| |
KORRIERI
UNA
NUOVA OPERA SU SCANDERBEG IN ITALIA
"LA
CACCIA A DUE INTERESSANTI SCOPERTE" SULL'EROE NAZIONALE E' COMINCIATA
ATTRAVERSO UNO STUDIO DEL PUBBLICISTA E SCRITTORE VISAR ZHITI. EGLI HA
SCOPERTO A ROMA NEL LIBRO DI UN AUTORE ITALIANO LA VERITA' SUI DISCENDENTI
VIVI DI SCANDERBEG E L'ESISTENZA DI UN RITRATTO SCONOSCIUTO DI REMBRANDT
SULL'EROE, RUBATO E RICERCATO DALL'INTERPOL
-IN
ITALIA VIVONO I DUE RAMPOLLI MASCHI DELLA STIRPE DEI CASTRIOTA, ALESSANDRO
E GIULIO SCANDERBEG.
-REMBRANDT
HA FATTO UN RITRATTO DEDICATO A SCANDERBEG CHE E' STATO RUBATO NEL 1992.
DI VISAR ZHITI
Due straordinarie scoperte
La
nuova collana delle pubblicazioni "Gli Eroi della Nuova Europa"
l'editore italiano Costanzo D'Agostino l'ha aperta con un opera
sorprendente sull'eroe nazionale degli albanesi Giorgio Castriota Scanderbeg, in cui onore č stata innalzata a Roma una grande
statua in piazza "Albania". Nel piedistallo č stata scolpita la
dedica: "IL DIFENSORE IMPAVIDO DELLA CIVILTA' OCCIDENTALE"; una
definizione splendida che lascia sottintendere messaggi importanti,
l'esperienza antica del nostro popolo, da dove si possono trarre lezioni e
dignitą, soprattutto per la politica odierna, nel suo complesso tentativo
di portare il paese in Europa. Le genti devono sapere che la nostra
Albania sin dal meraviglioso Rinascimento Europeo č stata un grande muro
protettivo di quella civiltą che la sua stessa.
Questo
hanno tenuto presente sia l'autore che l'editore del nuovo libro i quali
hanno presentito in Scanderbeg il precursore dell'Europa Unita.
L'autore e l'editore
L'autore
Gennaro Francione č di professione giudice del Tribunale di Roma, membro
dell'Accademia Internazionale di Burckhardt, ma anche presidente
dell'Unione Europea dei giudici scrittori, perché Francione č anche
romanziere, saggista, giornalista, regista e drammaturgo, vincitore di
tanti premi letterari.
Il
suo editore D'Agostino direi che č affascinato
dell'Albania, dalla sua gente e la sua storia, e ha pubblicato
anche altri lavori sul "paese delle aquile", saggistica e
letteratura autentica, libri illustrati sulla nostra Santa Madre Teresa,
albi, volantini, anche se modesti, che hanno perņ un'importanza
particolare, in quanto influiscono in qualche modo nella conoscenza delle
culture e nell'amicizia fra i popoli. Possiamo dire, quindi, che
anche nella sua attivitą di
imprenditore D'Agostino preferisce lavorare con emigranti albanesi e
aiutarli. "Li capisco", dice, "perchč anch'io sono
allontanato dalla Sicilia, come tanti albanesi oggi, per cercare la
fortuna a Roma da quando avevo 17 anni. E per fortuna" aggiunge con
sincera ironia, "a quel tempo non c'erano grandi uomini
che ti offrivano una piccola somma per ritornare indietro...".
Scanderbeg un' eroe moderno (eroe
multimediale)
Cosģ
s'intitola il nuovo libro di Gennaro Francione che č uscito quest'anno a
Roma, di 352 pagine, con il prezzo nella moneta europea 18 euro, che ha
attirato l'attenzione ed č stato distribuito in ambedue le coste
dell'Adriatico.
L'opera
si divide in tre parti.
La
prima, intitolata "Storie di Superficie dell'Aquila Bicipite"
con 8 capitoli, offre dati sulla famiglia di Giorgio Castriota, sulla
"Lega d'Alessio", le battaglie, i castelli, i guerrieri, i
matrimoni dei principi albanesi, i viaggi e le vittorie di Scanderbeg
anche in Italia, i suoi discendenti ecc..
Nella
seconda parte, "Storie di Profonditą
dell'Aquila Bicipite" con 4 capitoli, l'autore racconta degli
arbereshe in Italia, dei loro canti e danze, le usanze, del Kanun di Leke
Dukagjini, della sua democrazia barbara, della Parola Data e del Kanun di
oggi, del bektascismo, dei rapsodi e degli animali e i mostri di
Scanderbeg ecc..
Ci
presenta, alla fine, anche una bibliografia che inizia con Marin Barleti e
altre opere del Medioevo come
quelle di Sansovina, G. M. Biembi, Fallmerayer, G. Musacchi (che č certo
uno dei Muzakaj), Noli, N. Frasheri e altri scrittori stranieri che hanno
scritto sull'Albania; altri riferimenti sono gli
arbereshe, gli scrittori della diaspora, i linguisti, il Kanun, i
libri dell'arte della guerra e perfino sul cinese Sun-Tzu, perché secondo
l'autore del libro, la storia di Scanderbeg č meravigliosa soprattutto
per la sua strategia e la capacitą straordinaria nell'arte della guerra
dove Scanderbeg sembra quasi aver letto il grande maestro il cinese summenzionato.
IL DRAMMA: LA SCALA DI
SCANDERBEG
-Il richiamo dal mondo dei morti
La
terza parte del libro č la sorpresa pił bella, letteratura autentica, un
nuovo dramma dell'autore Gennaro Francione "La scala di Scannerebecco"
con 12 scene e un epilogo, animato da una concezione moderna dei drammi
d'antichitą dove appaiono il coro e i morti ritornanti. I personaggi sono
storici, reali, cominciando da Giorgio Castriota Scanderbeg, la sua Donika,
Leke Dukagjini e altri principi, il Re di Napoli, il popolo albanese, i
personaggi inventati come il derviscio Bektash Zyko che č il suo
fantasma-guida ecc..
L'opera
drammatica ci presenta la rinascita dell'eroe grazie all'amore rievocativo
e rituale delle generazioni future che pregano per il suo ritorno dal
mondo dei morti. Ci fa piacere che l'autore usa ogni tanto parole
albanesi: "O Kruja, o vdekja", canti e musica albanesi, e segna
in capo d'ogni quadro il brano musicale con il quale si deve aprire la
scena o si deve accompagnare l'azione, per esempio con "Gryka e
Kacanikut", "Bilbili me vese", "A kane uje ato burime".
Citiamo
tutto questo perché ci fa piacere quando l'arte e la cultura degli altri
paesi europei sono attratti dalla nostra arte e dalla nostra cultura
antica e attuale, dalla
storia del nostro popolo e dal presente, avendo fiducia in noi e
considerandoci parte integrale dell'arte contemporanea e della realtą
culturale comune in questa gran terra europea.
Le sorprese
-
La prima: un discendente di Scanderbeg nell'albero genealogico
Nell'introduzione
del libro troviamo una dedica e un ringraziamento per l'autore e l'editore
simultaneamente ma anche un apprezzamento per il libro e la sua
importanza. Scorrono sincere parole di lode per la resistenza degli
albanesi contro le occupazioni asiatiche medievali e a tutela diretta
della stabilitą politica d'Italia. La storia stessa, che č maestra,
sottolinea gli atti eroici con cui, nel martirio, gli albanesi hanno
salvaguardato i valori dell'intera civiltą e
cultura occidentale.
Nella
prefazione si spiega, anche, che questa pubblicazione "Aiuta la
lettura della storia dei due popoli in un momento cosģ delicato, quando
il Paese delle Aquile sta bussando alle porte dell'Unitą Europea con la
speranza di trovare soggetti spirituali del suo stesso spirito"...
Oggi,
nel tempo in cui l'attualitą riserva spettacoli tristi con le conseguenze
di una guerra tragica, nelle nostre orecchie risuona come uno stimolo di
vita e di fratellanza la risposta finale e profetica che, in una domanda
sofferente finale, offre il nostro Scanderbeg: "Riusciremo a
guadagnare la pace nella quale, i mussulmani, i cristiani e i credenti
d'ogni altro rito religioso, rinunceranno alla violenza, per dirimere alla
fine ogni controversia?"
Alessandro
e Giulio Castriota Scanderbeg, sono i nomi dei due fratelli che firmano
l'introduzione del libro e noi ci sorprende il loro cognome: "Castriota
Scanderbeg D'Albania".
Nella
prima parte del libro, pagine 201, 202, 203, l'autore dopo aver parlato
dei grandi esodi albanesi diretti all'altra costa dell'adriatico, dą uno
sguardo ai discendenti di Scanderbeg e li trova fino ai nostri giorni.
Puņ
sembrare una questione obsoleta o dalla soluzione non verificabile, ma č
una domanda che credo che gli albanesi si sono posti e farebbe loro
piacere avere una risposta ancor oggi: esistono dei discendenti di
Scanderbeg? Chi e dove sono?
La
storia ufficiale riportava sino a 3-4 generazioni la continuitą dei
Castriota, quindi la perdeva come se i discendenti fossero passati alla
linea materna, in quella dell'albero "latterno" o della
parentela secondo il Kanun; non ci sarebbe stata, quindi, continuazione in
linea paterna ovvero secondo quella "dell'albero genealogico",
di nuovo secondo il Kanun.
Dunque,
i Castrioti sarebbero svaniti nell'Italia Meridionale, non c'era pił un
"tronco", cosģ si pensava, e perciņ un elmo dell'Eroe
dell'Europa moderna assieme ad una sua spada, da lģ sono stati
trasferiti, a Vienna, dove si trovano tuttora in uno dei musei della
capitale austriaca.
Ed
č anche vero che le dittature non volevano che gli eroi avessero dei
discendenti. Li evitavano o costringendoli a cambiare i loro cognomi, come
da noi č successo, o imprigionandoli, e pure questo č successo. Quando
le prime due alternative erano impossibili per motivi di morte o di fuga,
sono stati dichiarati nemici, che dovevano essere strappati dalla memoria
collettiva. Oppure sono stati lasciati nell'oblio come se non fossero mai
esistiti, cioč si cercava di sterilizzare la storia come se non fosse
possibile aspettarsi altre scoperte.
L'eroe
nazionale degli albanesi non doveva avere dei discendenti, tranne l'ultimo
Re, e, dopo la sua caduta doveva trasformarsi nel leader attuale del
paese; perfino la gloria arcaica dell'eroe doveva andare in pensione per
lasciare il posto alla gloria vivente del dittatore.
Ma
ritornando al libro di Francione esso ci rivela l'esatto contrario. Ci
sorprende con i nomi dei due discendenti di Scanderbeg, proprio quelli
dell'introduzione del libro, che appartengono alla linea paterna dunque
all'"albero genealogico". L'autore del libro segue il corso
della stirpe gloriosa nei secoli in Italia. Ecco brevemente:
-L'unico
figlio di Scanderbeg, Giovanni, dopo la morte del padre, ancora giovane,
visse nel proprio dominio sul Gargano e pił tardi, dal 1485 quando
fiorisce la cittą di San Pietro in Galatina, nella terra d'Otranto si
stabilisce lģ, prende il titolo Duca e anche quello di Conte di Soletto.
-
Giovanni Castriota sposņ Irena Brancovic Paleologa, l'ultima discendente
della famiglia imperiale del Bisanzio. Dalla loro unione nacquero diversi
figli, tra i quali Costantino, vescovo d'Isernia, Ferdinando che governava
il dominio feudale dei Castriota e Maria, donna colta che conosceva
perfettamente la letteratura greca e latina.
-
Ferdinando sposņ Adriana Acquaviva, figlia di Duca di Nardo, da cui ebbe
molti figli tra cui Erina, Pardo, Achille, Giovanni. Costui con il titolo di barone diede a questo ramo famigliare
discendenti sino alla fine del 1700.
-
Da Achille Castriota deriva l'alto ramo famigliare degli Scanderbeg, i
quali si trasferirono a Napoli verso il 1700 e sono rimasti lģ fino ai
nostri giorni.
-
Il figlio di Pardo, Costantino, trasferisce la sua residenza a Copertino.
Mentre alla fine del 1600 Alessandro Castriota Scanderbeg si trasferisce a
Lecce, i discendenti del quale vissero lģ fino a 1700.
-
Alla meta dell'800 il pił grande dei figli di questa linea famigliare, un
altro Alessandro, si trasferisce a Ruffano, Lecce dov'č tuttora la
residenza principesca dei Castriota di Scanderbeg.
-
I rappresentanti odierni di questa linea famigliare sono Alessandro
Castriota Scanderbeg, medico a Roma e suo fratello Giulio, magistrato
amministrativo.
Accade
in Italia che molte persone che portano il cognome Castriota (con una o
due "t") si spacciano per discendenti di Scanderbeg, ma č
nostro dovere, da scienziati e storici albanesi, interessarci
scientificamente del problema e stabilire la veridicitą della
ricostruzione fatta. Abbiamo avuto l'occasione di incontrare tali persone,
scrittori, musicisti che portano titoli di nobiltą e che si vantano
dell'origine del Grande
Albanese, ma hanno il dispiacere di non parlare la lingua degli antenati,
perché non hanno vissuto in mezzo alle comunitą Arbereshe. Si tratta di
Conti e Duchi, che hanno nostalgia per l'Albania, e perfino sono venuti da
noi senza dichiararsi e senza clamore. Il nostro paese li deve riconoscere
come tali? Sarebbe normale.
Questi
giorni abbiamo incontrato a Roma Alessandro Castriota Scanderbeg, laureato
in medicina a Roma, scienziato di neurologia e genetica, specializzato in
Germania, conosciuto anche in USA per i suoi studi. Ti emozionava il suo
cognome nel tesserino sul camice da medico, mentre una camera della Tv
statale di Scopie, sezione albanese, lo stava intervistando.
"Siamo
discendenti di Scanderbeg," traduco le sue parole, "della linea
maschile, essendo ciņ verificato con dei documenti non solo del nostro
archivio famigliare, ma anche dall'archivio statale di Napoli".
Guardando
il suo profilo, cercavo di trovare lģ qualcosa di lontano e trasmesso da
Scanderbeg, non quello della statua, non il tratto eroico, ma quello di un
saggio, di uno stratega, di un personaggio debole e misterioso quale
raffigurato da Rembrandt, e
aspettavo con interesse quello che avrebbe risposto alla domanda: "Vi
piacerebbe andare in Albania?". Mi sentii rispondere: " E un
nostro sogno!".
-
La seconda sorpresa: Rembrandt e il suo Scanderbeg?
E'
vero che il gran pittore olandese Van Rijn, soprannominato Rembrandt
(1606-1669) ha realizzato un ritratto del nostro Scanderbeg?
E'
cosģ che si crede? Ma dove e come? Dove si trova quest'opera ora?
Sulla
copertina del libro Scanderbeg un eroe moderno, č stampato questo
ritratto riprodotto secondo una fotografia fatta sulla base del dipinto
originale. Era in possesso alla famiglia del dottor Alessandro Castriota
Scanderbeg ed č attribuito a Rembrandt.
In
ogni caso il ritratto č della scuola rembrandtiana e puņ essere stato
realizzato da uno degli allievi conosciuti del maestro dopo che questi
l'aveva elaborato. Almeno cosģ si suppone a motivo dei valori artistici
del ritratto.
E'
la stessa tecnica del famoso olandese come rivelano le ombre forti, i
crepuscoli con confini sciolti e il passaggio alla luce forte conservando
lo stile morbido e assai delicato. La semi oscuritą cade quasi sulla metą
del viso nel quale un'occhio sembra di appartenere ai misteri mentre
l'altro guarda con vigore penetrante, molto lontano. Tutta la magia, la
forza irrefrenabile, la potenza generale č fusa con una spaventosa
sicurezza su quest'occhio che fissa. Sopra le sopracciglia nere e diritte
si approfondisce una ruvida ruga di rabbia, anche questa illuminata,
mentre la barba e il turbante che avvolge la testa si fondono con il buio.
L'abbigliamento non č pesante e s'intona, secondo me, con la visione
strategica delle gesta di Scanderbeg; una camicia di porpora con lacci e
una cinghia di pelle sul petto, forse
della spada che non si vede o della borsa dei documenti.
L'insieme
del lavoro mi ricorda in un certo modo il periodo rembrandtiano del dopo
1645, quando la tecnica del Grande Maestro cambia gradualmente a causa di
un isolamento morale e spirituale e si rialza in un nuovo dolore e in una
limpidezza splendente, visionaria. Rembrandt in quel tempo si stava
dedicando ai soggetti biblici ed evangelici. Nel ritratto rembrandtiano di
Scanderbeg c'č molta solitudine, enigma e una segreta determinazione al
confronto con il mondo.
Rembrandt
non č stato in Italia, ma quando sģ stabili ad Amsterdam lavorņ per un
po' di tempo con il pittore P. Lastmann che aveva vissuto a Roma e aveva
approfittato molto dell'arte italiana. Intanto si conoscono i contatti e
l'interesse di Rembrandt per l'illuminismo caravaggesco. Cosģ ci piace
credere che qualche ritratto italiano di Scanderbeg abbia attirato
l'attenzione di Rembrandt o di qualcuno del suo gruppo, perché si sa che
tali ritratti sono stati fatti quando il nostro eroe andava in Italia per
fermarsi al papato, ma č dovere degli specialisti di specificare il
punto. Io informo soltanto per la prima volta una tale possibilitą; un
ritratto di Scanderbeg realizzato da Rembrandt.
E
l'importanza, il valore artistico, l'autenticitą e perfino il mistero
rembrandtiano aumenta per il fatto che il ritratto č stato rubato nel
1992 ed č ricercato dall'Interpol.
Comunque
la cosa pił importante č di non permettere all'oblio e ai suoi
collaboratori di rubare valori culturali e nazionali che sono di comune
proprietą.
Traduzione
dall'albanese da Klodiana Muhaxhiri del Corso di Laurea in Studi
linguistici e filologici, Facoltą di Lettere e Filosofia, Universitą
degli Studi di Roma "La Sapienza" diretta dal Prof. Elio Miracco.
Si ringrazia anche lo studente Ilir Jacellari per la collaborazione nella
traduzione del testo.
|
|
DY
ZBULIME TĖ MĖDHA PĖR SKĖNDERBEUN |
|
|
|
|
|
|
Fillimi i
dy zbulimeve interesante pėr heroin kombėtar ka nisur pėrmes
njė vėzhgimi tė publicistit dhe shkrimtarit Visar Zhiti. Ai ka
hulumtuar nė Romė nė librin e njė autori vendas, pėr pasardhėsit
reale, qė jetojnė, tė Skėnderbeut dhe njė portret tė
panjohur tė Rembrandit pėr heroin, qė pas vjedhjes, tashmė kėrkohet
nga Interpoli
Libri i
fundit i autorit italian Gennaro Francione, Skėnderbeu njė
hero modern (hero multimedial), kushtuar atij, ėshtė njė
sprovė, nga ku fillojnė dhe dy zbulime interesante pėr shqiptarėt.
Kjo dėshmi na ka ardhur nga shkrimtari i njohur Visar Zhiti, qė
ėshtė njėkohesisht mik i autorit dhe qė ka hulumtuar nga
faktet e tij, njofton Korrieri.
Thelbi i dėshmisė,
qė i intereson publikut shqiptar, ėshtė se Lisi i gjakut,
i familjes sė Kastriotėve gjallon. Zhiti ka takuar njė prej
pinjollėve Kastriotas nė Romė. Fakti tjetėr interesant ėshtė
qė piktori i madh i shekullit tė XVII, Rembrand, i ka kushtuar
njė nga portretet e tij. Deri vonė, pak para se tė grabitej,
ajo ka qenė pjesė e inventarit privat tė pinjollėve Kastriotas
nė Itali. Pėr fat tė keq, kemi imazhin e Rembrandit, por jo
origjinalin, qė ėshtė grabitur dhe tashmė ėshtė nė kėrkim
te Interpolit. Alessandro e Giulio Castriota Scanderbeg
DAlbania janė emrat e dy vėllezėrve Kastriotas, qė e kanė
nėnshkruar hyrjen e librit dhe qė nuk kanė sesi mos tė
mrekullojnė me titullin e tyre Castriota Scanderbeg
DAlbania. Tė dy pinjollėt e sotėm, me profesione njėri
mjek dhe tjetri magjistėr administrativ pėrbėjnė sipas autorit
italian, pasardhėsit e tij tė vėrtetė.
Vepra ėshtė
e ndarė nė tri pjesė, ku nė tė parėn Histori e sipėrfaqshme
e shqiponjės dykrenore me tetė kapituj jepen tė dhėna pėr
familjen e Gjergj Kastriotit, pėr Lidhjen e Lezhės, betejat, kėshtjellat,
luftėtarėt, krushqitė e princave shqiptarė, udhėtimet dhe
fitoret e Skėnderbeut dhe nė Itali, pasardhėsit, etj. Kurse nė
pjesėn e dytė: Histori e thelluar e shqiponjės dykrenore,
autori flet pėr arbėreshėt nė Itali, pėr kėngėt dhe vallet
e tyre, zakonet, pėr Kanunin e Lekė Dukagjinit, pėr demokracinė
e tij barbare, pėr Besen dhe Kanunin sot, pėr bektashizimin, pėr
rapsodėt, madje dhe pėr kafshėt dhe pėrbindshat e Skėnderbeut,
etj. Pjesa e tretė e librit ėshtė befasia mė e bukur, letėrsi
tė mirėfilltė, njė dramė e re e autorit Gennaro Francione,
Shkalla e Skėnderbeut me 12 skena dhe njė epilog, me
konceptim modern duke pėrngjarė njėkohėsisht me dramat e
antikitetit, ku shfaqen kori dhe tė vdekurit. Personazhet janė
historikė, realė, qė nga Gjergj Kastrioti Skėnderbeu, Donika e
tij, Lek Dukagjini dhe princa tė tjerė, mbreti i Napolit, ka
thėnė Zhiti.
Duke iu
kthyer portretit, Zhiti ka thėnė se ėshtė detyrė e
specialistėve tė pėrcaktojnė, unė vetėm informoj pėr herė
tė parė kėtu pėr njė mundėsi tė tillė: portret i
Skenderbeut nga Rembrandi.
|
http://www.lobi.com.mk/default.asp?pBroj=147&stID=5124
|
|
[AlbClub] Recensioni i recensionit
Pishak Zhgaba pishaku
at yahoo.com
Mon Dec 1 12:43:40 EST 2003
Paska edhe keshtu. Ne Itali ka dale libri "Skenderbeu
nje hero modern" (hero multimedial), shkruar nga Xhenaro Franēone
dhe i recensionuar me pas nga Visar Zhiti. Gazeta "Korrieri" ben
nje RECENSION te RECENSIONIT, sepse flet per veshtrimin qe Zhiti i ka bere
librit dhe jo per librin vete. Nje operacion paksa postmodern e disi
eksperimental, ndoshta per kete arsye edhe pak "enigmatik".
Gjithsesi, objektivi i gazetes u arrit: personalisht jam tejet kureshtar
per te pare botimin ne fjale. Por ciles shtepi botuese duhet t'i dergoj
nje e-mail? Ne artikull nuk flitet per asnje shtepi botuese dhe aq me pak
per vitin e botimit. Nejse, po nderroj mendje. Nuk po me intereson me
libri per Skenderbeun. Do filloj te bej nje RECENSION TE RECENSIONIT TE
RECENSIONIT dhe do ia dergoj "Korrieri"-t. Pishaku
------------------------------- KORRIERI, 1.12.2003 Trokasin dy zbulime te
medha per Skenderbeun *Ne Itali jetojne dy pinjollet mashkullore te fisit
Kastriotas, Alesandro dhe Xhulio Skanderbeg *Rembrandi ka bere nje pikture
kushtuar Skenderbeut, qe eshte vjedhur ne vitin 1992 "Fillimi i dy
zbulimeve interesante" per heroin kombetar ka nisur permes nje
vezhgimi te publicistit dhe shkrimtarit Visar Zhiti. Ai ka hulumtuar ne
Rome ne librin e nje autori vendas, per pasardhesit reale, qe jetojne te
Skenderbeut dhe nje portret te panjohur te Rembrandit per heroin, qe pas
vjedhjes, tashme kerkohet nga Interpoli Skenderbeu eshte figura e vetme
shqiptare, qe i ka shpetuar anatemes kombetare. Ajo qe i ka prekur te
gjithe heronjte tane, duket se nuk e ka perbaltur heroin Kombetar. Ai
megjithese gati eshte nje hero i koheve moderne ka kaluar me plot te
drejte ne mit, qe ne te gjalle te tij. Ndoshta, eshte ky fakti, qe
shqiptaret, kudo qe te jene, identifikojne krenarine kombetare me figuren
e tij. Libri i fundit i autorit italian Gennaro Francione, "Skenderbeu
nje hero modern" (hero multimedial), kushtuar atij, eshte nje sprove,
nga ku fillojne dhe dy zbulime interesante per shqiptaret. Kjo deshmi na
ka ardhur nga shkrimtari i njohur Visar Zhiti, qe eshte njekohesisht mik i
autorit dhe qe ka hulumtuar nga faktet e tij. Thelbi i deshmise, qe i
intereson publikut shqiptar, eshte se "Lisi i gjakut", i
familjes se Kastrioteve gjallon. Zhiti ka takuar nje prej pinjolleve
Kastriotas ne Rome. Fakti tjeter interesant eshte qe piktori i madh i
shekullit te XVII, Rembrand, i ka kushtuar nje nga portretet e tij. Deri
vone, pak para se te grabitej, ajo ka qene pjese e inventarit privat te
pinjolleve Kastriotas ne Itali. Per fat te keq, kemi imazhin e Rembrandit,
por jo origjinalin, qe eshte grabitur dhe tashme eshte ne kerkim te
Interpolit. Alessandro e Giulio Castriota Scanderbeg D'Albania jane emrat
e dy vellezerve Kastriotas, qe e kane nenshkruar hyrjen e librit dhe qe
nuk kane sesi mos te mrekullojne me titullin e tyre "Castriota
Scanderbeg D'Albania". Te dy pinjollet e sotem, me profesione njeri
mjek dhe tjetri magjister administrativ perbejne sipas autorit italian,
pasardhesit e tij te vertete. Vepra eshte e ndare ne tri pjese, ku ne te
paren "Histori e siperfaqshme e shqiponjes dykrenore" me tete
kapituj jepen te dhena per familjen e Gjergj Kastriotit, per Lidhjen e
Lezhes, betejat, keshtjellat, luftetaret, krushqite e princave shqiptare,
udhetimet dhe fitoret e Skenderbeut dhe ne Itali, pasardhesit, etj. Kurse
ne pjesen e dyte: "Histori e thelluar e shqiponjes dykrenore",
autori flet per arbereshet ne Itali, per kenget dhe vallet e tyre, zakonet,
per Kanunin e Leke Dukagjinit, per demokracine e tij barbare, per Besen
dhe Kanunin sot, per bektashizimin, per rapsodet, madje dhe per kafshet
dhe perbindshat e Skenderbeut, etj. "Pjesa e trete e librit eshte
befasia me e bukur, letersi te mirefillte, nje drame e re e autorit
Gennaro Francione, 'Shkalla e Skenderbeut' me 12 skena dhe nje epilog, me
konceptim modern duke perngjare njekohesisht me dramat e antikitetit, ku
shfaqen kori dhe te vdekurit. Personazhet jane historike, reale, qe nga
Gjergj Kastrioti Skenderbeu, Donika e tij, Lek Dukagjini dhe princa te
tjere, mbreti i Napolit", thote Zhiti. Duke iu kthyer portretit,
Zhiti, sepse per sa i perket pasardhesve te Skenderbeut, ka pasur disa
syresh qe kane pretenduar ne kohe te ndryshme, autori thote me modesti se
"eshte detyre e specialisteve te percaktojne, une vetem informoj per
here te pare ketu per nje mundesi te tille: portret i Skenderbeut nga
Rembrandi". B.an
http://www.alb-net.com/pipermail/alb-club/Week-of-Mon-20031201/016852.html
|
|
|
|
|
|
http://www.edsh.org/diskutime/post.php?action=reply&fid=71&tid=2229&repquote=10598 |
|
|
|
l a traduzione del articolo di " Korrieri"
di Visar Xhiti tradotto da Klodiana.
pubblicato
sulla Gazeta Ballkan Tirana,
10.01.2003 Traduzione dallalbanese degli studenti del Corso di Laurea
in Studi linguistici e filologici, Facoltą di Lettere e Filosofia,
Universitą degli Studi di Roma La Sapienza
grazie e tanti saluti da Ilir e Klodiana
|
|
KORRIERI
Un incontro con il
pronipote di Scanderbeg.
(versione italiana, tradotta da Klodiana e controllata da Polovina)
Puņ venire il Principe
Alessandro?
É
bastato un solo incontro allautore per esprimersi (con molta stima) nel
suo articolo sul rampollo dei Castriota in Italia. Nei primi momenti
neanche lui ha resistito alla tentazione di chiedere allo storico
compatriota le ragioni del suo nascondimento. Ragioni, che il Nuovo
Castriota, un conosciuto neurologo italiano, ha spiegato con tanta cura,
come un vero scienziato. Quello che ti colpisce del racconto dellautore
e lo sguardo semplice sulla personalitą italiana di storica origine
albanese e la stima per i pochi rimasti di sangue blu della nostra Nazione.Dai
Castrioai, osserva con orgoglio lautore, lungo il corso dei secoli, non
vi e stata nessuna deviazione morale o culturale. I Castriota hanno
sempre irradiato rispetto.
Alessandro
Castriota
Il
legame forte con la terra dei nostri avi e stato per noi, al meno fino
ad ora, un fatto del tutto intimo, che ha stimolato ed emozionato sempre
la nostra coscienza e che non ha mai avuto e non avrą mai nessuna forma
di dichiarazione o manifestazione aperta. In veritą noi siamo italiani da
cinquecento anni ed essendo tali sarebbe stato falso presentarci davanti
agli albanesi come loro compatrioti.
La
sera del 7 gennaio di questanno siamo partiti dallufficio
delleditore Costanzo DAgostino che si trova dietro il Colosseo a
Roma, per uscire a sud della capitale italiana, in direzione
dellIstituto scientifico di cura Santa Lucia. Listituto si
trova nella zona Le grotte Ardeatine, il posto dove i tedeschi nella
seconda Guerra Mondiale fecero un vero massacro contro gli antifascisti
del luogo. Ci voleva quasi unora nel mezzo al traffico della sera.
Quindi DAgostino aveva abbastanza tempo da guidare ed io potevo
riflettere tranquillamente su quello che sarebbe successo alle ore
diciassette, ora concordata per lincontro con Alessandro Castriota
Scanderbeg. Esattamente il pronipote del nostro eroe nazionale. Il
rampollo della famiglia principesca albanese del quindicesimo secolo,i
Castrioti, e sposato con la belga Caroline Tulkeus ed ha due figlie
Giulia ed Isabella. Lui lavora come medico e dirigente del primo livello
nel centro scientifico di ricerche chiamato Istituto Santa Lucia
,pregiato centro di ricerche scientifiche di prestigio nazionale ed
internazionale ed ospedale specializzato nel riabilitazione neuromotorico.
Lavorare in quel centro e soprattutto come dirigente del primo livello
significa essere noto fra trecento specialisti. Soltanto cinque di loro
avevano questo titolo.
La
storia dei nostri contatti
La
storia dei nostri contatti ha avuto inizio nel gennaio dellanno scorso,
quando pubblicai a Tirana in un quotidiano larticolo Il ritorno di
Scanderbeg, ma a Roma non a Tirana. Nellarticolo si parlava sulla
pubblicazione del libro Scanderbeg, -uneroe multimediale, con
autore il conosciuto scrittore e giudice romano Gennaro Francione. I
preparativi di questo libro sono iniziati nella seconda metta dellanno
2001, quando incaricato con la funzione di primo segretario della nostra
Ambasciata in Italia, abbiamo sostenuto liniziativa dellautore con
dati e libri su Giorgio Castriota, ma si deve chiarire che anche in questo
profilo Gennaro Francione fece ricerche lui stesso nella Biblioteca
Pubblica di Roma. Autore di molte pubblicazioni e premi nazionali e
internazionali, Francione č presidente dellAssociazione dei Giudici
Scrittori dellUnione Europea.
Larticolo
Il ritorno di Scanderbeg, ma a Roma non a Tirana e stato tradotto in
italiano dallIstituto degli Studi Albanesi presso lUniversita
La Sapienza a Roma ed e stato distribuito in Internet. Tra quelli
che reagirono dopo averlo letto e stato anche Alessandro Castriota
Scanderbeg. Nella conversazione telefonica con leditore DAgostino
egli era molto emozionato. Era lieto per la pubblicazione del libro ma
anche per latmosfera interessante che levento aveva suscitato in
Albania. Larticolo era servito anche come unoccasione tramite il cui
si poteva trovare un contatto con la patria del suo antenato. Per di pił
era attratto ma altrettanto scosso dal progetto delleditore italiano
(amico conosciuto dellAlbania), che dopo la presentazione a Roma
cercava di organizzare la
stessa cosa a Tirana. Secondo DAgostino in questattivitą poteva e
doveva essere presente Alessandro stesso.
Alla
fine della primavera il libro Scanderbeg, un eroe multimediale
accompagnato da unintroduzione dei fratelli Alessandro e Giulio
Castriota e stato pubblicato e alcune copie furono mandate in Albania
alle personalitą dello stato, della politica, media e del mondo
scientifico. Altre copie furono mandate allAmbasciata Albanese a Roma,
il capo della rappresentanza diplomatica della quale, Pellumb Xhufi, e
allo stesso tempo uno degli storici migliori del medioevo nazionale.
Era
una fortuna che tramite lui in vie istituzionali ma anche per una verifica
scientifica passasse la realizzazione dellintero progetto.
Fino
in quel momento del sette gennaio di questanno, mentre la macchina
usciva nella parte meridionale di Roma per arrivare a tempo allIstituto
Scientifico di Cura Santa Lucia, gli eventi erano svolti con rapiditą
incoraggiante. Alessandro Castriota Scanderbeg aveva fatto la sua prima
visita allAmbasciata Albanese a Roma ed era stato invitato nei
festeggiamenti dellanniversario dellIndipendenza, il 28 Novembre.
Inoltre anche lambasciatore Xhufi accompagnato da Alessandro aveva
realizzato il primo incontro molto incoraggiante con il direttore
dellIstituto Santa Lucia, il dottor Luigi Amando, per assicurare
collaborazione ed assistenza per il sistema sanitario albanese. Il
discendente del nostro eroe nazionale ha incontrato anche il poeta
albanese Visar Zhiti, il quale essendo amico stretto di Gennaro Francione,
durante il tempo del suo servizio di diplomatico a Roma ebbe
lopportunitą di realizzare buona conoscenza della comunitą albanese
in Italia, inclusa la famiglia principesca dei Castriota. Visar per fare
pubblico questevento, pubblico in Korrieri due pagine speciali,
le quali incitarono una truppe televisiva albanese di Scopje a
precipitarsi a Roma a registrare la prima intervista con Alessandro. Dieci
giorni dopo, quella sera che noi andavamo verso lIstituto Santa
Lucia, il 17 Gennaio, lanniversario della morte di Scanderbeg,
lAmbasciata Albanese a Roma fa in Piazza Albania, quasi al centro della
capitale italiana, la cerimonia delloccasione, che ormai č da anni una
tradizione. In questa cerimonia partecipa per la prima volta anche lui, lo
scienziato Castriota.
Avevamo
fatto la conversazione telefonica nella mattinata, ed era successo quasi
per caso. Ero nellufficio delleditore DAgostino quando lui,
sorprendente come sempre, tirņ fuori il cellulare e compose subito un
numero. Sģ capi dalle prime parole che dallaltra parte era Alessandro.
Non rifiutai linvito del mio amico italiano per incontrarci con il
rampollo di Scanderbeg, non solo per educazione. Avevo avuto tempo di
chiarire dentro di me, le risposte alle mie domande astiose che dove
erano stati finora questi Castriota. LAlbania aveva passato un lungo
secolo di disordini e di sfortune, aveva provato occupazioni perfino dagli
italiani, dittature e violenza, pluralismo pieno di difficoltą e guerra
per la liberazione del Kosovo, tentativi di ricostruzione. Avevamo avuto
anni di fame e insolazione senza speranza e sogni infranti. Nel frattempo
i Castrista italiani non si erano fatti vivi. Non avevano mandato nessun
messaggio. Le croniche scrivevano che Ahmet Zogu aveva invitato in un
anniversario del 28 novembre un loro discendente di Napoli e che appunto
un discendente di questo stesso ramo dei Castriota pochi anni fa era stato
registrato in una telecronaca interessante dal regista Namik Ajazi. Egli
si chiama Giorgio e la Televisione Statale Albanese e altre televisioni
hanno trasmesso alcune volte questo filmato.
La
mia rabbia dellinizio, ormai quasi spenta, era accesa anche nella
ricerca delle risposte di domande faticose, comera possibile che a
differenza della comunitą degli arberesh in Italia, i Castriota non
sapevano neanche una parola in albanese. Anzi, come diceva una nostra
compatriota che seguiva con attenzione questavvicinamento
dAlessandro Castriota Scanderbeg, almeno potesse pronunciare la parola
patria in albanese. Inoltre anche i legami dei Castriota con i
compatrioti che emigrarono assieme a loro in Italia dopo la morte di
Scanderbeg, erano assai indeboliti se non spezzati da qualche tempo.
Come
se avesse scoperto questo flusso di pensieri dentro di me, Costanzo
DAgostino, lintermediario di questo avvicinamento, disse lunica
frase di quel viaggio silenzioso nel traffico scombussolato: Lo sapevi
che Alessandro mi ha chiesto un dizionario italiano-albanese per imparare
la lingua del suo bisnonno ed io glielo mandato?.
LIstituto
Santa Lucia apparse subito dopo le rovine delle Grotte Ardeatine.
Era un complesso dedifici moderni e dopo aver parcheggiato la macchina
la prima cosa che ci avrebbe colpito era il fatto che al meno tre piani di
quelli edifici erano sotto terra. Lo studio dAlessandro si trovava
appunto in quella parte dellIstituto. Evitando lascensore e
scendendo per le scale, i lavoratori con i camici bianchi si scambiavano
di tanto in tanto con i pazienti che si curavano li. Passare per i
corridoi sotterranei spiego subito una delle ragioni perché una parte
dellIstituto era sotto terra: li erano installati apparati sofisticati
per ricerche e cure tramite raggi. Quando alla fine abbiamo incontrato
Alessandro, la prima impressione era quella predefinita dalleditore
DAgostino: Alessandro assomiglia allattore famoso Richard Gere.
Non potevi costatare altro che la veritą di questassomiglianza
gradevole. Comunque inconsapevolmente la mia coscienza, i miei occhi e la
mia mente iniziarono a lavorare per trovare tracce comuni
dellassomiglianza del nuovo scienziato neurologo con il suo bisnonno
capo militare e politico del suo popolo seicento anni fa.
Il
risveglio naturale del sangue blu
Lincontro
duro pił di unora. Era cordiale e pieno di pensieri. Essendo un vero
scienziato, Alessandro Castriota Scanderbeg era un uomo di poche parole.
Spiegava tutto con chiarezza e senza lasciare il sapore amaro di qualche
preconcetto speculativo, dietro il suo desiderio di andare un giorno in
Albania. In realtą questo era uno degli argomenti scottanti dei miei
dubbi di un tempo, dubbi che giustamente possono avere tuttora molti
compatrioti. Gli stessi Castriota veri hanno subito non poco dai tanti
abusanti delleredita scanderbeghiana. Il nostro eroe gode di un gran
nome nellintero continente europeo e fuori. Egli č apprezzato perfino
nellEnciclopedia Americana. Una tale reputazione globale ha aumentato
in secoli anche gli impostori. Loro sono stati spagnoli, russi e tanti
perfino italiani. Nel mezzo di questa falsitą sono riusciti a provare
lautenticitą in Italia i veri Castriota. Questi Castriota regali
attualmente costituiscono in Italia soltanto due rami: quella di Giorgio
con residenza un castello modesto a Napoli e quella di Puglia da dove
proviene Alessandro.
Da
questo punto di vista, il risveglio del pronipote di Scanderbeg, realmente
considerato e documentato principe e il suo desiderio di visitare
lAlbania poteva essere pettegolato come un tentativo per entrare a fare
parte della vita politica del paese o al meno come uno sforzo indiretto
per dare vita pubblicamente al titolo di nobiltą che aveva anche in
Albania. Questo titolo poteva deviarlo e trasformarlo in Re. Nel
frattempo lAlbania aveva un altro Re. Anzi, da due anni viveva in
una grande e confortante residenza nel centro di Tirana. Cosģ poteva
succedere che un gesto semplicemente culturale (la presentazione in
italiano del libro sul suo bisnonno) uscisse dal controllo dei propositi
pacifici degli organizzatori e di trasformarsi in una manifestazione
politica. Se no in una discussione calda o idiota e cosi sinventerebbe
un nuovo problema per la societą albanese sovraccaricata di tensione. Un
abuso che poteva venire ugualmente minaccioso dallarrivato da Roma
oppure anche dai tanti ambiziosi di Tirana, che provocherebbe sicuramente
qualche incidente.
Nei
nostri discorsi di quella sera del 7 Gennaio, niente di simile si
progettava nella mente dello scienziato italiano originario lontano di Mat.
In un tratto del suo discorso, Alessandro Castriota disse che il suo
bisnonno, Scanderbeg, era un principe e che mai si era proclamato o auto
proclamato Re. Anzi per prevenire un equivoco se non un successivo mal
interpretazione, lui aveva concesso una lunga intervista a Gennaro
Francione e questultimo, maestro della comunicazione on line, laveva
distribuita in Internet. In quellintervista, il discendente del nostro
eroe nazionale insisteva che appunto quello che la loro famiglia non
voleva succedesse, era di non considerarsi unipocrisia la loro
nostalgia per il paese del loro bisnonno.Il legame forte con la terra
dei nostri nonni, e stato per noi, al meno fino ad ora, un fatto
interamente intimo, che ha stimolato ed emozionato sempre e solo le nostre
coscienze, che non ha mai avuto e non avrą mai nessuna forma di
dichiarazione o manifestazione aperta. In realtą noi siamo italiani da
cinquecento anni ed essendo tali sarebbe stato falso presentarci davanti
agli albanesi come loro connazionali chiariva Alessandro.
Allo
stesso tempo lui spiegava che i motivi del legame forte con la terra
dei nostri antenati non si devono cercare in fattori dappartenenza
comuni di vita ed esperienza. Comunque rimane sempre per noi una traccia
del legame della nostra storia famigliare con lAlbania. Anzi per essere
pił chiaro, questo legame con gli albanesi, costituisce il momento pił
alto e sublime della nostra storia. Unespressione cosi sincera e
chiara dello scienziato neurologo, era formulata in modo sintetico gia
nelle prime righe dellintervista: La storia della nostra famiglia
coincide con quella dellAlbania dallanno 1468, anno sfortunato che
in quale la morte di Scanderbeg lascio lAlbania indifesa e senza
guida
Quando
ci lasciamo e prendemmo di nuovo le scale per arrivare in piano terra,
Alessandro Castriota Scanderbeg ci accompagno alluscita e il gesto
caratteristico con la mano lo fece con tanta emozione e pronunciņ forte:
Forza Albania!.
Una
tale acclamazione, quasi unovazione, Forza Albania! laveva
fatto quasi sotto voce anche quando parlammo a telefono il giorno prima. E
rimasto sorpreso quando seppe da noi che solo in Italia studiano
attualmente quasi settemila giovani albanesi e che dal porto di Durazzo
partono ogni giorno al meno due traghetti con connazionali verso la costa
italiana.
La
domanda tormentante: Potrą venire il principe in Albania?
La
domanda tormentante era in sč molto semplice: Puņ venire un giorno a
Tirana e poi andare a Kruja, Alessandro Castriota Scanderbeg?
Per
quanto riguarda noi perché no. Questo benvenuto deve diventare pubblico.
Egli desidera visitare Kruja, Berat, Valona, Korca, Alessio, Scutari,
tutta lAlbania. Se č possibile, anche incontrare Ismail Kadare, per il
quale Alessandro nutre una speciale simpatia. Mentre visitare Kosovo per
lui sarebbe quasi un miracolo. Suo fratello anchegli principe, Giulio,
pochi mesi fa, aveva realizzato una visita incognita a Tirana e a Kruja
assieme ad alcuni suoi amici italiani. Era uscito commosso da questa
avventura segreta, ma anche sospirando gli albanesi sono ancora
molto poveri.
Questo
secondo ramo del nostro eroe nazionale, come quella stabilita a Napoli
porta con se la storia di seicento anni dei Castriota in Italia. Come si
sa, dopo la morte di Giorgio Castriota, la sua famiglia sģ stabili nel
Regno di Napoli, dove Giovanni, il figlio di Scanderbeg, assieme alla
madre, Donika, vissero per poco tempo nelle proprietą donate dal re
Ferdinando dAragona. Le proprietą si trovavano in Puglia, i feudi San
Giovanni Rotondo e Monte SantAngelo.Poi si trasferirono nel ducato San
Pietro Galatina e nella contea di Soleto, a Lecce. Donika stessa, fino
allultimo giorno della sua vita, visse a Napoli, presso i palazzi
reali, chiudendo gli anni del lutto assieme alleregine tristi la
moglie e la figlia del re Ferrandino. Giovanni Castriota sposato con Irena
Brancovic Paleologu, lultima discendente della famiglia imperiale di
Bisanzio, hanno avuto un figlio, Pardo. Da lui sopravissero in sangue
maschile per quasi sei secoli solo due rami dei Castriota. Quello al quale
appartiene Alessandro (ma anche suo fratello Giulio, giudice
amministrativo in Calabria e Paola avocato di cause civili a Lecce) ha
dato allItalia alcuni rappresentanti rispettabili, un sindaco di Lecce,
la poetessa conosciuta Isabella, la quale fa parte dellEnciclopedia
italiana dei Personaggi Eminenti, un governatore di Reggio, un Giudice
Supremo, lavvocato Federino, il quale difesi con ardore i repubblicani
garibaldini famosi come Luigi Settembrini, Filippo Agresti e Silvio
Spaventa. Inoltre del ramo rappresentato da Alessandro, Giulio, Paola e la
loro madre, ce nella biografia della famiglia un comandante della Garda
Reale, una coniuge di un Ministro dellInterno.
Loro
padre, Giorgio, morto nel 1996, era un avocato molto conosciuto a Lecce.
Tutto il loro amore per lui, i tre Castriotal lo hanno concentrato su loro
madre, Maria Teresa.
Basterebbero
questi pochi dati per provare davanti allopinione pubblico albanese,
che dal tronco del nostro eroe nazionale, Scanderbeg, anche se ormai sono
italiani, provengono persone di valore e grande integritą morale. In
seicento anni della vita dei principi Castriota in Italia non vi e nessun
caso di qualche rampollo senza una gran conoscenza o perdita dei valori
morali. Certamente non se ne discorre di sostenitore del regime fascista.
In
un vocabolario italiano delle famiglie nobili trovi centinaia e migliaia
di nomi, i quali si conoscono comeredi di titoli: principe, duca, conte
ecc. Sono chiamati e trattati come tali, anche se il paese e una
repubblica e alla famiglia reale era permesso di tornare in Italia a
titolo di semplici cittadini. Perņ nella storia questa e una famiglia
reale, perciņ sono trattati con cortesia dalla media e la maggiore parte
dellopinione pubblica. Perfino RAI in una trasmissione settimanale, in
prima serata ha invitato alcuni di loro.
Per
motivi storici, lAlbania non č ricca di famiglie sangue blu.
Alcuni di loro, come i Muzake, si sistemarono anche loro dopo il 1468 in
Italia. In questo stesso luogo, le ultime quattro o cinque decadi, alcuni
Dukagjini sono riapparsi con la pretesa di questi titoli. Durante
loccupazione turca, in Albania il sangue bludei conti o principi
albanesi sterminati o immigrati, si sostitui da una nuova classe di
sangue blu di titoli: Pascia o Bey. In questa deviazione storica di
cinquecento anni, il secolo scorso ci riporto nella storia un discendente
della famiglia principesca di Leke Dukagjini, il quale si auto declamo re.
Pił tardi arrivarono i comunisti i quali hanno delegittimato anche questa
famiglia di sangue blu, innalzando una casta di pascia rossi.
Solo dopo pił di sessantanni una famiglia di sangue blu vive a
Tirana ed ha un figlio altrettanto simpatico, il quale in una repubblica
albanese inconcussa puņ finire da uno scienziato in un discografo.
Comunque lui e un principe.
Ormai
che il nostro popolo ispira lintegrazione in Europa non per snobismo o
per imitare i britannici, gli spagnoli o anche gli italiani, ce bisogno
di adempiere fra tanti standard difficili economici, politici, sociali,
culturali, della sicurezza e convivenza, anche un vuoto svuotato da noi
stessi: Le famiglie nobili. Per esempio, chi di noi nellintimitą non
chiamerebbe Eccellenza il signor Jusuf Vrioni, un principe
genealogicamente ma anche un principe della cultura nazionale.
Nel
fra tempo, in Italia vi sono dei principi, anzi discendenti del pił
grande albanese, Giorgio Castriota, il nostro eroe che pił di ogni altro
dirigente politico che abbiamo avuto, ci lega con lEuropa.
Non
sarebbe romanticismo tardivo o demagogia nazionale, nč trucco politico e
tanto meno furberia ed ipocrisia balcanica, di evidenziare ancora di pił
queste famiglie nobili. Si capisce che il nostro caso non arriva a creare
un dizionario del sangue blu albanese, ma modestamente dare il
benvenuto a Tirana e ovunque desideri litaliano Alessandro Castriota.
Non cč momento pił bello, gioioso e pił legittimo della
presentazione del libro Scanderbeg, un eroe multimediale di
Gennaro Francione.
Ylli
Polovina
|
|
http://www.panorama.com.al/20040107/faqe21/1.htm
Gjykatėsi italian, nga Drakula te SkėnderbeuFaqe 21 - Kulturė10Tetor 2004
Botimi
Monografia qė ndriēon mbi figurėn e heroit shqiptar
Gjykatėsi italian, nga Drakula te Skėnderbeu
Loziana Ibrahimi
Mrekullohet nga personazhet e historisė sė viteve 1400-tė. Princi rumun, i
ashtuquajturi Drakula e mė pas prijėsi shqiptar Skėnderbeu. Magnetizmi
ndėrmjet dy personazheve ka intriguar gjykatėsin italian, Gennaro
Francione. Mitikė kėta dy heronj tė popujve tė tyre, tė cilėve historia i
njeh vetėm njė tė pėrbashkėt, luftėn kundėr pushtuesit turk.
Triumfues tė paepur, luftėtarė tė lindur tė cilėt historia i ka shndėrruar
nė legjenda. Francione do tė vazhdonte zinxhirin e librave duke gėrmuar
historinė e personazheve tė njohura pavarėsisht nga humenrat historike qė
ka hasur gjatė udhės pėr nė vendin e Shqiponjave. Ashtu si njė studiues i
vėrtetė i historisė sė Shqipėrisė ai ėshtė njohur me prijėsin Gjergj
Kastriot, pėr tė pėrshkuar sė bashku me tė udhėn e gjatė nė historinė e
njė kombi dhe jetėn e njė princi, pasardhėsit e tė cilit ai i gjen edhe nė
ditėt e sotme. Nė librin e tij "Skėnderbeu njė hero modern", autori jep
pjesė tė tėra mbi historinė e shqiponjės dykrenore.
Drama e njė libri
Francione pasi ka pėrshkuruar me detaje nė dy pjesėt e para tė librit, ku
tetė kapituj i kushtohen nė detaje, familjes sė Gjergj Kastriotit, e fakte
tė rėndėsishme tė historisė sė vendit tonė, me katėr kapituj ai flet pėr
arbėreshėt nė Itali, pėr Kanunin e Lekė Dukagjinit, pėr demokracinė e tij
barbare etj do tė ndalej mė shumė nė pjesėn e tretė, pjesėn letrare tė
librit. Njė dramė e re qė autori e ka shkruar me 12 skena dhe njė epilog.
Njė konceptim i jetės sė heroit tė Evropės moderne, titulluar "Shkalla e
Skėnderbeut". Personazhet e tij janė historikė, realė, qė nga Gjergj
Kastrioti Skėnderbeu, Donika e tij, Lek Dukagjini dhe princa tė tjerė,
mbreti i Napolit, populli arbėror dhe deri te personazhet e trilluar si
dervishi Bektash Zyko, shpirti udhėheqės, etj. Vepra paraqet ringjalljen e
heroit, falė dashurisė sė gjeneratave qė luten pėr kthimin e tij nga bota
e pėrtejme.
Pasardhėsit Kastriotas
Alessandro e Giulio Castriota Scanderbeg D'Albania. Janė emrat e dy
vėllezėrve qė mbajnė tė njėtin mbiemėr "Castriota Scanderbeg D'Albania".
Sipas Franciones eksodet e mėdha tė shqiptarėve pėr nė bregun tjetėr tė
Adriatikut do tė merrnin me vete dhe familjen e prijėsit tė madhėrishėm
shqiptar. Faktet zyrtare qė kanė pėrpiluar historinė e ēonin deri nė
tre-katėr breza vazhdimin e Kastriotėve, pastaj humbte sikur pasardhėsit
kaluan nė linjėn mėmėsore dhe nuk pati asnjė vazhdim linja atėrore. Heroi
Kombėtar i shqiptarėve nuk duhej tė kishte pasardhės. Autori i librit
ndjek rrjedhėn e fisit tė lavdishėm nėpėr shekuj nė Itali.
Djali i vetėm i Skėnderbeut, Gjoni ose Xhovani, pas vdekjes sė tė atit,
ende i ri, jetoi nė domenin e vet mbi Gargano e mė pas, nė 1485 vendoset
nė Galatina me titullin Dukė. Gjon Kastrioti martohet me Irena Brankoviē
Paleologa, pasardhėsja e fundit e familjes perandorake tė Bizantit dhe
patėn shumė fėmijė, mes tė cilėve Konstandinin, peshkop nė Insernia,
Ferdinandin, qė qeveriste domenin feudal tė Katriotėve dhe Marien, grua e
kulturuar qė njihte shkėlqyer letėrsinė greke e latine.
Ferdinandi martohet me Adriana Acquavivan, vajzėn e Dukės sė Nardosė,
patėn shumė fėmijė si Erinėn, Pardon, Akilin e Xhovanin. Me titullin Baron
nga kjo degė familjare pati pasardhės deri nė fund tė 1700.
Nė ditėt e sotme
Ndėrsa nga Akil Kastrioti rrjedh dega tjetėr familjare e Skėnderbenjve, tė
cilėt u shpėrngulėn nė Napoli nė vitet 1700 dhe janė atje deri nė ditėt
tona. Biri i Pardos, Konstandini, shpėrngulet nė rezidencėn e tij nė
Copertino, ndėrsa nė fund tė viteve 1600 Aleksandėr Kastrioti Skėnderbeu u
shpėrngul nė Leēe, pasardhėsit e tė cilit jetuan atje deri mė 1700. Nga
mesi i viteve '800 mė i madhi i fėmijvė tė kėsaj linje familjare, njė
tjetėr Aleksandėr, u shpėrngul nė Ruffano, Lece, ku ėshtė dhe sot
rezidenca princėrore e Kastriotėve tė Skėnderbeut Pėrfaqėsuesit e tanishėm
tė kėsaj linje familjare janė Alessandro Castriota Scanderbeg, mjek nė
Romė dhe i vėllai i tij Guilio, gjykatės adminitrativ.
Skėnderbeu i Rembrandit
Nė ballinėn e librit ėshtė vendosur portreti i Skėnderbeut, riprodhuar
sipas njė fotografie tė origjinalit, qė ishte nė pronėsi tė familjes sė
dr. Aleksandėr Kastriot Skėnderbeut dhe i atribuohej Rembrandit. Gjithsesi
portreti ėshtė i shkollės rembrandiane. Qė edhe mund ta ketė realizuar
ndonjė nga nxėnėsit e njohur tė Rembrandit dhe mė pas ėshtė prekur nga
dora e Mjeshtrit tė madh.
Ajo qė shtjellon dhe autori nė librin e tij ėshtė pikėrisjht mundėsia se
si prijėsi shqiptar ka tėrhequr vėmendjen e shkollės sė mjeshtrit
hollandez duke u u bėrė kėshtu i pavdekshėm nė telajo. Njė tablo e cila
sipas tė dhėnave ėshtė vjedhur nga muzeu nė tė cilin gjendej nė vitin 1992
dhe qė sot e kėsaj dite ėshtė ende nė kėrkim.
Drakula, pasioni dhe magnetizmi i Franciones
Nė romanin e tij mbi figurėn e heroit rumun Francione do tė kornizojė
Evropėn e viteve 400-tė, duke ofruar nga njėra anė kronikat e njė lufte tė
tmerrshme, nga ana tjetėr momente tė jetuar nė oborrrin e Mattia Corvinos,
oazi pjellor pėr artistėt dhe letrarėt, vend nė tė cilin pėshpėritej me
tmerr emri i Kaziklu bej (emri turk i Drakulės). "Qė i vogėl kam qenė i
mrekulluar nga Drakula, vampiri. Mė pas kam lexuar "Drakula" tė Ivan
Lantos dhe kėtu pėr mua ishte njė zbulim i vėrtetė. "Vlad, burim
vampirėsh" nga Stokeri, ka qenė akoma mė entuziasmues se pėrbindėshi qė
jetonte duke thithur gjakun e njerzve, pėr gjykatėsin italian. "Isha i
mrekulluar nga personazhi historik por nuk arrija tė ēlirohesha nga
magnetizmi i kėtij personazhi fantastik, Vlad Tepe", shpjegon ai nė njė
intervistė. Nga kjo lindi idea e themelimit tė dy momenteve kryesore tė
jetės sė kėtij personazhi.
Gjykatėsi-shkrimtar i personazheve mitike
Autori Gennaro Francione ėshtė me gjykatės nė Gjykatėn e Romės, anėtar i
Akademisė Ndėrkombėtare tė Burckhardit, por dhe president i Bashkimit
europian tė juristėve shkrimtarė, sepse Francione ėshtė dhe romancier,
eseist, gazetar, regjisor e dramaturg, fitues i shumė ēmimeve letrare. I
magjepsur me Shqipėrinė, me njerėzit e saj dhe historinė dhe ka nxjerrė nė
dritė dhe botime tė tjera pėr "vendin e shqiponjave", eseistikė dhe
letėrsi tė mirėfilltė, libra tė ilustruar pėr shenjtoren tonė Nėnė
Terezėn, albume, fletė-palosje, edhe pse modestė, por me rėndėsi tė
veēantė qė ndikojnė, sado pak, nė njohjen e kulturave dhe miqėsinė mes
popujve. Gennaro Francione ėshtė gjithashtu autor i librit
"Domineddracula", roman historiko-biografik i fokusuar mbi figurėn e
vojvodės rumen, Vlad Tepes. "Domineddracula" ėshtė njė vepėr e fortė nė tė
cilėn pėrqendrohet njohuria mbi historinė rumune dhe evropiane, qė tregon
dy fytyrat e ndryshme tė princit rumun, i egėr, i pėrgjakshėm dhe nė tė
njėtėn kohė pėrqafues i Kristianizmit.
© 2003 Gazeta Panorama
|
http://www.ifrance.com/akshalb/1115.htm
NJE VEPER E RE NE ITALI PER SKENDERBEUN
Gjenealogjia e Familjes se Skenderbeut, sipas dy te ashtequajtur pasardhes se tij
*Ne Itali jetojne dy pinjollet mashkullore te fisit Kastriotas, Alesandro dhe Xhulio Skanderbeg
*Rembrandi ka bere nje pikture kushtuar Skenderbeut, qe eshte vjedhur ne vitin 1992
Nga Visar Zhiti
Kolanen re te botimeve "Heronjte e Europes moderne", botuesi italian Costanzo D'Agostino, e hapi me nje veper befasuese per heroin kombetar te shqiptareve, Gjergj Kastrioti - Skenderbeu, i cili ne Rome ka dhe nje shtatore te madhe ne sheshin "Albania" ku ne piedestal eshte gdhendur 'Mbrojtesi i paepur i qyteterimit perendimor", nje percaktim i shkelqyer ky, do te thoshim, nga ku mund te nenkuptohen mesazhe te rendesishem, pervoja e hershme e popullit tone, mund te nxirren mesime dhe dinjitet, sidomos per politiken e sotme, per kompleksin e saj per ta cuar vendin ne Europe, kur duhet te dine se Shqiperia jone qe ne rilindjen e mrekullueshme europiane paskesh qene mur i madh mbrojtes i atij qyteterimi, pjese e tij duke qene dhe e vetvetes, etj. etj.
Kete do te kene patur parasysh dhe autori dhe botuesi i librit te ri dhe keshtu duket sikur e shohin Skenderbeun, si pararendes se Europes se Bashkuar.
AUTORI DHE BOTUESI
Autori Gennaro Francione eshte me profesion jurist ne Gjykaten e Romes, anetar i Akademise Nderkombetare te Burckhardit, por dhe president i Bashkimit europian te juristeve shkrimtare, sepse Francione eshte dhe romancier, eseist, gazetar, regjisor e dramaturg, fitues i shume cmimeve letrare, ndersa botusi i tij D'Agostino, do te thoshim, se eshte i magjepsur me Shqiperine, me njerezit e saj dhe historine dhe ka nxjerre ne drite dhe botime te tjera per "vendin e shqiponjave", eseistike dhe letersi te mirefillte, libra te ilustruar per shenjtoren tone Nene Terezen, albume, flete-palosje, edhe pse modeste, por me rendesi te vecante qe ndikojne, sado pak, ne njohjen e kulturave dhe miqesine mes popujve, prandaj dhe ne veprimtarine e tij si impreditor D'Agostino parapelqen te punoje me emigrante shqiptare, t'u gjendet atyre ne ndihme. I mirekuptoj, thote, sepse dhe vete jam i ikur nga Sicilia si shume shqiptare sot per te kerkuar fatin ne Rome qe kur isha 17 vjec dhe, per fat, shton me ironi te sinqerte, atehere nuk kishte "njerez te medhenj" qe te ofronin nje shume te vogel per t'u kthyer pas...
SKENDERBEU NJE HERO MODERN
(hero multimedial)
Keshtu titullohet libri me i ri i Gennaro Francione-s, qe doli kete vit ne Rome, 352 faqsh, me cmim monedhen e re e te perbashket: 18 euro, qe, gjithsesi, ka terhequr vemendjen dhe eshte shperndare ne te dy brigjet e Adriatikut.
Vepra eshte e ndare ne tri pjese, ku ne te paren "Histori e siperfaqshme e shqiponjes dykrenore" me tete kapituj, jepen te dhena per familjen e Gjergj Kastriotit, per Lidhjen e Lezhes, betejat, keshtjellat, luftetaret, krushqite e princave shqiptare, udhetimet dhe fitoret e Skenderbeut dhe ne Itali, pasardhesit, etj. Kurse ne pjesen e dyte "Histori e thelluar e shqiponjes dykrenore", me kater kapituj autori flet per arbereshet ne Itali, per kenget dhe vallet e tyre, zakonet, per Kanunin e Leke Dukagjinit, per demokracine e tij barbare, per Besen dhe Kanunin sot, per bektashizimin, per rapsodet madje dhe per kafshet dhe perbindshat e Skenderbeut, etj, duke na paraqitur dhe nje bibliografi ne fund qe fillon me Marin Barletin e vepra te tjera te mesjetes si ato te Sansovines, G. M. Biemmit, Fallmerayer, G. Musacchi, qe, sigurisht eshte nga Muzakajt, Nolin, K. Frasherin, etj, etj, autore te huaj qe kane shkruar per Shqiperine, arbereshe, shkrimtare te diaspores, gjuhetare, Kanunin, libra te artit te luftes e deri dhe te kinezi Sunt Tzu, sepse, sipas autorit te librit, historia e Skenderbeut eshte e mrekullueshme, sidomos per strategjine e saj e ate te artit te luftes guerile, qe njeh si mjeshter kinezin e lartpermendur, qe, po sipas autorit, Skenderbeu duhet ta kete pasur te njohur..
DRAMA "SHKALLA E SKENDERBEUT"
- thirrje ne boten e pertejme -
Kurse pjesa e trete e librit eshte befasia me e bukur, letersi te mirefillte, nje drame e re e autorit Gennaro Francione, "Shkalla e Skenderbeut", me 12 skena dhe nje epilog, me konceptim modern duke perngjare njekohesisht me dramat e antikitetit, ku shfaqen kori dhe te vdekurit. Personazhet jane historike, reale, qe nga Gjergj Kastrioti Skenderbeu, Donika e tij, Lek Dukagjini dhe princa te tjere, mbreti i Napolit, populli arberor dhe deri te personazhet e trilluar si dervishi Bektash Zyko, shpirti udheheqes, etj. Vepra dramaturgjike na paraqet ringjalljen e heroit, fale dashurise rievokuese e ritualizuese te gjeneratave qe luten per kthim nga bota e pertejme. Na pelqen qe autori perdor here pas here fjale shqip, "o Kruja, o vdekja", kenge e muzike arberore dhe shenon ne krye te pamjeve se me c'pjese muzikore duhet te hapet skena apo te shoqerohet veprimi, si p.sh. me "Gryka e Kacanikut", "Xhamadani i trimerise", apo "Bilbili me vese", o "A kane uje ato burime".
I permendim keto, sepse na pelqen kur arti dhe kultura e te tjereve ne Europe joshen nga arti dhe kultura jone edhe sot, nga historia e popullit tone dhe nga e tanishmja, duke besuar pozitivisht dhe duke na pare si pjese integrale e artit bashkekohor dhe e realitetit te perbashket kulturor ne truallin e madh europian.
TE PAPRITURAT, E PARA:
nje pasardhes i Skenderbeut ne "Lisin e gjakut".
Ne hyrje te librit ka nje pershendetje dhe falenderim njekohesisht per autorin dhe botuesin, por dhe nje vleresim ndaj librit dhe rendesise se tij, ku nder te tjera cmohet qendresa shqiptare ndaj pushtimeve aziatike mesjetare dhe si nje kontribut direkt ndaj stabilitetit politik te Italise dhe si nje pohim martir shqiptar ndaj vlerave te kultures Perendimore, ku historia duhet te mesoje nga vetvetja. Gjithashtu shpaloset mendimi se ky botim "ndihmon leximin e historise se dy popujve ne nje moment kaq delikat, kur Vendi i Shqiponjave po troket ne portat e Bashkimit Europian me shprese se do te gjeje subjekte shpirterore te vete shpirtit te saj... Dhe tani, kur aktualiteti rezervon spektakle te trishta me pasoja te nje lufte tragjike, ne veshet tane kumbon si nje nxitje profecia ne forme pyetjeje e Skenderbeut tone ne lengaten e aktit te fundit: Do ta fitojme valle paqen e vertete ne te cilen myslimanet, te krishteret dhe besimtaret e cdo riti tjeter do te heqin dore nga perdorimi i dhunes per t'i dhene fund cdo kundershtie?".
Alessandro e Giulio Castriota Scanderbeg D'Albania.
Jane emrat e dy vellezerve qe nenshkruajne hyrjen e librit dhe ne na befason mbiemri i tyre "Castriota Scanderbeg D'Albania".
Ne pjesen e pare te librit, ne faqet 201, 202, 203, pasi autori flet per eksodet e medhenj shqiptare per ne bregun tjeter te Adriatikut, hedh nje veshtrim te shkurter mbi pasardhesit e Skenderbeut dhe i gjen deri ne ditet tona.
Mund te duket si e harruar apo e pazgjidhur vertetueshem, por eshte nje pyetje, qe besoj se shqiptaret e kane bere dhe u pelqen ta dine edhe sot: a ka pasardhes te Skenderbeut? Ku jane dhe cilet? Historia zyrtare e conte deri ne tre-kater breza vazhdimin e Kastrioteve, pastaj e humbte sikur pasardhesit kaluan ne linjen memesore, ne ate te "lisit te tamblit" apo te gjinis, sipas Kanunit dhe s'pati vazhdim ajo e linjes aterore, ajo e "lisit te gjakut", po sipas kanunit.
Pra, Kastriotet u treten ne Italine e Jugut, s'pati me "trung", keshtu besohej, ndaj dhe nje perkrenare e Heroit te Europes moderne me nje shpate te tijen, prej andej, shkuan ne Viene ku jane edhe sot e kesaj dite ne nje nga muzeumet e njohura te kryeqytetit austriak.
Eshte e vertete se diktaturat nuk donin qe heronjte te kishin pasardhes. I shmangnin ata, o duke u nderruar me detyrim mbiemrat, gje qe ka ndodhur te ne, o duke i burgosur, edhe kjo ka ndodhur te ne, dhe, kur ishin te pamundura dy te parat per shkak te ikjeve o vdekjeve, i kane shpallur tradhtare, armiq, qe duheshin shkulur nga kujtesa kolektive ose i kane lene ne harrese si te paqene, pra behej steriliteti ose tredhja e historise dhe s'mund te prisje hulumtime te tjeterllojta.
Heroi Kombetar i shqiptareve nuk duhej te kishte pasardhes, pervecse mbretin e shumemevonshem dhe, pas rrezimit te tij, duhej te metamorfozohej te udheheqesi aktual i vendit, madje dhe lavdia arkaike e Heroit duhej te dilte ne pension, qe t'ja linte vendin lavdise se gjalle te diktatorit, etj. etj.
Por le te dalim te libri ne fjale, qe na thote te kunderten, i cili na befason me dy emrat e pasardhesve te Skenderbeut, pikerisht ata te hyrjes, qe jane te linjes aterore, pra te "lisit te gjakut". Autori i librit ndjek rrjedhen e fisit te lavdishem neper shekuj ne Itali. Ja, shkurtimisht:
- Djali i vetem i Skenderbeut, Gjoni ose Xhovani, sic i thone ne Itali, pas vdekjes se te atit, ende i ri, jetoi ne domenin e vet mbi Gargano e me pas, nga 1485, kur lulezon qyteti i Shen Pjetrit ne Galatina ne Token e Otrantos, vendoset atje, ka titullin Duke, duke i shtuar dhe ate te Kontit te Soletos.
- Gjon Kastrioti u martua me Irena Brankovic Paleologa, pasardhesja e fundit e familjes perandorake te Bizantit dhe paten shume femije, mes te cileve Konstandinin, peshkop ne Insernia, Ferdinandin, qe qeveriste domenin feudal te Katrioteve dhe Marien, grua e kulturuar qe njihte shkelqyer letersine greke e latine.
- Ferdinandi u martua me Adriana Acquavivan, vajzen e Dukes se Nardose, paten shume femije si Erinen, Pardon, Akilin e Xhovanin. (Gjonin)... me titullin Baron dhe nga kjo dege familjare pati pasardhes deri ne fund te 1700.
- Ndersa nga Akil Kastrioti rrjedh dega tjeter familjare e Skenderbenjve, te cilet u shperngulen ne Napoli ne vitet 1700 dhe jane atje deri ne ditet tona.
- Biri i Pardos, Konstandini, shperngul rezidencen e vet ne Copertino. Ndersa ne fund te viteve 1600 Aleksander Kastrioti Skenderbeu u shperngul ne Lece, pasardhesit e te cilit jetuan atje deri me 1700.
- Nga mesi i viteve '800 me i madhi i femijve te kesaj linje familjare, nje tjeter Aleksander, u shperngul ne Ruffano, Lece, ku eshte dhe sot rezidenca princerore e Kastrioteve te Skenderbeut.
- Perfaqesuesit e tanishem te kesaj linje familjare jane Alessandro Castriota Scanderbeg, mjek ne Rome dhe i vellai i tij Guilio, magjister adminitrativ.
Sidoqofte ndodh qe ne Itali shume emra qe mbajne mbiemrin Catriota (me nje ose dy "t"), paraqiten si pasardhes te Skenderbeut, por eshte detyre e jona, e dijetareve dhe historianeve shqiptare qe te interesohen shkencerisht dhe te percaktojne vertetesine e tyre. Na eshte dhene rasti te takojme te tille, shkrimtare, muzikante, qe mbajne tituj te larte fisnikerie dhe qe mburren me origjinen e Shqiptarit te Madh, por kane keqardhjen se nuk e flasin gjuhen e te pareve, sepse nuk kane jetuar mes komuniteteve arbereshe, por vecmas si konter dhe duke, qe kane nostalgji per Shqiperine, madje dhe kane ardhur pa u shpallur, pa buje e protokoll, etj. A duhet t'i njohe si te tille vendi yne? Normale do te ishte.
Keto dite ne takuam ne Rome Alessandro Castriota Scanderbeg, i laurear ne mjekesi ne Parma, shkencetar ne neurologji dhe gjenetike, specializuar ne Gjermani, i njohur per studimet e veta dhe ne USA. Te jepte emocion mbiemri i tij ne nje etikete te vogel plastike mbi bluzen e bardhe te mjekut, ndersa nje kamera e televizionit shteteror te Shkupit, seksioni shqip, e intervistonte. Jemi pasardhes te Skenderbeut nga linja mashkullore, po perktheja fjalet e tij, e vertetuar kjo me dokumente, jo vetem te arkivit tone familjar, por dhe te atij shteterorit ne Napoli. Shihja profilin e tij, mundohesha te kapja dicka te larget dhe te mbetur nga Skenderbeu, jo ai i statujti, heroiku, por nga strategu i mencur, i dobeti dhe misteriozi, rembrandiani dhe po prisja me interes si do t'i pergjigjej pyetjes: "A do t'u pelqente te shkonit ne Shqiperi?". Degjova: "Eshte nje enderr e jona..."
E DYTA: REMBRANDI
ose Skenderbeu i tij(?)
Vertet piktori i madh hollandez Van Rijn, i mbiquajtur Rembrand (1606 - 1669) ka realizuar nje portret te Skenderbeut tone? Keshtu besohet? Po si dhe ku? Dhe ku ndodhet tani kjo veper?
Ne ballinen e librit "Scanderbeg un eroe moderno" eshte vendosur ky portret, riprodhuar sipas nje fotografie te origjinalit, qe ishte ne pronesi te familjes se dr. Aleksander Kastriot Skenderbeut dhe i atribuohej Rembrandit. Gjithsesi portreti eshte i shkolles rembrandiane. Qe edhe mund ta kete realizuar ndonje nga nxenesit e njohur te Rembrandit dhe me pas eshte prekur nga dora e Mjeshtrit te madh. Te pakten hamendesohet dhe keshtu per shkak te vlerave artistike te portretit. Po ajo teknike e larte e hollandezit te famshem, hijet e forta, muzgjet me kufij te tretur dhe dalja ne drite te forte, duke ruajtur ate stil morbid dhe tejet delikat. Gjysmeerresira gati bie mbi gjysmen e fytyres ku njeri sy duket sikur i perket mistereve, ndersa tjetri veshtron fuqishem, depertues dhe shume pertej. E gjithe magjia, forca e papermbajtur, potenca gjenerale eshte derdhur me nje siguri te frikshme te ky sy qe ngulmon. Mbi vetullat e zeza dhe te drejta thellohet nje rrudhe e vrazhde zemerimi, e ndricuar dhe kjo, kurse mjekra perzihet me erresiren dhe persiper ruba qe mbeshtjell koken. Veshja nuk eshte e rende absolutisht, qe perkon, sipas meje, me vizionin strategjik te bemave te Skenderbeut, nje kemishe e purpurte me lidheza dhe nje rrip lekure mbi gjoks, ndoshta i shpates qe nuk duket apo i cantes me dekumente.
Teresia e punes mua me kujton disi periudhen rembrandiane te pas 1645 ku teknika e Mjeshtrit te madh nderron gradualisht per shkak te nje izolimi moral dhe shpirteror dhe ringrihet nje dhimbje e re, nje kthelltesi e perndritur vizionare. Rembrandi po u perkushtohej subjekteve biblike dhe evangjelike. Ne portretin rembrandian te Skenderbeut ka shume vetmi, enigme dhe nje vendosmeri sekrete ne perballje me boten.
Rembrandi nuk ka qene ne Itali, por kur ai vendoset ne Amsterdam, punoi per ca kohe me piktorin P. Lastmann, qe kishte jetuar ne Rome dhe kishte perfituar mjaft nga arti italian, nderkaq dihen kontaktet e Rembrandit dhe interesi i tij per iluminizmin karavaxhian. Dhe keshtu, na pelqen te besojme, se do ta kete terhequr vemendjen e Rembrandit apo te grupit te tij ndonje portret italian i Skenderbeut, se dihet, ka te tille, jane bere kur heroi yne shkonte ne Itali, gjate qendrimit ne papat. Por eshte detyre e specialisteve te percaktojne, une vetem informoj per here te pare ketu per nje mundesi te tille: portret i Skenderbeut nga Rembrandi.
Dhe rendesine e tij, vleren artistike dhe autetincitetin, madje dhe misterin rembrandian, e shton dhe fakti se portreti eshte vjedhur me 1992 dhe eshte ne kerkim nga interpoli.
Por gjithsesi, me e rendesishme eshte te mos leme harresen dhe bashkepunetoret e saj te vjedhin vlera kulturore dhe kombetare, qe jane pasuri e perbashket.
Visar Zhiti
Trokasin dy zbulime te medha per Skenderbeun
*Ne Itali jetojne dy pinjollet mashkullore te fisit Kastriotas, Alesandro dhe Xhulio Skanderbeg
*Rembrandi ka bere nje pikture kushtuar Skenderbeut, qe eshte vjedhur ne vitin 1992
"Fillimi i dy zbulimeve interesante" per heroin kombetar ka nisur permes nje vezhgimi te publicistit dhe shkrimtarit Visar Zhiti. Ai ka hulumtuar ne Rome ne librin e nje autori vendas, per pasardhesit reale, qe jetojne te Skenderbeut dhe nje portret te panjohur te Rembrandit per heroin, qe pas vjedhjes, tashme kerkohet nga Interpoli
Skenderbeu eshte figura e vetme shqiptare, qe i ka shpetuar anatemes kombetare. Ajo qe i ka prekur te gjithe heronjte tane, duket se nuk e ka perbaltur heroin Kombetar. Ai megjithese gati eshte nje hero i koheve moderne ka kaluar me plot te drejte ne mit, qe ne te gjalle te tij. Ndoshta, eshte ky fakti, qe shqiptaret, kudo qe te jene, identifikojne krenarine kombetare me figuren e tij. Libri i fundit i autorit italian Gennaro Francione, "Skenderbeu nje hero modern" (hero multimedial), kushtuar atij, eshte nje sprove, nga ku fillojne dhe dy zbulime interesante per shqiptaret. Kjo deshmi na ka ardhur nga shkrimtari i njohur Visar Zhiti, qe eshte njekohesisht mik i autorit dhe qe ka hulumtuar nga faktet e tij. Thelbi i deshmise, qe i intereson publikut shqiptar, eshte se "Lisi i gjakut", i familjes se Kastrioteve gjallon. Zhiti ka takuar nje prej pinjolleve Kastriotas ne Rome. Fakti tjeter interesant eshte qe piktori i madh i shekullit te XVII, Rembrand, i ka kushtuar nje nga portretet e tij. Deri vone, pak para se te grabitej, ajo ka qene pjese e inventarit privat te pinjolleve Kastriotas ne Itali. Per fat te keq, kemi imazhin e Rembrandit, por jo origjinalin, qe eshte grabitur dhe tashme eshte ne kerkim te Interpolit. Alessandro e Giulio Castriota Scanderbeg D'Albania jane emrat e dy vellezerve Kastriotas, qe e kane nenshkruar hyrjen e librit dhe qe nuk kane sesi mos te mrekullojne me titullin e tyre "Castriota Scanderbeg D'Albania". Te dy pinjollet e sotem, me profesione njeri mjek dhe tjetri magjister administrativ perbejne sipas autorit italian, pasardhesit e tij te vertete.
Vepra eshte e ndare ne tri pjese, ku ne te paren "Histori e siperfaqshme e shqiponjes dykrenore" me tete kapituj jepen te dhena per familjen e Gjergj Kastriotit, per Lidhjen e Lezhes, betejat, keshtjellat, luftetaret, krushqite e princave shqiptare, udhetimet dhe fitoret e Skenderbeut dhe ne Itali, pasardhesit, etj. Kurse ne pjesen e dyte: "Histori e thelluar e shqiponjes dykrenore", autori flet per arbereshet ne Itali, per kenget dhe vallet e tyre, zakonet, per Kanunin e Leke Dukagjinit, per demokracine e tij barbare, per Besen dhe Kanunin sot, per bektashizimin, per rapsodet, madje dhe per kafshet dhe perbindshat e Skenderbeut, etj. "Pjesa e trete e librit eshte befasia me e bukur, letersi te mirefillte, nje drame e re e autorit Gennaro Francione, 'Shkalla e Skenderbeut' me 12 skena dhe nje epilog, me konceptim modern duke perngjare njekohesisht me dramat e antikitetit, ku shfaqen kori dhe te vdekurit. Personazhet jane historike, reale, qe nga Gjergj Kastrioti Skenderbeu, Donika e tij, Lek Dukagjini dhe princa te tjere, mbreti i Napolit", thote Zhiti.
Duke iu kthyer portretit, Zhiti, sepse per sa i perket pasardhesve te Skenderbeut, ka pasur disa syresh qe kane pretenduar ne kohe te ndryshme, autori thote me modesti se "eshte detyre e specialisteve te percaktojne, une vetem informoj per here te pare ketu per nje mundesi te tille: portret i Skenderbeut nga Rembrandi". B.an
Gjenealogjia e Familjes se Skenderbeut, sipas dy te ashtequajtur pasardhes se tij
- Djali i vetem i Skenderbeut, Gjoni ose Xhovani, sic i thone ne Itali, pas vdekjes se te atit, ende i ri, jetoi ne domenin e vet mbi Gargano e me pas, nga 1485, kur lulezon qyteti i Shen Pjetrit ne Galatina ne Token e Otrantos, vendoset atje, ka titullin Duke, duke i shtuar dhe ate te Kontit te Soletos.
- Gjon Kastrioti u martua me Irena Brankovic Paleologa, pasardhesja e fundit e familjes perandorake te Bizantit dhe paten shume femije, mes te cileve Konstandinin, peshkop ne Insernia, Ferdinandin, qe qeveriste domenin feudal te Katrioteve dhe Marien, grua e kulturuar qe njihte shkelqyer letersine greke e latine.
- Ferdinandi u martua me Adriana Acquavivan, vajzen e Dukes se Nardose, paten shume femije si Erinen, Pardon, Akilin e Xhovanin. (Gjonin)... me titullin Baron dhe nga kjo dege familjare pati pasardhes deri ne fund te 1700.
- Ndersa nga Akil Kastrioti rrjedh dega tjeter familjare e Skenderbenjve, te cilet u shperngulen ne Napoli ne vitet 1700 dhe jane atje deri ne ditet tona.
- Biri i Pardos, Konstandini, shperngul rezidencen e vet ne Copertino. Ndersa ne fund te viteve 1600 Aleksander Kastrioti Skenderbeu u shperngul ne Lece, pasardhesit e te cilit jetuan atje deri me 1700.
- Nga mesi i viteve '800 me i madhi i femijve te kesaj linje familjare, nje tjeter Aleksander, u shperngul ne Ruffano, Lece, ku eshte dhe sot rezidenca princerore e Kastrioteve te Skenderbeut.
- Perfaqesuesit e tanishem te kesaj linje familjare jane Alessandro Castriota Scanderbeg, mjek ne Rome dhe i vellai i tij Guilio, magjister adminitrativ.
|
VIZITA/ Alesandro Kastriota
Skanderbeg, stėrnipi i heroit tonė kombėtar, nė promovimin e
Skenderbeu, njė hero multimedial
Alesandro, nė
Tiranė pėr stėrgjyshin
Pasardhėsi vė kėmbė
nesėr pėr herė tė parė nė dheun e atyre, qė veē emrit i kanė dhėnė
edhe krenarinė
Nga Ylli POLOVINA
Historia e kontakteve me
princin Alesandro Kastriota Skanderbeg (Alessandro Castriota Skanderbeg)
kishte nisur nė janar tė vitit 2003, kur publikova nė njė nga tė pėrditshmet
tona shkrimin Rikthimi i Skenderbeut, por nė Romė, jo nė Tiranė.
Nė tė bėhej fjalė pėr publikimin e pritshėm tė librit Skenderbeu
- njė hero multimedial, me autor shkrimtarin dhe gjyqtarin e njohur
nga Roma, Xhenaro Franēone (Gennaro Francione). Nė tė vėrtetė puna pėr
pėrgatitjen e kėtij libri kishte nisur nė gjysmėn e dytė tė njė
viti mė parė, kur nė ambasadėn tonė nė Itali pėrkrahėn nismėn e
autorit dhe e mbėshtetėn me adresarin e disa tė dhėnave e librave
rreth Gjergj Kastriotit. Xhenaro Franēone ėshtė autor i mjaft botimeve
dhe ēmimeve kombėtare e ndėrkombėtare, po ashtu edhe edhe president i
Shoqatės sė Shkrimtarėve Gjykatės tė Bashkimit Evropian.
Ndodhi qė shkrimin
Rikthimi i Skenderbeut, por nė Romė, jo nė Tiranė nė Institutin
e Studimeve Shqiptare pranė Universitetit La Sapienza nė Romė e pėrkthyen
nė italisht dhe menjėherė e shpėrndanė nė internet. Ndėr ata qė
reaguan, pasi e lexuan, ishte edhe Alesandro Kastriota Skanderbeg. Nė
bisedėn telefonike me botuesin DAgostino, ai kishte qenė mjaft i
emocionuar dhe i gėzuar nga libri pėr stėrgjyshin e tij tė famshėm.
Mė nė fund, nė
pranverė 2003, libri Skenderbeu - njė hero multimedial, i shoqėruar
me njė parathėnie nga vėllezėrit Alesandro e Xhulio Kastriota (Giulio
Castriota), u botua dhe qė nė kopjet e tij tė para, disa prej tyre, iu
dėrguan nė Shqipėri personaliteteve kryesore tė shtetit, tė politikės,
medias dhe botės shkencore. Po ashtu edhe ambasadės shqiptare nė Romė.
Atė kohė Alesandro Kastriota Skanderbeg punonte pėrkohėsisht nė
kryeqytetin italian, nė Institutin Kurues Shkencor Santa Luēia dhe
kishte bėrė vizitėn e parė nė ambasadė. Mė pas ishte ftuar nga kjo
ambasadė nė festimet e Ditės sė Flamurit, mė 28 Nėntor. Po ashtu
ambasadori, i shoqėruar prej tij, kishte realizuar edhe vizitėn e
takimin e parė me drejtorin e Institutit Santa Luēia, dr. Luixhi
Amadi (Luigi Amadi) pėr tė siguruar bashkėpunim dhe ndihma pėr
sistemin shėndetėsor shqiptar.
Nis ngjarja kulturore
Kėto ditė, ndėrsa do
tė pėrkujtojmė Ditėn e Pavarėsisė dhe 60-Vjetorin e Ēlirimit,
nė Tiranė stėrnipi i Skenderbeut do tė vijė me bashkėshorten e tij,
juristen belge, Karolin Tylkens (Caroline Tulkens). Bashkė me ta nė
kryeqytetin shqiptar do tė jetė i pranishėm edhe botuesi i librit
Skenderbeu-njė hero multimedial, Kostanco DAgostino. Kėshtu nė
njė farė mėnyre pas dy vjetėsh do tė ketė jo vetėm rikthim tė
Skenderbeut nė Romė, por edhe nė Tiranė. Sipas programit tė kėsaj
vizite, e cila do tė nisė nesėr nė mesditė, nė mjediset e Muzeut
Kombėtar bėhet prezantimi para medias i librit nė gjuhėn italiane
Skenderbeu - njė hero multimedial, vepėr e Xhenaro Franēones. Kjo
ngjarje kulturore, pas takimit me dr. Moikom Zeqon, do tė vijojė me njė
bisedė nė Drejtorinė e Arkivave tė Shtetit, me prof. Shaban Sinanin, pėr
tė vijuar po atė ditė me Thimi Nikėn, drejtorin e Institutit Kombėtar
tė Diasporės. Pas njė vizite nė Berat, ku do ta presė kryetari i
bashkisė, Fadil Nasufi, ditėn e dielė, i pritur nga kryetari i bashkisė
sė Krujės, Ismail Dane, stėrnipi i Skenderbeut me bashkėshorten e tij
do tė kenė rastin tė shohin Muzeun Kombėtar Gjergj Kastrioti
Skenderbeu dhe tė shmallen me kryeqytetin heroik tė stėrgjyshit tė
tyre tė famshėm nė tė gjithė botėn. Pastaj do tė rikthehet nė
vendin e tij, Itali. Prania e tij disaditore nė Shqipėri mbetet brenda
njė vizite malli dhe nuk ka asnjė lidhje me interesa tė tjera, ca mė
pak politike.
VĖLLAI
Xhulio Kastriota,
vizitė incognito nė Shqipėri
Ndėrsa Alesandro
Kastriota Skanderbeg nuk e ka parė Shqipėrinė, vėllai i tij, Xhulio, e
ka bėrė kėtė gjė njė vit mė parė. Ka qenė njė vizitė
incognito nė Tiranė dhe mė pas nė Krujė. Bashkė me disa shokė
tė tij italianė. Ka dalė nga kjo aventurė e fshehtė i pėrmallur,
por edhe duke psherėtirė: Shqiptarėt janė akoma tė varfėr.
Nė kėtė pragvizite
Alesandro ndihet mjaft i emocionuar. Duke qenė njė mjek i njohur,
radiolog me emėr evropian dhe autor i shumė studimeve, pra njeri i
ftohtė, gjithsesi kėsaj radhe ndihet mjaft i emocionuar. Profesioni
mbase e ndihmon nė njė aftėsi tjetėr: si shkencėtar, qė njeh mirė
procesin e rehabilitimit tė shpejtė tė njė njeriu, ai beson se kjo
ndodh edhe me popujt. Sigurisht edhe me atė tė shqiptarėve, stėrgjyshėrve
tė tij. Ndihet entuziast kur mėson se aktualisht nė Itali studiojnė
pothuaj shtatė mijė tė rinj shqiptarė dhe se nga porti i Durrėsit ēdo
ditė drejt bregut apeninas nisen jo mė pak se dy tragete tė mbushur me
bashkėkombas, se ēdo ditė njė avion zbarkon nga Rinasi nė Bari dhe njė
tjetėr fluturonte pėr nė Romė apo Milano, se tragete drejt Italisė
niseshin ndėrkaq edhe nga porti i Vlorės. Kur herėn e fundit u ndamė nė
shkallėt e Institutit Kurues Santa Lucia, ai shqiptoi fort Forza
Albania!
GJENEALOGJIA/
Gjyqtarėt, governatorėt dhe komandantėt qė i kanė rrėnjėt e
familjes te Kastriotėt e Krujės
Kush janė stėrnipėrit
italianė tė Gjergj Kastriotit
Lexuesi sigurisht qė e
di se pasardhėsit e ligjshėm tė Gjergj Kastriot Skenderbeut ekzistojnė
dhe janė qė tė gjithė nė Itali. Ata pėrbėjnė dy degė, njėra nė
Napoli dhe tjetra e vendosur nė krahinėn e Pulias. Pėr stėrnipin
skenderbegas, Xhorxhon (Gjergjin) qė banon nė Napoli, telegazetari Namik
Ajazi ka prodhuar njė dokumentar, tė cilin vite mė parė e ka shfaqur
TVSH. Ky dokumentar i bukur akoma rishfaqet me sukses edhe sot.
Edhe dega e dytė e
heroit tonė kombėtar, si edhe ajo e vendosur nė Napoli, mbart me vete
historinė gjashtėshekullore tė Kastriotėve nė Itali. Siē dihet pas
vdekjes sė Gjergj Kastriotit familja e tij u vendos nė Mbretėrinė e
Napolit, ku Gjoni, djali i Skenderbeut, bashkė me tė jėmėn, Donikėn,
jetuan pak kohė nė pronat e dhėna nga mbreti Ferdinand i Aragonės. Ato
ishin nė Pulia feudet San Giovanni Rotondo dhe Monte SantAngelo.
Pastaj u tranferuan nė dukatin San Pietro Galatina dhe nė kontenė e
Soletos, nė Leēe. Vetė Donika, deri sa vdiq, jetoi nė Napoli, pranė
pallateve mbretėrore, duke i mbyllur vitet e zisė bashkė me mbretėreshat
e trishtuara, gruan dhe vajzėn e mbretit Ferrandino. Gjon Kastrioti i
martuar me Irena Brankoviē Paleologun, pasardhėsen e fundit tė familjes
peradorake tė Bizantit, lindi Pardon. Prej kėtij mbijetuan nė gjak
mashkullor pėr pothuaj gjashtė shekuj vetėm dy degė tė Kastriotėve.
Ajo tė cilės i pėrket edhe Alessandro (por edhe vėllai i tij Giulio,
gjykatės administrativ nė Kalabri, dhe Paola, avokate ēėshtjesh civile
nė qytetin e Leēes), i ka dhėnė Italisė disa pėrfaqėsues tė
respektuar. Midis tyre ėshtė njė kryetar bashkie i Leēes, poetesha e
njohur Izabela, e cila ka zėnė vend edhe nė Enciklopedinė italiane tė
Njerėzve tė Shquar, njė governator i Rexhos, njė Gjykatės i Lartė,
avokati Federino, i cili u bėri njė mbrojtje tė zjarrtė republikanėve
garibaldinė tė famshėm si Luixhi Setembrini, Filipo Agresti dhe Silvio
Spaventa. Po ashtu nga dega qė sot pėrfaqėsohet prej Aleksandrit,
Giulios, Paolės dhe nėnės sė tyre, Maria Terezės, ka nė biografinė
e familjes po ashtu njė komandant Garde Mbretėrore, njė bashkėshorte
ministri tė Brendshėm. Babai i tyre, Gjergji, i cili ka vdekur mė 1996,
ka qėnė njė avokat i shumėnjohur nė Leēe.
KASTRIOTĖT
Njerėzit e
familjes sė madhe shqiptare
EMRAT
Gjergji, avokat i shumėnjohur
nė Leēe
Giulio, gjykatės
administrativ nė Kalabri
Paola, avokate ēėshtjesh
civile nė Leēes
Izabela, poeteshė
Avokati Federino, mbrojtės
i republikanėve garibaldinė
POSTET
Njė kryetar bashkie i
Leēes
Njė governator i Rexhos
Njė Gjykatės i Lartė
Njė komandant Garde
Mbretėrore
MUNGESA/ Xhenaro
Franēone, gjyqtari-shkrimtar qė e quan Skėnderbeun pioner tė
BE-sė nuk do tė ejtė nė promovimin e librit tė tij
Skenderbeu - njė
hero multimedial, nė Tiranė pa autorin
Nė kėtė ngjarje
thjeshtėsisht kulturore, qė nė prag tė festave tona kombėtare tė
fundnentorit do tė zgjasė disa ditė, do tė mungojė autori i librit
Skenderbeu, njė hero multimedial, gjykatėsi Xhenaro Franēone.
Mosprania e tij ka arsye tė ngutshme pune, njė seancė gjyqėsore nė
Romė. Por gjykatėsi i njohur ishte para njė muaji nė Shqipėri.
Qendroi nė Vlorė, nė Teatrin Petro Marko. Nė skenėn e tij trupa
profesioniste e qytetit dhe Kompania Teatrore Pirandelo vunė nė
skenė njė pjesė dramatike tė Franēones. Ajo quhet Merimanga dhe
ka pėr subjekt korrupsionin nė sistemin e drejtėsisė. Shfaqja e trupės
teatrore tė Vlorės, nė prani edhe tė autorit, pati sukses. Deviza e
Solonit drejtėsia ėshtė si njė merimangė ku bien dhe qendrojnė tė
kapur insektet e vogla, ndėrsa tė mėdhenjtė prishin rrjetėn dhe
ikin, me regjinė e Besnik Aliajt, gjeti interpretuesė tė spikatur
tek Kristaq Skrami, Astrit Mamaj, Valbona Imami, Ilirjan Ali dhe Vasil
Goda.
Sigurisht mė 25 nentor,
nė prezantimin qė Dr. Moikom Zeqo do ti bėjė nė mjediset e Muzeut
Kombėtar librit tė Xhenaro Franēones Skenderbeu - njė hero
multimedial, ky i fundit do tė kishte dashur tė ishte. Franēone ėshtė
njė ndėr gjykatėsit mė tė njohur italianė. Vendimet e tij nė favor
tė emigrantėve kanė gjetur jo pak hapėsirė polemike nė gazetat mė tė
mėdha tė Italisė, pėrfshi edhe Corriere della Sera me tirazh njė
milion kopje. Franēone ėshtė edhe njė shkrimtar i dėgjuar, autor i
mbi njėqind librave. Duke qėnė edhe presidenti i Shkrimtarėve Gjykatės
tė Bashkimit Evropian, nė njė farė mėnyre ai ėshtė edhe mbartės
mesazhesh nga BE. Njė deklaratė e shkrimtarit bashkimo-evropianas, e thėnė
nė njė intervistė pėr median italiane me rastin e botimit tė librit
Skenderbeu - njė hero multimedial, kumton se gjenerali dhe mbreti
shqiptar Gjergj Kastrioti, duke qėnė njė mbrojtės i famshėm dhe i pėrkushtuar
i Evropės, ka tė drejtėn morale tė quhet edhe njė nga pionierėt e
hershėm tė Bashkimit Evropian.
Kjo ide e guximshme e
Xhenaro Franēones pėrputhet me njė aksion tė tij si shkrimtar, nė tė
cilėn do tė plotėsohet nė Itali kolona e njė cikli veprash pėr
promocionuesė tė hershėm tė BE-sė. Nė Romė mė parė se tė
publikohej Skenderbeu, njė hero shumėmediatik, ishte botuar libri
tjetėr i tij Domine Dracula. Nė afro gjashtėqind e pesėdhjetė
faqet e tij rrėfehet jeta dhe lufta e princit rumun Vlad Tepes, i thirrur
nga populli i vet I Pamposhturi. Si edhe Skėnderbeu prijėsi rumun
luftoi pėr tė mbrojtur identitetin perėndimor tė Evropės nga pushtimi
lindor osman.
24 novembre 2004
http://www.gazetadita.com/html/speciale.html
|
http://www.gazetadita.com/html/kulture.html
Prezantimi/ Nė Muzeun
Historik Kombėtar publikohet libri i shkruar nė italisht Skėnderbeu,
njė hero modern
Skėnderbeg: Mė
vinte turp qė sdija shqip
Stėrnipi i Heroit
Kombėtar tregon arsyet pse nuk ka ardhur mė parė nė Shqipėri.
Anila Ēuli
TIRANĖ Njė libėr i
shkruar nė gjuhėn italiane i ėshtė dedikuar heroit tė madh Gjergj
Kastriot Skėnderbeut. Libri me titull Skėnderbeu, njė hero
modern, ėshtė
prezantuar ditėn e djeshme nė Muzeun Historik Kombėtar. Nė kėtė
takim merrnin pjesė stėrnipi i Gjergj Kastriot Skėndėrbeut, Alesandro
Katriota Skėnderbeg, bashkėshortja e tij, Karolina, si dhe botuesi i
librit, pasi autori i tij, Genario Francone, nuk ka mundur tė vinte, pasi
ishte i zėnė me punė personale. Gjatė takimit drejtori i MHK, Zeqo, ka
falėnderuar nga afėr tė ftuarit, duke treguar rėndėsinė e kėtij
libri.
Ēpėrmban libri
Libri i prezantuar ka parė
dritėn e botimit nė fund tė vitit 2003. Ai ėshtė botuar nė gjuhėn
italiane nė 400 kopje, ka treguar botuesi i tij. Nė kėtė libėr jepen
detaje mbi historinė e familjes sė Kastriotėve dhe kryesisht mbi figurėn
e heroit kombėtar. Nė kėtė libėr njė rėndėsi e madhe i jepet
faktit ku
pasqyrohen dhe momente tė
rėndėsishme nga histroia e Shqipėrisė. Autori Francone ka bėrė njė
sėrė kėrkimesh, duke mbledhur mjaft elemente dhe fakte historike qė i
ka renditur nė kėtė libėr. Ky libėr nuk ėshtė thjesht njė libėr
historik kushtuar figurės sė heroit kombėtar, por aty ka tė
dokumentuara tė dhėna mbi Kanunin e Lekė Dukagjinit dhe Bektashinjve
dhe familjes sė tyre.
Mė vinte turp, qė sflisja
gjuhėn e stėrgjyshit
I pyetur se pėrse stėrnipi
i Gjegj Kastriot Skėnderbeut, Alesandro, nuk kishte ardhur mė parė nė
Shqipėri, ai u pėrgjigj: Kjo ėshtė hera e parė qė unė
vij nė Shqipėri. Duke
menduar qė unė kisha njė prejardhje tė tillė, mė vinte shumė turp,
qė nuk mundja tė flisja shqip. Kjo mbase ka qenė dhe njė nga arsyet qė
mė ka penguar tė vij mė shpesh nė Shqipėri, ka treguar ai. Ndėrsa
pėrsa i pėrket origjinės dhe gjakut tė tij, ai ėshtė shprehur se e
dinte prej kohėsh, pasi ia kishte thėnė i ati qė kishin njė
prejardhje tė tillė. Ai ka treguar pėrpara mediave pemėn gjenealogjike
tė familjes sė Kastriotėve, tė cilėn mė pas do tia dhurojė
Arkivit tė Shtetit Shqiptar. Nė kėtė vizitė, tė cilėn e kishte pėr
herė tė parė, Alesandro shoqėrohej nga bashkėshortja e tij belge,
Karolina, e cila u shpreh se nuk i bėnte shumė pėrshtypje qė
i shoqi
rridhte nga njė familje e tillė. Ndėrsa bashkėshorti i saj ėshtė
shprehur mjaft optimist dhe tepėr krenar pėr njė prejardhje tė tillė.
Njė dramė brenda
librit pėr Skėnderbeun
Nė librin kushtuar Skėndėrbeut
ėshtė bashkėngjitur njė dramė. Vetėm pėrkthimi i pjesės sė dramės
ėshtė realizuuar nga njė vajzė shqiptare, e cila quhet Viola Gjylbegu,
e diplomuar nė Itali. Ende nuk ėshtė bėrė i mundur botimi i tij, pasi
po bisedohet me shtėpi tė ndryshme pėr ta botuar. Po kėshtu, sė
shpejti pritet qė i gjithė libri i botuar nė italisht tė pėrkthehet
dhe tė sillet pėr publikun nė gjuhėn shqipe. Drama e shkruar ėshtė
vendosur diku nė mes tė librit. Drejtori Zeqo shpjegoi se libri nė fjalė
pėrbėn njė interesim tė madh si pėr publikun tonė, ashtu dhe pėr
Akademinė e Shkencave, e cila duhet ta mirėpresė. Ky libėr, me
karakter popullor, ėshtė i bazuar mbi historinė dhe vėrtetėsinė
|
Panoraam
26 novembre 2004
http://www.panorama.com.al/
|
Ka ardhur
nė Shqipėri pėr tė vizituar vendin e tė parėve. Alessandro
Castriotta Scanderbeg, stėrstėrnipi i Skėnderbeut, ka ardhur dje pėr
herė tė parė nė Shqipėri. Me vete ka sjellė edhe dokumente qė dėshmojnė
prejardhjen e tij
Alessandro, njė
pinjoll i Skėnderbeut nė Tiranė
Shekulli
Ai vjen pėr herė tė parė nė tokėn e stėrstėrgjyshit.
Padyshim qė ndihet krenar. E kush nuk do tė ishte, nėse nė dejtė e
tij do tė rridhte gjaku i Skėnderbeut tė madh. Dje, pėr herė tė parė,
Alessandro Castriotta Skanderbeg, njė nga stėrstėrnipėrit e heroit tonė
Kombėtar, Gjergj Kastriotit, ka ardhur nė Shqipėri, pėr tė zbuluar diēka
prej prejardhjes sė tij dhe pėr tė njohur njerėzit e tė njėjtit gjak.
Ai ėshtė i gatshėm tu pėrgjigjet tė gjitha pyetjeve rreth
prejardhjes sė tij, madje ka ardhur i armatosur me dokumentacione qė
vėrtetojnė lidhjen e tij me familjen e Kastriotėve. Me vete ka marrė
njė pemė gjenealogjike, tė cilėn do tia falė arkivave tona. Nė
pamje tė parė, nuk ka asgjė nga tiparet me tė cilat e kemi veshur
historikisht figurėn e Skėnderbeut. Nuk ėshtė hundėshkabė e
shpatullgjerė, nuk ka sharm luftėtari, ėshtė imcak, por ka njė vėshtrim
tė mprehtė, qė tė bėn tė ndiesh se tek ai ka diēka prej kastriotėve.
Nė vizitėn e tij ai ka ardhur i shoqėruar nga bashkėshortja e tij dhe
dėshira e tij e madhe ėshtė tė vizitojė qendrat mė tė rėndėsishme
historike nė Shqipėri, si Krujėn e Beratin.
Jeni pėr herė tė parė nė tokėn e Skėnderbeut, ēmund tė na
thoni pėr kėtė?
Kjo ėshtė hera e parė qė e vizitoj Shqipėrinė dhe jam shumė i
emocionuar qė gjendem nė vendin tim tė prejardhjes, prej tė cilit stėrgjyshėrit
e mi janė larguar pesė shekuj mė parė. Mė vjen keq qė nuk arrij tė
flas e tė kuptoj gjuhėn tuaj, por kam filluar tė studioj nga pak, madje
unė udhėtoj me njė fjalor tė gjuhės shqipe nė xhep.
Jam i lumtur qė jam pasardhės i Skėnderbeut, qė jam me ju, sepse edhe
unė jam njė si ju.
Ēfarė ju bėri mė tepėr pėrshtypje, sapo mbėrritėt nė Tiranė?
Pa dyshim qė menjėherė mė bėri pėrshtypje
..busti i Skėnderbeut, i vendosur nė
qendėr tė qytetit, i cili ėshtė shumė mė ndryshe nga ai qė ndodhet
nė Romė. Skėnderbeu i Tiranės, ka njė pamje shumė mė krenare se ai
nė Itali.
Ruani dokumente, apo dėshmi qė vėrtetojnė prejardhjen tuaj prej Heroit
tonė kombėtar?
Patjetėr qė kam shumė dokumente, njėra prej tyre ėshtė edhe pema
gjenealogjike, qė ėshtė edhe njė nga dėshmitė e mia, nė tė cilėn
janė paraqitur brez pas brezi, tė gjithė paraardhėsit e mi. Kėtė
dokument ne do tia dhurojmė Drejtorisė sė Pėrgjithshme tė Arkivave
Shqiptare. Ndėrkohė qė familja ime disponon edhe shumė dokumente tė
tjera qė dėshmojnė pėr prejardhjen time. Nuk e di se sa materiale mund
tė ketė nė arkivat shqiptare, por jam i bindur qė ka shumė nė ato
italiane, sepse nė periudhėn e Skėnderbeut, siē edhe mund ta dini, ka
pasur marrėdhėnie tė ngjeshura diplomatike, relacione e letėrkėmbime
me Mbretėritė e Napolit e tė Venecias. Atje ka dokumente interesante.
Po ndonjė objekt, apo relike tė Skėnderbeut?
Objekte tė Skėndėrbeut, fatkeqėsisht nuk kemi, por familja jonė ruan
shumė dokumente tė vjetra, sidomos libra, si edicioni i parė i librit tė
Barletit i vitit 1508, La Vardinit, e tė gjithė biografėve tė mėdhenj
tė Skėnderbeut. Gjithashtu nė shtėpi ruaj kujtimin e njė paraardhėsit
tim, Aleksandrit, tė vitit 1670, ku pėrmenden dokumente qė ai kishte nė
atė kohė, qė mendohet tė kenė qenė tė Gjonit, birit tė Gjergjit
dhe gruas sė tij.
Cilat kanė qenė raportet tuaja me Shqipėrinė?
Raportet tona me Shqipėrinė kanė qenė gjithmonė ideale, pasi
realiteti historik, apo personal, nuk na ka dhėnė mundėsi tė krijojmė
raporte konkrete, por tashmė qė kemi miq kėtu, shpresojmė qė tė kemi
lidhje mė tė forta dhe tė krijojmė edhe marrėdhėnie nė nivelin
shkencor, si nė atė tė dokumentacioneve, tė provave dokumentare.
Pėrse nuk keni ardhur mė parė nė Shqipėri?
Eshtė e vėrtetė qė unė nuk kam qenė, por nė vitin 1992, nė Shqipėri
ka qenė motra ime dhe njė vit mė parė, vėllai im. Por nuk ka qenė e
lehtė tė vish nė Shqipėri.
Jemi kuriozė tė dimė diēka rreth jush
Jam mjek dhe punoj nė Leēe nė spitalin Tre shtėpitė, por kam
xhiruar nga pak nė gjithė Italinė. Deri nė gushtin e kėtij viti, pėr
tetė vjet, kam punuar nė Romė. Jam radiolog e pediatėr, por tani
merrem me rezonancėn manjetike. Kam bėrė shumė kėrkime dhe kam
publikuar disa studime. Vėllai im Giulio ėshtė gjykatės, ndėrsa motra,
Paola, ėshtė avokate.
Dje ėshtė prezantuar libri i shkruar nga shkrimtari italian Gennaro
Francione
Historia e njė heroi modern
Njė tjetėr arsye qė e solli nė Shqipėri, pasardhėsin e Skėnderbeut,
ishte edhe promovimi i njė libri, mbi Gjergj Kastriotin, botuar njė vit
mė parė nė Itali nga DAgostino. Skėnderbeu, njė hero
modern, ėshtė shkruar prej shkrimtarit Gennaro Francione, President i
Bashkimit tė Shkrimtarėve Juristė tė Bashkimit Evropian dhe shoqėruar
me njė parathėnie nga Alessandro Castriota Skanderbeg dhe i vėllai i
tij, Giulio. Nė kėtė libėr sillen fakte mbi jetėn e heroit, por edhe
tė tjera momente tė periudhės nė tė cilėn ai jetoi, si Kanuni i Lekė
Dukagjinit, apo feja.
Titulli i librit Skėnderbeu, njė hero modern, ėshtė shumė i
gjetur. Nuk ka tė bėjė me njė titull komercial, por me anėn
konceptuale tė njeriut, pėr atė qė quhet moderne. Ky libėr, i cili
nuk ėshtė thjesht njė libėr historik, apo monografik, mund tė quhet
njė palimpest i Gjergj Kastriot Skėnderbeut, pasi nė tė, nuk gjejmė
vetėm tė dhėna mbi heroin tonė Kombėtar, por kemi edhe tė dhėna mbi
kanunin e Lekė Dukagjinit, madje gjendet edhe njė kapitull pėr
Bektashizmin, njė guidė spirituale, qė prek njė nga temat mė tė
mprehta qė historianėt tanė e kanė anashkaluar, por qė ka qenė edhe
njė nga faktet mė interesante, sepse nė qoftė se, sipas historisė, Skėnderbeu
ka qenė tek Jeniēerėt, ata kanė patur njė guidė spirituale, qė ka
qenė bektashizmi, - thotė Moikom Zeqo, i cili ka bėrė edhe
prezantimin e librit. Sipas Zeqos, kjo vepėr ka tė bashkangjitur edhe njė
dramė, pėr tė cilėn prof. Franēesko Altimari ka shprehur njė mendim
shumė pozitiv, qė plotėson palimsestin dhe qė i jep veprės njė frymėmarrje
dhe zgjeron horizontet e komunikimit. Ky libėr ėshtė i mbėshtetur
mbi njė bibliografi, e cila pa dyshim nuk ėshtė shteruese, pasi
bibliografia pėr Skėnderbeun, arrin tė paktėn nė 4 mijė zėra dhe ėshtė
e pamundur qė tė bėsh konsultimin me tė gjitha, por pėr realizimin e
tij janė shfrytėzuar burimet kryesore, si Marin Barleti dhe literatura
italiane, - shton Zeqo. Njė tjetėr vlerė tė kėtij libri, pėrbėn
edhe kopertina e tij, nė tė cilat gjendet njė nga pikturat mė
interesante, e cila i atribuohet Rembrandit, por nė fakt, sipas studimeve
shkencore, ajo i pėrket shkollės sė piktorit. Sipas Zeqos, ai ėshtė
njė portret, i cili ėshtė trashėguar nė familjen e kastriotėve nė
Itali dhe ikonografikisht, ėshtė nga mė tė veēantėt e njohur deri mė
tani.
26/11/2004
http://www.shekulli.com.al/index.php?page=shownews&newsID=62329&PHPSESSID=37ee8832886a2645b4e261a04eb2ae0b
|
Tema: Rikthimi Skėnderbeut, nė Romė, por jo nė Tiranė
Shkruajtur mė 12 Janar, 2003 17:51 12. Janar 2003 17:51
autore Malsor
Rikthimi Skėnderbeut, nė Romė, por jo nė Tiranė
Nga Ylli Polovina
Qė heroi ynė kombėtar, Gjergj Kastrioti, e ka njė statujė tė tij nė njė nga sheshet mė tė mėdha tė Romės, kėtė e dinė jo pak bashkėkombas. Ndėrkohė, vetėm njė pjesė modeste e dinė qė ngjitur me Presidencėn
italiane, pranė shatėrvanit tė famshėm Fontana di Trevi, ndodhet njėherėsh njė rrugicė qė mban emrin e Skėnderbeut, njė restorant pėr turistėt si edhe hoteli, ku nė njė pllakė bronxi shkruhet se aty mbreti ynė ka bujtur gjatė vizitės sė tij nė Romė, nė mes tė shekullit XV.
Jo shumė prej nesh e dinė se nė Itali pėrveē librave tė shumtė, tė shkruara nga arbėreshėt,
stemave, distinktiveve, flamurėzave, statujave tė mėdha e tė vogla, vetėm klube letrare, rrethe apo shoqata
kulturore, ēmime artistike e deri restorante dhe hotele nė zonat e banuara nga arbėreshėt, tė cilat mbajnė emrin e Skenderbeut, mund tė jenė rreth njėqind e pesėdhjetė.
Ndėrkohė, jo pak mund edhe tė kenė harruar se libri i vyer dhe i bukur i Sabri
Godos, "Skėnderbeu", prej vitesh ėshtė i pėrkthyer dhe i botuar nė gjuhėn e popullit fqinj. Pak e dinė se edhe njė libėr me emrin "Moto di Scanderbeg" ("Motorri i Skenderbeut"), me autor Karmine Abate, botuar vetėm dy vite mė parė, ende
merr ēmime kombėtare. Akoma mė pak e dinė se regjimi komunist, njė diktaturė qė me tė drejtė ia kemi zhvlerėsuar shumė
mburrje, u ka dhuruar tė gjitha vendbanimeve arbėrore nė Itali, qė janė rreth pesėdhjetė, nga njė bust tė madh pėr ta vėnė nė qendėr tė sheshit kryesor tė komunave tė
tyre.
Por, sigurisht, lexuesit tanė akoma nuk e dinė se pėr Gjergj Kastriotin ka shumė shpejt edhe njė ngjarje tjetėr: nė Romė gjendet nė prag tė botimit libri i Giennaro Francione (Xhenaro Franēone)
"Scanderbeu, multimedial hero".
Ndokujt ky lajm mund t'i duket fare i zakonshėm dhe pa joshjen e ndonjė
noviteti. Pėr heroin tonė kombėtar nė mjaft gjuhė tė botės, e jo vetėm nė
italisht, janė shkruar aq shumė libra sa me kohė ėshtė kaluar shifra njėmijė.
Veē libri "Skėnderbeu - njė hero shumėmediatik" ka diēka qė nuk duhet lėnė tė rrėmbehet nga rutina.
Autori i saj, Xhenaro Franēone, si edhe botuesi Kostanco D'Agostino, librin e kanė
projektuar, shkruar dhe nė mars tė kėtij viti edhe e nxjerrin nė treg, veēanėrisht pėr turistėt e shumtė qė vizitojnė Romėn, me njė motiv tė
caktuar. Ata mendojnė se mbreti ynė, Gjergj Kastrioti, ėshtė njė pionier i Bashkimit Evropian.
Pas kėsaj qė kumtuam lexuesi ka tė drejtė tė tė thotė "tani ndale pak penėn, o mik, se e teprove!"
Dhe duke e ditur fare mirė se pionierėt e BE-sė, ėndėrrimtarėt, projektuesit e themeluesit e tij, gjenden nė hapėsirat e qendrės sė kontinentit dhe aspak nė juglindjen e tij tė thellė e ca mė shumė nė Shqipėri, lėēitėsi i nderuar i kėtij shkrimi do tė humbasė besimin se po i themi njė lloj tė vėrtete. Ai ėshtė i sigurtė se po e bėjmė viktimė informative e njėrės prej atyre dėnglave tė
shpeshta, sipas tė cilave disa ekspozita, botime librash apo koncerte me autorė shqiptarė pėrshkruhen sikur mahnitin Londrėn, tronditin Parisin, shtangin Berlinin dhe lenė pa mend Nju Jorkun.
Por ne, gjithnjė nė shenjė respekti pėr lexuesin, do tė tregohemi mė kėmbėngulės pėr tė shpjeguar se vėrtet botuesi Kostanco D'Agostino (dy vite mė parė
"Rilindja Demokratike" i kushtoi njė interviste me tė dy faqe
speciale), njihet nga rrethi i miqve tė tij, si edhe nga ambasada jonė nė Romė si njė mik mjaft entuziast i Shqipėrisė. Ta lėmė pėr njė ēast mėnjanė atė edhe si autor tė librit
"Shqipėria do tė bėhet mrekullia e pasvitit dymijė".
Tė merremi pak me autorin e librit, Xhenaro Franēionen. Ky ėshtė njė ndėr gjykatėsit mė tė njohur italianė, vendimet e tij nė favor tė emigrantėve kanė gjetur jo pak hapėsirė polemike nė gazetat mė tė mėdha tė Italisė, pėrfshi edhe "Corriere della Sera" me tirazh njė milion kopje. Franēone ėshtė edhe njė shkrimtar i dėgjuar, autor i mbi njėqind librave dhe fitues i shumė ēmimeve. Ndėrkohė, ėshtė edhe presidenti i Bashkimit Evropian tė Shkrimtarėve Gjykatės.
Ja ku dolėm tek BE-ja. Pra, tek njė njeri, pėrfaqėsues i kėtij komuniteti tė madh tė vendeve tė zhvilluara tė kontinentit dhe ku dėshirojmė tė bėjmė pjesė njė ditė, me tė drejta e detyrime tė
plota, ne shqiptarėt.
Sigurisht, Xhenaro Franēone nuk ėshtė Doris Pak, pėr deklaratat e sė cilės e tėrė politika shqiptare bėhet e vėmendshme dhe e gjithė masmedia jonė jep pa kursim hapėsira informimi. Veē ne kemi tė drejtė qė njė deklaratėze tė shkrimtarit bashkimoevropianas, e thėnė tani pėr tani nė intimitet dhe mbase nė pranverė tė kėtij viti e shkruar edhe nė parathėnien e librit, t'i japin rėndėsinė normale: ta shpallim para publikut.
Sipas Xhenaro Franēones, gjenerali dhe mbreti shqiptar, Gjergj Kastrioti Skėnderbeu, duke qenė njė mbrojtės i famshėm dhe i pėrkushtuar i Evropės, ka tė drejtėn morale tė quhet edhe njė nga pionierėt e hershėm tė
saj. Sepse, shtojmė ne, BE-ja e sotme nuk ėshtė gjė tjetėr veē Evropa e djeshme, kontinenti i hershėm qė tashmė vit pas viti po e rikompleton gjeografinė e tij me pranimin e shteteve historikisht tė
veta, por qė plotėsojnė jo kushtet e rendomta tė tė bėrit pjesė nė tė njėjtėn hapėsirė, por standardet e larta dhe inteligjente tė demokracisė dhe tė
zhvillimit. Skėnderbeu luftoi pėr kėtė tė ardhme tė kėtij kontinenti, jo pėr ndonjė alternativė qė s'do tė mėkėmbėte mė kurrė shekuj mė vonė ndonjė BE. Dhe pėr njė ēerek shekulli treti nė kėtė sakrificė sublime tė gjitha energjitė e popullit tė
vet, blatoi nė kėtė altar jetėt e mijėrave nga stėrgjyshėrit tanė.
Madje, qė tė mos e pikturojmė bartėsin e idesė sė guximshme dhe sfidante se Skėnderbeu mund tė konsiderohet njė nga pionierėt e hershėm tė kontinentit tonė tė fortė e tė
prosperuar, shtojmė se ndryshe nga miku i tij, botuesi D'Agostino, Xhenaro Franēone nuk vuan nga ndonjė entuziazėm i veēantė pėr Shqipėrinė. Libri
"Skėnderbeu, njė hero shumėmediatik" do tė publikohet pasi nė dhjetor tė vitit qė shkoi doli nė treg botimi tjetėr i tij: "Domine Dracula". Nė afro gjashtėqind e pesėdhjetė faqet e tij rrėfehet
jeta dhe lufta e princit rumun Vlad Tepes, i thirrur nga populli i vet "i Pamposhturi".
Si edhe Skėnderbeu, prijėsi rumun luftoi pėr tė mbrojtur identitetin perėndimor tė Evropės nga pushtimi lindor osman. Xhenaro mendon se edhe rumunėt kanė tė drejtė morale ta konsiderojnė princin Vlad Tepes si njė nga pionierėt e Bashkimit Evropian. Sigurisht BE-ja ėshtė njė projekt e realitet i vonė, askush as nė Rumani dhe as nė Shqipėri nuk ka ndėrmend ta zėvendėsojė
Shumanin, ministrin e Jashtėm francez, tė njohur botėrisht si pionieri i parė i projektit tė Bashkimit Evropian, as me mbretin Gjergj dhe as me princin Vlad. hjesht, duke bėrė publike njė ide miqėsore tė presidentit tė Bashkimit Evropian tė Shkrimtarėve Gjykatės pėr "rikthimin e Skėnderbeut", pra ritingėllimin e veprės sė
tij, mendim i formuluar nė Romė nė fund tė dhjetorit tė shkuar, i pėrcjellim Tiranės njė stimul pėr misionin e madh tė integrimit nė BE qė ka pėrpara. Dhe propozimin: mund t'i rikthehemi edhe ne Skėnderbeut.
--------------------
O MOJ SHQYPNI
O moj Shqypni, e mjera Shqypni,
Kush te ka qitė me krye n'hi?
http://www.albforumi.com/cgi-bin/ultimatebb.cgi?ubb=get_topic;f=2;t=000337;p=
|
VJEN
NE TIRANE ALESANDRO KASTRIOTA SKANDERBEG, STERNIPI I HEROIT TONE KOMBETAR
Nė
fillim Rikthimi i Skenderbeut nė Romė, por jo nė Tiranė
Historia
e kontakteve me princin Alesandro Kastriota Skanderbeg (Alessandro
Castriota Skanderbeg0 kishte nisur nė janar tė vitit 2003, kur publikova
nė njė nga tė pėrditshmet tona shkrimin Rikthimi i Skenderbeut, por
nė Romė, jo nė Tiranė. Nė tė bėhej fjalė pėr publikimin e
pritshėm tė librit Skenderbeu-njė hero multimedial, me autor
shkrimtarin dhe gjyqtarin e njohur nga Roma, Xhenaro Franēone (Gennaro
Francione). Nė tė vėrtetė puna pėr pėrgatitjen e kėtij libri kishte
nisur nė gjysmėn e dytė tė njė viti mė parė, kur nė Ambasadėn tonė
nė Itali pėrkrahėn nismėn e autorit dhe e
mbėshtetėn me adresarin e disa tė dhėnave e librave rreth
Gjergj Kastriotit. Xhenaro Franēone ėshtė autor i mjaft botimeve dhe ēmimeve
kombėtare e ndėrkombėtare, po ashtu edhe edhe president i Shoqatės sė
Shkrimtarėve Gjykatės tė Bashkimit Evropian.
Ndodhi
qė shkrimin Rikthimi i Skenderbeut, por nė Romė, jo nė Tiranė nė
Institutin e Studimeve Shqiptare pranė Universitetit La Sapienza nė
Romė e pėrkthyen nė italisht dhe menjėherė e shpėrndanė nė
internet. Ndėr ata qė reaguan, pasi e lexuan, ishte edhe Alesandro
Kastriota Skanderbeg. Nė bisedėn telefonike me botuesin DAgostino ai
kishte qėnė mjaft i emocionuar dhe i gėzuar nga libri pėr stėrgjyshin
e tij tė famshėm.
Mė
nė fund, nė pranverė 2003 libri Skenderbeu-njė hero multimedial,
i shoqėruar me njė parathėnie nga vėllezėrit Alesandro e Xhulio
Kastriota (Giulio Castriota), u botua dhe qė nė kopjet e tij tė para
disa prej tyre iu dėrguan nė Shqipėri personaliteteve kryesore tė
Shtetit, tė politikės, medias dhe botės shkencore. Po ashtu edhe
ambasadės shqiptare nė Romė. Atė kohė Alesandro Kastriota Skanderbeg
punonte pėrkohėsisht nė kryeqytetin italian, nė Institutin Kurues
Shkencor Santa Luēia dhe kishte bėrė vizitėn e parė nė Ambasadė. Mė
pas ishte ftuar nga kjo Ambasadė nė festimet e Ditės sė Flamurit, mė
28 nentor. Po ashtu ambasadori, i shoqėruar prej tij, kishte realizuar
edhe vizitėn e takimin e parė me drejtorin e Institutit Santa Luēia,
Dr. Luixhi Amadi (Luigi Amadi), pėr tė siguruar bashkėpunim dhe ndihma
pėr sistemin shendetėsor shqiptar.
Nis
ngjarja kulturore
Kėto
ditė, ndėrsa do tė pėrkujtojmė Ditėn e Pavarėsisė dhe 60-vjetorin
e ēlirimit, nė Tiranė stėrnipi
i Skenderbeut do tė vijė me bashkėshorten e tij, juristen belge Karolin
Tylkens (Caroline Tulkens). Bashkė me ta nė kryeqytetin shqiptar do tė
jetė i pranishėm edhe botuesi i librit Skenderbeu-njė hero
multimedial, Kostanco DAgostino. Kėshtu nė njė farė mėnyre pas
dy vjetėsh do tė ketė jo vetėm rikthim tė Skenderbeut nė Romė, por
edhe nė Tiranė. Sipas programit tė kėsaj vizite, e cila do tė nisė nė
mesditė tė 25 nentorit, e enjte, nė mjediset e Muzeut Kombėtar bėhet
prezantimi para medias i librit nė gjuhėn italiane Skenderbeu-njė
hero multimedial, vepėr e Xhenaro Franēones. Kjo ngjarje kulturore,
pas takimit me Dr. Moikom Zeqon, do tė vijojė me njė bisedė nė
Drejtorinė e Arkivave tė Shtetit, me Prof. Shaban Sinanin, pėr tė
vijuar po atė ditė me Thimi Nikėn, drejtorin e Institutit Kombėtar tė
Diasporės. Pas njė vizite nė Berat, ku do ta presė kryetari i bashkisė,
Fadil Nasufi, ditėn e dielė, i pritur nga kryetari i bashkisė sė Krujės,
Ismail Dane, stėrnipi i Skenderbeut me bashkėshorten e tij do tė kenė
rastin tė shohin Muzeun Kombėtar Gjergj Kastrioti Skenderbeu dhe tė
shmallen me kryeqytetin heroik tė stėrgjyshit tė tyre tė famshėm nė
tė gjithė botėn. Pastaj do tė rikthehet nė vendin e tij, Itali.
Prania e tij disaditore nė Shqipėri mbetet brenda njė vizite malli dhe
nuk ka asnjė lidhje me interesa tė tjera, ca mė pak politike.
Lexuesi
sigurisht qė e di se pasardhėsit e ligjshėm tė Gjergj Kastriot
Skenderbeut ekzistojnė dhe janė qė tė gjithė nė Itali. Ata pėrbėjnė
dy degė, njėra nė Napoli dhe tjetra e vendosur nė krahinėn e Pulias.
Pėr stėrnipin skenderbegas, Xhorxhon (Gjergjin) qė banon nė Napoli,
telegazetari Namik Ajazi ka prodhuar njė dokumentar, tė cilin vite mė
parė e ka shfaqur TVSH. Ky dokumentar i bukur akoma rishfaqet me sukses
edhe sot.
Edhe
dega e dytė e heroit tonė kombėtar, si edhe ajo e vendosur nė Napoli,
mbart me vete historinė gjashtėshekullore tė Kastriotėve nė Itali. Siē
dihet pas vdekjes sė Gjergj Kastriotit familja e tij u vendos nė Mbretėrinė
e Napolit, ku Gjoni, djali i Skenderbeut, bashkė me tė jėmėn, Donikėn,
jetuan pak kohė nė pronat e dhėna nga mbreti Ferdinand i Aragonės. Ato
ishin nė Pulia feudet San Giovanni Rotondo dhe Monte SantAngelo.
Pastaj u tranferuan nė dukatin San Pietro Galatina dhe nė kontenė e
Soletos, nė Leēe. Vetė Donika, deri sa vdiq, jetoi nė Napoli, pranė
pallateve mbretėrore, duke i mbyllur vitet e zisė bashkė me mbretėreshat
e trishtuara, gruan dhe vajzėn e mbretit Ferrandino. Gjon Kastrioti i
martuar me Irena Brankoviē Paleologun, pasardhėsen e fundit tė familjes
peradorake tė Bizantit, lindi Pardon. Prej kėtij mbijetuan nė gjak
mashkullor pėr pothuaj gjashtė shekuj vetėm dy degė tė Kastriotėve.
Ajo tė cilės i pėrket edhe Alessandro (por edhe vėllai i tij Giulio,
gjykatės administrativ nė Kalabri, dhe Paola, avokate ēėshtjesh civile
nė qytetin e Leēes), i ka dhėnė Italisė disa pėrfaqėsues tė
respektuar. Midis tyre ėshtė njė kryetar bashkie i Leēes,
poetesha e njohur Izabela, e cila ka zėnė vend edhe nė Enciklopedinė
italiane tė Njerėzve tė Shquar, njė governator i Rexhos, njė Gjykatės
i Lartė, avokati Federino, i cili u bėri njė mbrojtje tė zjarrtė
republikanėve garibaldinė tė famshėm si Luixhi Setembrini, Filipo
Agresti dhe Silvio Spaventa. Po ashtu nga dega qė sot pėrfaqėsohet prej
Aleksandrit, Giulios, Paolės dhe nėnės sė tyre, Maria Terezės, ka nė
biografinė e familjes po ashtu njė komandant Garde Mbretėrore, njė
bashkėshorte ministri tė Brendshėm. Babai i tyre, Gjergji, i cili ka
vdekur mė 1996, ka qėnė njė avokat i shumėnjohur nė Leēe.
Mungesa
e Xhenaro Franēones
Nė
kėtė ngjarje thjeshtėsisht kulturore, qė nė prag tė festave tona
kombėtare tė fundnentorit do tė zgjasė disa ditė, do tė mungojė
autori i librit Skenderbeu, njė hero multimedial, gjykatėsi
Xhenaro Franēone. Mosprania e tij ka arsye tė ngutshme pune, njė seancė
gjyqėsore nė Romė. Por gjykatėsi i njohur ishte para njė muaji nė
Shqipėri. Qendroi nė Vlorė, nė Teatrin Petro Marko. Nė skenėn
e tij trupa profesioniste e qytetit dhe Kompania Teatrore Pirandelo
vunė nė skenė njė pjesė dramatike tė Franēones. Ajo quhet
Merimanga dhe ka pėr subjekt korrupsionin nė sistemin e drejtėsisė.
Shfaqja e trupės teatrore tė Vlorės, nė prani edhe tė autorit, pati
sukses. Deviza e Solonit drejtėsia ėshtė si njė merimangė ku bien
dhe qendrojnė tė kapur insektet e vogla, ndėrsa tė mėdhenjtė prishin
rrjetėn dhe ikin, me regjinė e Besnik Aliaj, gjeti interpretuesė tė
spikatur tek Kristaq Skrami, Astrit Mamaj, Valbona Imami, Ilirjan Ali dhe
Vasil Goda.
Sigurisht
mė 25 nentor, nė prezantimin qė Dr. Moikom Zeqo do ti bėjė nė
mjediset e Muzeut Kombėtar librit tė Xhenaro Francones Skenderbeu-njė
hero multimedial, ky i fundit do tė kishte dashur tė ishte. Franēone
ėshtė njė ndėr gjykatėsit mė tė njohur italianė. Vendimet e tij nė
favor tė emigrantėve kanė gjetur jo pak hapėsirė polemike nė gazetat
mė tė mėdha tė Italisė, pėrfshi edhe Corriere della Sera me
tirazh njė milion kopje. Franēone ėshtė edhe njė shkrimtar i dėgjuar,
autor i mbi njėqind librave. Duke qėnė edhe presidenti i Shkrimtarėve
Gjykatės tė Bashkimit Evropian, nė njė farė mėnyre ai ėshtė edhe
mbartės mesazhesh nga BE. Njė deklaratė e shkrimtarit
bashkimo-evropianas, e thėnė nė njė intervistė pėr median italiane
me rastin e botimit tė librit Skenderbeu-njė hero multimedial,
kumton se gjenerali dhe mbreti shqiptar Gjergj Kastrioti, duke qėnė njė
mbrojtės i famshėm dhe i pėrkushtuar i Evropės, ka tė drejtėn morale
tė quhet edhe njė nga pionierėt e hershėm tė Bashkimit Evropian.
Kjo
ide e guximshme e Xhenaro Franēones pėrputhet me njė aksion tė tij si
shkrimtar, nė tė cilėn do tė plotėsohet nė Itali kolona e njė cikli
veprash pėr promocionuesė tė hershėm tė BE-sė. Nė Romė mė parė
se tė publikohej Skenderbeu, njė hero shumėmediatik, ishte botuar
libri tjetėr i tij Domine Dracula. Nė afro gjashtėqind e pesėdhjetė
faqet e tij rrėfehet jeta dhe lufta e princit rumun Vlad Tepes, i thirrur
nga populli i vet I Pamposhturi. Si edhe Skenderbeu prijėsi rumun
luftoi pėr tė mbrojtur identitetin perėndimor tė Evropės nga pushtimi
lindor osman.
Forca
Albania
Ndėrsa
Alesandro Kastriota Skanderbeg nuk e ka parė Shqipėrinė, vėllai i tij,
Xhulio, e ka bėrė kėtė gjė njė vit mė parė. Ka qėnė njė
vizitė incognito nė Tiranė dhe nė pas nė Krujė. Bashkė me
disa shokė tė tij italianė. Ka dalė nga kjo aventurė e fshehtė
i pėrmallur, por edhe duke psherėtirė shqiptarėt janė akoma tė
varfėr.
Nė
kėtė prag vizite Alesandro ndihet mjaft i emocionuar. Duke qėnė njė
mjek i njohur, radiolog me emėr evropian dhe autor i shumė studimeve,
pra njeri i ftohtė, gjithsesi kėsaj rradhe ndihet mjaft i
emocionuar. Profesioni mbase e ndihmon nė njė aftėsi tjetėr: si shkencėtar
qė njeh mirė proēesin e rehabilitimit tė shpejtė tė njė njeriu ai
beson se kjo ndodh edhe me popujt. Sigurisht edhe me atė tė shqiptarėve,
stėrgjyshėrve tė tij. Ndihet entuziast kur mėson se aktualisht nė
Itali studjojnė pothuaj shtatė mijė tė rinj shqiptarė dhe se nga
porti i Durrėsit ēdo ditė drejt bregut apeninas nisen jo mė pak se dy
tragete tė mbushur me bashkėkombas. Se ēdo ditė njė avion zbarkon nga
Rinasi nė Bari dhe njė tjetėr fluturonte pėr nė Romė apo Milano. Se
tragete drejt Italisė niseshin ndėrkaq edhe nga porti i Vlorės. Kur herėn
e fundit u ndamė nė shkallėt e Institutit Kurues Santa Lucia, ai
shqiptoi fort Forza Albania!.
Ylli
Polovina
Tiranė,
mė 22.11.04
|
Articolo pubblicato oggi sul
"Korrieri", www.korrieri.com.al.
MIRESIA
ME TE CILEN SHQIPTARET RRETHUAN KASTRIOTET
Familja
Kastrioti u largua nga Shqipėria nė mbrėmjen e 28 nentorit. Iku nga
porti i Durrėsit, aty ku edhe nė mėngjezin e 25 nentorit kishte hyrė.
Nga organizatorėt u pėrdor udhėtimi me traget pėr tė shfrytėzuar
maksimalisht katėr ditėt e punės. Dy prej tyre u konsumuan nė Tiranė,
e treta nė Berat, e katėrta dhe e fundit, finalja, nė Krujė, nė
kryeqytetin e stėrgjyshit tė tyre. Ndėrsa ishim nė brendėsi tė
portit dhe nė sfond vagėllonin kurorat e dritave tė anijes sė
pasagjerėve "Adriatika", njė prej miqve tė ardhur pėrsėriti
edhe njėherė tjetėr atė qė poeti Visar Zhiti e kishte ravijėzuar
me finesė nė pritjen qė Kastriotėve u bėri nė Muzeun "Gjergj
Kastrioti Skenderbeu" tė Krujės kryetari i bashkisė sė qytetit,
Selami Dane: ėshtė njė simbolikė e bukur qė pasardhėsit e Heroit
tonė Kombėtar hyjnė nė kėtė kėshtjellė mė 28 nentor, ditėn qė
afro gjashtė shekuj mė parė Skenderbeu ngriti flamurin arbėror.
Porse nė tė vėrtetė gjithēka ishte organizuar qė mė parė saktėsisht
pėr tė ndodhur pikėrisht kėshtu. Vizita private e familjes italiane
Kastriota Skanderbeg u projektua tė pasuronte modestisht gėzimin kombėtar
tė festės sė shpalljes sė pavarėsisė, Ditėn e Flamurit. Gjatė
gjithė historisė sė tyre tė vėshtirė shqiptarėt ishin munduar ta
mbanin tė pashlyer nė kujtesė ditėn e shenjtė skenderbegase tė 28
nentorit, pėr ta ringjallur atė mė 1912, kur mėvetėsuan shtetin e
tyre. Nė kėtė traditė funksionoi edhe organizimi i vizitės sė tre
italianėve me gjakun e pashprishur arbėror.
Ajo
gjer nė ēastin e fundit shkoi shumė mirė, pa asnjė ngjarje tė papėlqyer.
Nuk mund ti japim rendėsi ēfarė u dėrdėlliti atyre njė mbrėmje
njė i moshuar nė Hotel Rogner, duke kembėngulur se Skenderbeu ishte
njė figureė e fryer nga propaganda nacionaliste. Duhet lėnė mėnjanė
edhe ajo shaka banale e disa tė rinjve poshtė malit tė Krujės tek
hodhėn e shpėrthyen kapsolle tė fuqishme poshtė njėrės prej dy
makinave tona.
Apo
pėrse
na kreu ndalim njė postobllok policor nė tė hyrė tė Durrėsit dhe
menjėherė na lejoi tė vazhdonim rrugėn. Apo pėrse duhej ai
"rregulli" i ftohtė nė tė gjithė labirinthin e hyrjes e tė
shėrbimeve nė portin e trageteve, nė largimin e Kastriotėve, kur njė
polic tjetėr, dy ditė mė parė, tek i njėjti vend i nderoi dhe u
kapi me dashuri duart.
Ajo
qė u vu re dhe dėshirojmė ta ritheksojmė publikisht nėpėrmjet kėtij
shkrimi, ėshtė mikpritja fisnike qė iu bė Kastriotėve dhe ngrohtėsia
me tė cilėn ata u rrethuan kudo ku shkuan. E shprehim kėtė mirėnjohje
jo vetėm nga qė prej bashkėkombasve u manifestua njė edukatė e lartė
qytetare, por edhe sepse kjo vizitė realisht mbartėte disa pika
"tė dobėta", ku mund tė kanosej dhe rėnohej fare lehtėsisht.
Ngutja e njė ftese pėr tė vizituar Shqipėrinė do tė kishte pėrbėrė,
mė sė pari, veprėn mė tė pakėshilluar. Do tė kishte qėnė qė nė
krye vetėm njė spektakėl, njė shpėrdorim. Pėr ata qė do tė vinin
nė Shqipėri, po ashtu edhe pėr organizatorėt. Ja pėrse i gjithė ky
"operacion" zgjati mė tepėr se tre vjet dhe sqaroi gjithēka
qė mund ta kompromentonte.
Ai
nisi kur nė mes tė vitit 2000 Xhenaro
Franēone, gjykatės i njohur nė Romė dhe shkrimtar po aq emėrspikatur,
nėpėrmjet botuesit tė tij Konstanco DAgostino, do tė na kėrkonte
tė dhėna pėr njė libėr rreth Skenderbeut. DAgostino kishte nisur
njė kolanė me figurat mė tė ndritura tė Rilindjes Evropiane dhe
sapo kishte mbaruar librin e parė kushtuar princit rumun Vlad Tepes, tė
thirrur ndryshe edhe Domine Dracula. I dyti do tė ishte arbėrori
Gjergj Kastrioti. Duke qėnė se botimi nė italisht i njė libri pėr
Gjergj Kastriotin, "mbrojtėsin e patundur tė Krishtėrimit dhe tė
Evropės", do ti shėrbente jo pak pėrpjekjes sonė kombėtare
pėr tu integruar nė Bashkimin Evropian, menjėherė nė dispocion tė
Xhenaro Franēones u vu njė bibliografi e tėrė, duke filluar nga
Marin Barleti e pėrfunduar me kryeveprat historiko-letrare "Kėshtjella"
e Ismail Kadaresė dhe "Skenderbeu" i Sabri Godos. Ndėrkohė
autori u ngul nė sallat e Bibliotekės Kombėtare nė Romė. Kur libri,
tashmė nėn titullin provizor "Skenderbeu, njė hero
multimedial", kishte pėrfunduar si dorė e parė, e publikuam
ngjarjen nė njė "speciale" tė tė njė tė pėrditshmeje
shqiptare. Ndėrkohė kishte pėrfunduar po ashtu edhe njė proēes i tėrė
verifikimi historik i degės pulieze tė familjes Kastrioti. Kastriotėt
falsė kishin bėrė ligjin e manipuluar pambarimisht kujtesėn e
shqiptarėve, sidomos gjatė periudhės kur Shqipėria u bė shtet i mėvetėsishėm
dhe nevojat e ditės sė qeverisėsve tė kohės nuk kishin aq shumė
hall vėrtetėsinė historike se sa vetėm imazhin imediat politik.
Kur
libri i ardhshėm kapėrxeu dorėn e dytė dhe piktorja italiane Pamela
Erinxhi pėrfundoi restaurimin e njė kopjeje tė njė pikture
rembradiane me portretin e Skenderbeut, Visar Zhiti publikoi dy faqe
speciale nė gazetėn "Korrieri". Qė prej kėtij ēasti nė
adresė tė botuesit dhe autorit ranė shumė telefona, mes tyre edhe i
radiologut tė njohur Alessandro Castriota Skanderbeg.
Po
ashtu
njė ekip i njė televizioni shqiptar nga Shkupi fluturoi pėr nė
Itali. Kur libri pritej tė futej nė shtypshkronjė autori i kėtyre
rradhėve mori pėrsipėr tė plotėsonte njė dėshirė tė botuesit
italian: nė hyrje tė ishin edhe dy-tre rradhė nga Presidenti Alfred
Moisiu. Dorėshkrimi i librit tashmė me titullin pėrfundimtar
"Gjergj Kastrioti Skenderbeu, njė hero modern", iu dorėzua
njėrit prej kėshilltarėve tė Kryetarit tė Shtetit. Pėr rrethana jo
fort
tė
qarta,
por me sa duket jo pėr mungesė dėshire, boceti dhe propozimi pėr dy
muaj rresht nuk mori asnjė pėrgjigje. Atėhere nevojės urgjente tė
njė hyrjeje iu pėrgjegjėn vėllezėrit
Alesandro dhe Xhulio Skanderbeg. Aty edhe shpjeguan lajtmotimin e
rizgjimit tė tyre: "Libri i Franēones" vjen nė njė moment
delikat kur "Vendi i Shqiponjave" troket nė dyert e Evropės
me shpresė pėr tė gjetur atje mendje e dėshira qė ia ēmojnė
kontributin qė ka dhėnė pėr tė, i udhėhequr nga
Skenderbeu
". Kur libri doli nė treg njė "speciale"
tjetėr tek "Korrieri", e pėrkthyer mė pas nė italisht e
shpėndarė nė internet, ēoi mė tej popullarizimin e degės sė
Pulias tė familjes Kastrioti. Paralelisht me shpėndarjen e disa
kopjeve tė librit "Skenderbeu, njė hero modern" pėr pėrfaqėsuesit
kryesorė tė Shtetit shqiptar, klasės sė tij politike dhe elitės
intelektuale, nė shtypin tonė organizatorėt publikuan edhe dy
speciale tė tjera. Me ndihmėn e Ambasadės nė Romė u nxit bashkėpunimi
i Qendrės Kuruese "Santa Lucia" tė Romės, ku Alessandro
ishte njė nga drejtuesit, me njė spital nė Tiranė.
Po
ashtu nė
mjediset e kėsaj ambasade nė fund tė vitit 2003 u bė prezantimi i
librit. Pėr prezantimin e tij nė Tiranė u kėrkua kohė e mjaftueshme
qė opinioni tė ishte aq i informuar saqė tė mos ndodhte asnjė
keqkuptim. Vetėm nė fund tė kėtij nentori, pas afro tre vitesh pėrkujdesjeje
mediatike, familja italiane Kastrioti Skanderbeg mundi tė zbriste
publikisht nė truallin e stėrgjyshit tė tyre. Mė 1992 Paola
Kastriota Skanderbeg, avokate, kishte ardhur nė Shqipėri inkonjito. Mė
2003 po ashtu inkonjito Tiranėn dhe Krujėn e kishte vizituar edhe vėllai
i saj, gjykatėsi Xhulio. Alesandro, i treti i tyre, nuk mund e nuk
duhej tė vinte fshehurazi. Ata kishin vetėm mall pėr tokėn e tė parėve
tė tyre dhe nuk kėrkonin asgjė tjetėr. Qė nė mes tė vitit 2003 kėtė
kredo tė tyre jashtė ēdo nėnteksti politik apo pretendimi pronėsor
e shpallėn nė njė intervistė tė gjatė nė internet.
Kėshtu
nė mėngjezin e 25 nentorit 2004 vizita private e familjes Kastrioti
nisi udhėn e vet dhe njė protokoll takimesh me pėrfaqėsues tė botės
shkencore si edhe vizitat nė Berat e Krujė do ta mbanin "tė
shtrenguar" rreptė jashtė ēdo shpėrdorimi dhe keqkuptimi.
Ngjarja mė e brishtė paraqitej konferenca e domosdoshme pėr shtyp, ku
edhe Dr. Moikom Zeqo mori pėrsipėr prezantimin pėr herė tė parė nė
Shqipėri tė librit "Skenderbeu, njė hero modern" Tre ditė
mė parė se tė ndodhte ky takim me shtypin nga njė redaksi
televizioni pyetėn mos tė ardhurit ishin Kastriotė falsė, kurse nga
njė zyrė gazete shprehėn mėrzinė pėr heshtjen e tyre ndėrsa
shqiptarėt kishin hequr vėshtirėsi tė mėdha. Dy ditė para se tė
zbrisnin nė portin e Durrėsit Alesandro Kastriota Skanderbeg i dėrgoi
autorit tė kėtyre rradhėve njė email, ku mes tė tjerash i shkruante
se bashkshortja e tij, belgia Caroline Tulkens, shfaqte ankthin se mos
kanosej politikisht nė Tiranė.
Por
nė konferencėn e shtypit nuk ndodhi asgjė e pahijshme. Njė shumicė
e madhe gazetarėsh treguan mirėsjellje dhe interes profesionist.
Niveli i lartė i mendimeve tė shkembyera me
Drejtorin e Arkivave tė Shtetit, Prof. Shaban Sinani, i sugjestionoi. U
lanė gjurmė tė pashlyera muzeumet Onufri nė Berat, ai
Gjergj Kastriot Skenderbeu dhe Muzeu Etnografik nė Krujė, tufat
e luleve qė u dhanė beratasit apo shpjegimi inteligjent qė iu bė nė
muzeumet krutjane, kryetarėt e bashkive tė dy qyteteve, tė cilėt
qendruan gjithė kohėn me ta, artikujt e shumtė dhe specialet nė
edicionet informative tė televizioneve. Njė mirėsi e pėrgjithshme e
shqiptarėve i mbuloi tre Kastriotėt. Sapo mbėrritėn nė rezidencėn
e tyre nė Leēe, nė emėr tė tė gjithė familjes, Alesandro dėrgoi
kėtė mesazh: Dėshiroj tė shpreh mirėnjohjen e thellė pėr ditėt
e mrekullueshme qė kaluam nė Shqipėri, ditė shumė tė bukura qė nė
kujtesėn time do tė ruhen pėrjetėsisht. Mė besoni, kėto nuk janė
fjalė tė thėna formalisht. Ky udhėtim nė Shqipėri ishte njė ndėr
pėrvojat mė tė bukura qė kemi patur nė jetė, shpirtėrisht mė e
pasura.
Ylli
Polovina
Tiranė,
mė 1 dhjetor 2004
|
http://akshalb.ifrance.com/1115.htm
NJE
VEPER E RE NE ITALI PER SKENDERBEUN
Gjenealogjia
e Familjes se Skenderbeut, sipas dy te ashtequajtur pasardhes se tij
*Ne
Itali jetojne dy pinjollet mashkullore te fisit Kastriotas, Alesandro
dhe Xhulio Skanderbeg
*Rembrandi ka bere
nje pikture kushtuar Skenderbeut, qe eshte vjedhur ne vitin 1992
Nga Visar
Zhiti
|
Gennaro Francione,
Scanderbeg. Un eroe moderno
C.
DAgostino editore, Roma 2003, pp. 350.
Nel novero dei miei studi
sullantica Albania Tarantina e su Giorgio Castriota Scanderbeg,
ho sempre apprezzato la voce di quanti hanno saputo cogliere la
complessa e straordinaria fisionomia di un Uomo che ha fatto della
Patria e della Religione gli ideali della sua spada e del suo cuore, ma
non avevo ancora studiato il pregevole volume a firma di Gennaro
Francione, il giudice-scrittore, la cui gią nota statura cultura non
abbisogna certamente di presentazione alcuna.
Intanto, il fascinoso titolo del volume lo trovo gią spiegato
con fine e acuta intuizione dai due diretti discendenti del Castriota,
i principi Alessandro e Giulio Castriota Scanderbeg dAlbania, che,
nella loro Introduzione, riflettono sulla modernitą del loro
nobilissimo antenato. Modernitą che si legittima per almeno tre
connotazioni essenziali: la sua visione unitaria dello Stato, frutto
prematuro del superamento del particolarismo feudale; la sua lotta
estrema e vincente per la salvaguardia dellautodeterminazione dei
popoli e della sovranitą territoriale e, infine, la lucida
prefigurazione di quel teorema di pace fraterna tra i popoli e le
civiltą, definito dalle stesse parole di Scanderbeg morente, quando
dice, col tono di un profeta:Conquisteremo mai una pace giusta in cui
mussulmani, cristiani e fedeli di ogni altro rito rinunceranno alluso
della violenza, per dirimere alla fine ogni controversia?.
Per quel che attiene limpianto strutturale del volume di
Gennaro Francione, questo si avvale di una solida e
meditata ideazione, felicemente supportata da doviziose e fortunate
ricognizioni darchivio. Il narrato scorre quasi come la trama di un
romanzo, scandita in tre sezioni:
- la prima, Scanderbeg. Storie di superficie dellaquila
bicipite, comprensiva di otto compendiosi capitoli;
- la seconda offre un esito espositivo di quattro capitoli,
con capotitolo Scanderbeg. Storie di profonditą dellaquila
bicipite;
- la terza, La scala di Scanderbeg, č un dramma il
cui surreale tessuto compositivo č quanto mai ricco nellintreccio di
eventi e personaggi.
E, in primis, mi fermo proprio a questa terza parte del
lavoro del Francione, tra laltro anche
stimato drammaturgo, non solo sul suolo nazionale.
Il suo dramma, La scala di Scannerebecco si apre con un
prologo, dove la potenza creativa dellAutore proietta il lettore in una
suggestiva quanto emblematica corale di figure di vivi e di morti, che
si muovono negli inquietanti luoghi di un cimitero antico, in quel
magico e misterioso momento della notte, che trascolora nel giorno santo
della Candelora. Poi, invocata, ecco lapparizione di Scanderbeg, che
torna dal regno dei morti. Leroe si mostra spettrale e pallidissimo, ma
fiero e regale nel portamento, nellattesa-evocazione degli eventi, il
cui narrato ricostruisce e testimonia la leggendaria epopea del generale
albanese, quandera ancora in vita.
Eventi, tutti magistralmente e finemente ricostruiti, che ruotano
nelle ricche dodici scene successive e che si concludono nellatmosfera
rarefatta di un epilogo, capace di muovere il lettore tra realtą e
visione, nel mentre Scanderbeg fa ritorno al regno dei morti, nel
paradiso degli eroi.
Miti ancestrali, rituali etnici, marce di guerra, faide damore, inni
sacri e canti patriottici, adornano e amplificano il
personaggio-protagonista del dramma.
E se ai pił potrebbe apparire strano leggere un libro, iniziando
dalla ultima sua parte; a me invece convince il fatto che questo sia il
percorso che meglio introduce e accosta il lettore alla conoscenza
dellEroe-Uomo e alla comprensione della figura mitica del
principe-condottiero albanese.
Tornando, finalmente, alla prima sezione del volume, lAutore
ricompatta in otto ampi capitoli, con uno scaltrito uso di documenti e
citazioni, le straordinarie vicende che videro il farsi della storia
del Castriota, da quando venne condotto in ostaggio alla corte turca,
ancora bambino, sino al giorno della sua morte. Niente viene taciuto:
laffetto sincero che il Sultano mostrņ per quel giovanissimo e
promettente prigioniero, la sua acuta intelligenza e il valore della sua
cultura (Giorgio parlava cinque lingue), che unite alla perizia
militare, gli valsero il nome di Scander-beg (principe Allesandro),
con chiara allusione allantico re macedone. E ancora, scorrono i fatti
circa lardita decisione a Nish, di abbandonare il comando dellesercito
della Mezzaluna e andare a liberare la sua Croja; il farsi della
diplomatica lega di Lezha, che infranse il particolarismo feudale
dellAlbania e vide uniti per la prima volta tutti i feudatari della
Terra delle aquile; non si tace dellaffetto che il
generale ebbe per la sua umile gente, una folla di pastori laboriosi,
quando egli decise di aggiungere al suo elmo, non gią le insegne
aristocratiche della sua casata, ma le sembianze di un capro, come tanti
ne vedeva tra i verdi pascoli sugli aspri clinari del Mati.
Ma le pagine pił intense sono quelle che ripercorrono le tante
eroiche battaglia che umiliarono lorgoglio di Murad e poi quello di suo
figlio Mehemed II, e il disegnarsi di quellepopea leggendaria, che da
subito adornņ la persona di Scanderbeg. E poi, ancora, lAutore traccia
con mano sicura quella provvidenziale e complessa rete di relazioni che
lo Scanderbeg seppe tessere con i re aragonesi, Alfonso V e suo figlio
Ferdinando, con i papi di Roma, con Venezia, Milano e altri grandi dei
paesi balcanici. Una rete che apportņ benefici reciproci e fece
dellAlbania di quel tempo lunico stato capace di garantire una
granitica resistenza ai turchi, le cui tattiche belliche e un esercito
superiore (e in numero di uomini e per dotazione militare) mai
riuscirono a piegare gli albanesi del Castriota o a raggiungere le coste
dellAdriatico, per attaccare lOccidente cristiano.
Sempre in questa prima parte del lavoro del Francione, preme anche
evidenziare che il lettore puņ fare la conoscenza dei tanti notabili che
abitavano lAlbania del secolo XV, ovvero i kapedan, le
famiglie aristocratiche, spesso in lotta tra di loro e che dopo i fatti
di Lezha, finalmente tornarono in pace, fide alleate di Scanderbeg e
unite tra di loro con contratti matrimoniali, che ne rafforzavano i
patti. Lo stesso Castriota prenderą in moglie una figlia dei ricchi e
potenti Araniti, la bella Donika, dalla quale avrą
lunico suo figlio, Giovanni.
Leggendo questo tratto di opera, lAlbania ci appare pił vicina e la
sua storia pił ricca e interessante. E cosģ, al volto epico, quasi
solitario di Scanderbeg, come tanti lo hanno tratteggiato, si accostano
nomi di altri uomini e donne che hanno concorso a promuovere la storia
gloriosa dellAlbania di quel tempo.
La seconda parte dellopera, invece, traccia il doloroso fenomeno
dellimmigrazione transadriatica; un fenomeno in cui si riannodano con
la nascita dellArberia i rapporti tra la Matria perduta e la nuova
Patria degli esuli albanesi, fuoriusciti dallAlbania dopo la caduta di
Croja (1478). Sono pagine intense, che fanno luce sulle origini e il
consolidarsi del mito di Scanderbeg, divenuto simbolo dellalbanesitą
tra gli abitanti dei tanti casali albanofoni del Regno di Napoli.
Gli inni allEroe, la danza di Scanderbeg, un suggestivo quanto ricco
rituale etnico (come le vallje o il rito dei morti ritornanti) vedono al
centro sempre e soltanto la figura del principe albanese, nel mentre
riaffermano nel cuore della gente di questo nuovo cantone di Albania,
al di qua dellAdriatico il ricordo tenace e lamore per la cultura
della Matria lontana.
E ancora, appaiono quasi una novitą per noi dellOccidente, le pagine
in cui il Francione descrive il rigido Kanun, il codice dalle
norme sacre del vivere albanese, in cui, soprattutto lonore, la
Besa, la parola data, lospitalitą e la famiglia, per ogni epirota,
sembrano valere pił della stessa vita.
La scrittura, dai registri espressivi tra i pił vari, č sempre
piana e scorrevole, comunque capace di offrire momenti di intimo
coinvolgimento al narrato, portando il lettore sui tanti campi di
battaglia, che si animano come per magia al grido di libertą di
Scanderbeg e fanno tremare i turchi alla vista della sua spada, levata
alta, quasi come in una crociata.
E poi, qua e lą, scorci inediti della sofferente Albania medievale,
bozzetti inediti della raffinata corte dei Sultani di Adrianopoli e di
quella umanista dei re aragonesi, amici dellAlbania. Intanto, sullo
sfondo del narrato, in un sapiente affresco storico, si incastonano i
segni di una cultura antica, quale sappiamo essere quella albanese,
figlia della luminosa civiltą illirica.
Per questo ed altro, vale la pena augurare allOpera e al suo Autore
i dovuti riconoscimenti per la trattazione ardita e il dono pregevole di
una materia poco nota a noi occidentali, nel mentre, oggi, con tante
speranze, il Paese delle Aquile bussa alle porte dellUnione Europea.
In ultima analisi, non va taciuta la bella veste editoriale del
volume, che in copertina, si adorna di un raro quanto prezioso ritratto
dellEroe albanese, attribuito addirittura alla divina ispirazione del
Rembrandt e miseramente trafugato nel 1992.
http://spigolaturesalentine.wordpress.com/2011/06/28/libri-scanderbeg-un-eroe-moderno/#more-29597
|
|