Articoli albanesi
Home Up Eroi della Nuova Europa Scanderbegfriends Intervista agli Scanderbeg Intervista 2 Scanderbeg Articoli albanesi Scanderbeg e Magna Grecia Eventi Scanderbeg Progetto Iscander Progetto Teatro Forum Holberg

 

               

 

 

                  KORRIERI

 

UNA NUOVA OPERA SU SCANDERBEG IN ITALIA

 

"LA CACCIA A DUE INTERESSANTI SCOPERTE" SULL'EROE NAZIONALE E' COMINCIATA ATTRAVERSO UNO STUDIO DEL PUBBLICISTA E SCRITTORE VISAR ZHITI. EGLI HA SCOPERTO A ROMA NEL LIBRO DI UN AUTORE ITALIANO LA VERITA' SUI DISCENDENTI VIVI DI SCANDERBEG E L'ESISTENZA DI UN RITRATTO SCONOSCIUTO DI REMBRANDT SULL'EROE, RUBATO E RICERCATO DALL'INTERPOL

 

-IN ITALIA VIVONO I DUE RAMPOLLI MASCHI DELLA STIRPE DEI CASTRIOTA, ALESSANDRO E GIULIO SCANDERBEG.

 

-REMBRANDT HA FATTO UN RITRATTO DEDICATO A SCANDERBEG CHE E' STATO RUBATO NEL 1992.

 

    DI VISAR ZHITI

 

    Due straordinarie scoperte

 

La nuova collana delle pubblicazioni "Gli Eroi della Nuova Europa" l'editore italiano Costanzo D'Agostino l'ha aperta con un opera sorprendente sull'eroe nazionale degli albanesi Giorgio Castriota  Scanderbeg, in cui onore č stata innalzata a Roma una grande statua in piazza "Albania". Nel piedistallo č stata scolpita la dedica: "IL DIFENSORE IMPAVIDO DELLA CIVILTA' OCCIDENTALE"; una definizione splendida che lascia sottintendere messaggi importanti, l'esperienza antica del nostro popolo, da dove si possono trarre lezioni e dignitą, soprattutto per la politica odierna, nel suo complesso tentativo di portare il paese in Europa. Le genti devono sapere che la nostra Albania sin dal meraviglioso Rinascimento Europeo č stata un grande muro protettivo di quella civiltą che la sua stessa.

Questo hanno tenuto presente sia l'autore che l'editore del nuovo libro i quali hanno presentito in Scanderbeg il precursore dell'Europa Unita.

 

    L'autore e l'editore

 

L'autore Gennaro Francione č di professione giudice del Tribunale di Roma, membro dell'Accademia Internazionale di Burckhardt, ma anche presidente dell'Unione Europea dei giudici scrittori, perché Francione č anche romanziere, saggista, giornalista, regista e drammaturgo, vincitore di tanti premi letterari.

Il suo editore D'Agostino direi che č affascinato  dell'Albania, dalla sua gente e la sua storia, e ha pubblicato anche altri lavori sul "paese delle aquile", saggistica e letteratura autentica, libri illustrati sulla nostra Santa Madre Teresa, albi, volantini, anche se modesti, che hanno perņ un'importanza particolare, in quanto influiscono in qualche modo nella conoscenza delle culture e nell'amicizia fra i popoli. Possiamo dire, quindi, che  anche nella sua attivitą  di imprenditore D'Agostino preferisce lavorare con emigranti albanesi e aiutarli. "Li capisco", dice, "perchč anch'io sono allontanato dalla Sicilia, come tanti albanesi oggi, per cercare la fortuna a Roma da quando avevo 17 anni. E per fortuna" aggiunge con sincera ironia, "a quel tempo non c'erano grandi uomini  che ti offrivano una piccola somma per ritornare indietro...".

 

    Scanderbeg un' eroe moderno  (eroe multimediale)

 

Cosģ s'intitola il nuovo libro di Gennaro Francione che č uscito quest'anno a Roma, di 352 pagine, con il prezzo nella moneta europea 18 euro, che ha attirato l'attenzione ed č stato distribuito in ambedue le coste dell'Adriatico.

L'opera si divide in tre parti.

La prima, intitolata "Storie di Superficie dell'Aquila Bicipite" con 8 capitoli, offre dati sulla famiglia di Giorgio Castriota, sulla "Lega d'Alessio", le battaglie, i castelli, i guerrieri, i matrimoni dei principi albanesi, i viaggi e le vittorie di Scanderbeg anche in Italia, i suoi discendenti ecc..

Nella seconda parte, "Storie di Profonditą  dell'Aquila Bicipite" con 4 capitoli, l'autore racconta degli arbereshe in Italia, dei loro canti e danze, le usanze, del Kanun di Leke Dukagjini, della sua democrazia barbara, della Parola Data e del Kanun di oggi, del bektascismo, dei rapsodi e degli animali e i mostri di Scanderbeg ecc..

Ci presenta, alla fine, anche una bibliografia che inizia con Marin Barleti e altre opere del  Medioevo come quelle di Sansovina, G. M. Biembi, Fallmerayer, G. Musacchi (che č certo uno dei Muzakaj), Noli, N. Frasheri e altri scrittori stranieri che hanno scritto sull'Albania; altri riferimenti sono gli  arbereshe, gli scrittori della diaspora, i linguisti, il Kanun, i libri dell'arte della guerra e perfino sul cinese Sun-Tzu, perché secondo l'autore del libro, la storia di Scanderbeg č meravigliosa soprattutto per la sua strategia e la capacitą straordinaria nell'arte della guerra dove Scanderbeg sembra quasi aver letto il grande maestro il cinese  summenzionato.

 

    IL DRAMMA: LA SCALA  DI  SCANDERBEG

 

    -Il richiamo dal mondo dei morti

 

La terza parte del libro č la sorpresa pił bella, letteratura autentica, un nuovo dramma dell'autore Gennaro Francione "La scala di Scannerebecco" con 12 scene e un epilogo, animato da una concezione moderna dei drammi d'antichitą dove appaiono il coro e i morti ritornanti. I personaggi sono storici, reali, cominciando da Giorgio Castriota Scanderbeg, la sua Donika, Leke Dukagjini e altri principi, il Re di Napoli, il popolo albanese, i personaggi inventati come il derviscio Bektash Zyko che č il suo fantasma-guida ecc..

L'opera drammatica ci presenta la rinascita dell'eroe grazie all'amore rievocativo e rituale delle generazioni future che pregano per il suo ritorno dal mondo dei morti. Ci fa piacere che l'autore usa ogni tanto parole albanesi: "O Kruja, o vdekja", canti e musica albanesi, e segna in capo d'ogni quadro il brano musicale con il quale si deve aprire la scena o si deve accompagnare l'azione, per esempio con "Gryka e Kacanikut", "Bilbili me vese", "A kane uje ato burime".

Citiamo tutto questo perché ci fa piacere quando l'arte e la cultura degli altri paesi europei sono attratti dalla nostra arte e dalla nostra cultura antica  e attuale, dalla storia del nostro popolo e dal presente, avendo fiducia in noi e considerandoci parte integrale dell'arte contemporanea e della realtą culturale comune in questa gran terra europea.

 

    Le sorprese

 

- La prima: un discendente di Scanderbeg nell'albero genealogico

 

Nell'introduzione del libro troviamo una dedica e un ringraziamento per l'autore e l'editore simultaneamente ma anche un apprezzamento per il libro e la sua importanza. Scorrono sincere parole di lode per la resistenza degli albanesi contro le occupazioni asiatiche medievali e a tutela diretta della stabilitą politica d'Italia. La storia stessa, che č maestra, sottolinea gli atti eroici con cui, nel martirio, gli albanesi hanno salvaguardato i valori dell'intera civiltą e  cultura occidentale.

Nella prefazione si spiega, anche, che questa pubblicazione "Aiuta la lettura della storia dei due popoli in un momento cosģ delicato, quando il Paese delle Aquile sta bussando alle porte dell'Unitą Europea con la speranza di trovare soggetti spirituali del suo stesso spirito"...

Oggi, nel tempo in cui l'attualitą riserva spettacoli tristi con le conseguenze di una guerra tragica, nelle nostre orecchie risuona come uno stimolo di vita e di fratellanza la risposta finale e profetica che, in una domanda sofferente finale, offre il nostro Scanderbeg: "Riusciremo a guadagnare la pace nella quale, i mussulmani, i cristiani e i credenti d'ogni altro rito religioso, rinunceranno alla violenza, per dirimere alla fine ogni controversia?"

Alessandro e Giulio Castriota Scanderbeg, sono i nomi dei due fratelli che firmano l'introduzione del libro e noi ci sorprende il loro cognome: "Castriota Scanderbeg D'Albania".

Nella prima parte del libro, pagine 201, 202, 203, l'autore dopo aver parlato dei grandi esodi albanesi diretti all'altra costa dell'adriatico, dą uno sguardo ai discendenti di Scanderbeg e li trova fino ai nostri giorni.

Puņ sembrare una questione obsoleta o dalla soluzione non verificabile, ma č una domanda che credo che gli albanesi si sono posti e farebbe loro piacere avere una risposta ancor oggi: esistono dei discendenti di Scanderbeg? Chi e dove sono?

La storia ufficiale riportava sino a 3-4 generazioni la continuitą dei Castriota, quindi la perdeva come se i discendenti fossero passati alla linea materna, in quella dell'albero "latterno" o della parentela secondo il Kanun; non ci sarebbe stata, quindi, continuazione in linea paterna ovvero secondo quella "dell'albero genealogico", di nuovo secondo il Kanun.

Dunque, i Castrioti sarebbero svaniti nell'Italia Meridionale, non c'era pił un "tronco", cosģ si pensava, e perciņ un elmo dell'Eroe dell'Europa moderna assieme ad una sua spada, da lģ sono stati trasferiti, a Vienna, dove si trovano tuttora in uno dei musei della capitale austriaca.

Ed č anche vero che le dittature non volevano che gli eroi avessero dei discendenti. Li evitavano o costringendoli a cambiare i loro cognomi, come da noi č successo, o imprigionandoli, e pure questo č successo. Quando le prime due alternative erano impossibili per motivi di morte o di fuga, sono stati dichiarati nemici, che dovevano essere strappati dalla memoria collettiva. Oppure sono stati lasciati nell'oblio come se non fossero mai esistiti, cioč si cercava di sterilizzare la storia come se non fosse possibile aspettarsi altre scoperte.

L'eroe nazionale degli albanesi non doveva avere dei discendenti, tranne l'ultimo Re, e, dopo la sua caduta doveva trasformarsi nel leader attuale del paese; perfino la gloria arcaica dell'eroe doveva andare in pensione per lasciare il posto alla gloria vivente del dittatore.

Ma ritornando al libro di Francione esso ci rivela l'esatto contrario. Ci sorprende con i nomi dei due discendenti di Scanderbeg, proprio quelli dell'introduzione del libro, che appartengono alla linea paterna dunque all'"albero genealogico". L'autore del libro segue il corso della stirpe gloriosa nei secoli in Italia. Ecco brevemente:

-L'unico figlio di Scanderbeg, Giovanni, dopo la morte del padre, ancora giovane, visse nel proprio dominio sul Gargano e pił tardi, dal 1485 quando fiorisce la cittą di San Pietro in Galatina, nella terra d'Otranto si stabilisce lģ, prende il titolo Duca e anche quello di Conte di Soletto.

- Giovanni Castriota sposņ Irena Brancovic Paleologa, l'ultima discendente della famiglia imperiale del Bisanzio. Dalla loro unione nacquero diversi figli, tra i quali Costantino, vescovo d'Isernia, Ferdinando che governava il dominio feudale dei Castriota e Maria, donna colta che conosceva perfettamente la letteratura greca e latina.

- Ferdinando sposņ Adriana Acquaviva, figlia di Duca di Nardo, da cui ebbe molti figli tra cui Erina, Pardo, Achille, Giovanni. Costui  con il titolo di barone diede a questo ramo famigliare discendenti sino alla fine del 1700.

- Da Achille Castriota deriva l'alto ramo famigliare degli Scanderbeg, i quali si trasferirono a Napoli verso il 1700 e sono rimasti lģ fino ai nostri giorni.

- Il figlio di Pardo, Costantino, trasferisce la sua residenza a Copertino. Mentre alla fine del 1600 Alessandro Castriota Scanderbeg si trasferisce a Lecce, i discendenti del quale vissero lģ fino a 1700.

- Alla meta dell'800 il pił grande dei figli di questa linea famigliare, un altro Alessandro, si trasferisce a Ruffano, Lecce dov'č tuttora la residenza principesca dei Castriota di Scanderbeg.

- I rappresentanti odierni di questa linea famigliare sono Alessandro Castriota Scanderbeg, medico a Roma e suo fratello Giulio, magistrato amministrativo.

 

Accade in Italia che molte persone che portano il cognome Castriota (con una o due "t") si spacciano per discendenti di Scanderbeg, ma č nostro dovere, da scienziati e storici albanesi, interessarci scientificamente del problema e stabilire la veridicitą della ricostruzione fatta. Abbiamo avuto l'occasione di incontrare tali persone, scrittori, musicisti che portano titoli di nobiltą e che si vantano dell'origine del  Grande Albanese, ma hanno il dispiacere di non parlare la lingua degli antenati, perché non hanno vissuto in mezzo alle comunitą Arbereshe. Si tratta di Conti e Duchi, che hanno nostalgia per l'Albania, e perfino sono venuti da noi senza dichiararsi e senza clamore. Il nostro paese li deve riconoscere come tali? Sarebbe normale.

Questi giorni abbiamo incontrato a Roma Alessandro Castriota Scanderbeg, laureato in medicina a Roma, scienziato di neurologia e genetica, specializzato in Germania, conosciuto anche in USA per i suoi studi. Ti emozionava il suo cognome nel tesserino sul camice da medico, mentre una camera della Tv statale di Scopie, sezione albanese, lo stava intervistando.

"Siamo discendenti di Scanderbeg," traduco le sue parole, "della linea maschile, essendo ciņ verificato con dei documenti non solo del nostro archivio famigliare, ma anche dall'archivio statale di Napoli".

Guardando il suo profilo, cercavo di trovare lģ qualcosa di lontano e trasmesso da Scanderbeg, non quello della statua, non il tratto eroico, ma quello di un saggio, di uno stratega, di un personaggio debole e misterioso quale raffigurato da Rembrandt,  e aspettavo con interesse quello che avrebbe risposto alla domanda: "Vi piacerebbe andare in Albania?". Mi sentii rispondere: " E un nostro sogno!".

 

- La seconda sorpresa: Rembrandt e il suo Scanderbeg?

 

E' vero che il gran pittore olandese Van Rijn, soprannominato Rembrandt (1606-1669) ha realizzato un ritratto del nostro Scanderbeg?

E' cosģ che si crede? Ma dove e come? Dove si trova quest'opera ora?

Sulla copertina del libro Scanderbeg un eroe moderno, č stampato questo ritratto riprodotto secondo una fotografia fatta sulla base del dipinto originale. Era in possesso alla famiglia del dottor Alessandro Castriota Scanderbeg ed č attribuito a Rembrandt.

In ogni caso il ritratto č della scuola rembrandtiana e puņ essere stato realizzato da uno degli allievi conosciuti del maestro dopo che questi l'aveva elaborato. Almeno cosģ si suppone a motivo dei valori artistici del ritratto.

E' la stessa tecnica del famoso olandese come rivelano le ombre forti, i crepuscoli con confini sciolti e il passaggio alla luce forte conservando lo stile morbido e assai delicato. La semi oscuritą cade quasi sulla metą del viso nel quale un'occhio sembra di appartenere ai misteri mentre l'altro guarda con vigore penetrante, molto lontano. Tutta la magia, la forza irrefrenabile, la potenza generale č fusa con una spaventosa sicurezza su quest'occhio che fissa. Sopra le sopracciglia nere e diritte si approfondisce una ruvida ruga di rabbia, anche questa illuminata, mentre la barba e il turbante che avvolge la testa si fondono con il buio. L'abbigliamento non č pesante e s'intona, secondo me, con la visione strategica delle gesta di Scanderbeg; una camicia di porpora con lacci e una cinghia di pelle sul petto,  forse della spada che non si vede o della borsa dei documenti.

L'insieme del lavoro mi ricorda in un certo modo il periodo rembrandtiano del dopo 1645, quando la tecnica del Grande Maestro cambia gradualmente a causa di un isolamento morale e spirituale e si rialza in un nuovo dolore e in una limpidezza splendente, visionaria. Rembrandt in quel tempo si stava dedicando ai soggetti biblici ed evangelici. Nel ritratto rembrandtiano di Scanderbeg c'č molta solitudine, enigma e una segreta determinazione al confronto con il mondo.

Rembrandt non č stato in Italia, ma quando sģ stabili ad Amsterdam lavorņ per un po' di tempo con il pittore P. Lastmann che aveva vissuto a Roma e aveva approfittato molto dell'arte italiana. Intanto si conoscono i contatti e l'interesse di Rembrandt per l'illuminismo caravaggesco. Cosģ ci piace credere che qualche ritratto italiano di Scanderbeg abbia attirato l'attenzione di Rembrandt o di qualcuno del suo gruppo, perché si sa che tali ritratti sono stati fatti quando il nostro eroe andava in Italia per fermarsi al papato, ma č dovere degli specialisti di specificare il punto. Io informo soltanto per la prima volta una tale possibilitą; un ritratto di Scanderbeg realizzato da Rembrandt.

E l'importanza, il valore artistico, l'autenticitą e perfino il mistero rembrandtiano aumenta per il fatto che il ritratto č stato rubato nel 1992 ed č ricercato dall'Interpol.

Comunque la cosa pił importante č di non permettere all'oblio e ai suoi collaboratori di rubare valori culturali e nazionali che sono di comune proprietą.    

 

 

Traduzione dall'albanese da Klodiana Muhaxhiri del Corso di Laurea in Studi linguistici e filologici, Facoltą di Lettere e Filosofia, Universitą degli Studi di Roma "La Sapienza" diretta dal Prof. Elio Miracco. Si ringrazia anche lo studente Ilir Jacellari per la collaborazione nella traduzione del testo.

 

 
 
DY ZBULIME TĖ MĖDHA PĖR SKĖNDERBEUN


“Fillimi i dy zbulimeve interesante” pėr heroin kombėtar ka nisur pėrmes njė vėzhgimi tė publicistit dhe shkrimtarit Visar Zhiti. Ai ka hulumtuar nė Romė nė librin e njė autori vendas, pėr pasardhėsit reale, qė jetojnė, tė Skėnderbeut dhe njė portret tė panjohur tė Rembrandit pėr heroin, qė pas vjedhjes, tashmė kėrkohet nga Interpoli
Libri i fundit i autorit italian Gennaro Francione, “Skėn­derbeu njė hero modern” (hero multimedial), kushtuar atij, ėshtė njė sprovė, nga ku fillojnė dhe dy zbulime interesante pėr shqiptarėt. Kjo dėshmi na ka ardhur nga shkrimtari i njohur Visar Zhiti, qė ėshtė njėkohesisht mik i autorit dhe qė ka hulumtuar nga faktet e tij, njofton “Korrieri”.
Thelbi i dėshmisė, qė i intereson publikut shqiptar, ėshtė se “Lisi i gjakut”, i familjes sė Kastriotėve gjallon. Zhiti ka takuar njė prej pinjollėve Kastriotas nė Romė. Fakti tjetėr interesant ėshtė qė piktori i madh i shekullit tė XVII, Rembrand, i ka kushtuar njė nga portretet e tij. Deri vonė, pak para se tė grabitej, ajo ka qenė pjesė e inventarit privat tė pinjollėve Kastriotas nė Itali. Pėr fat tė keq, kemi imazhin e Rembrandit, por jo origjinalin, qė ėshtė grabitur dhe tashmė ėshtė nė kėrkim te Interpolit. Alessandro e Giulio Castriota Scanderbeg D’Albania janė emrat e dy vėllezėrve Kastriotas, qė e kanė nėnshkruar hyrjen e librit dhe qė nuk kanė sesi mos tė mrekullojnė me titullin e tyre “Castriota Scanderbeg D’Albania”. Tė dy pinjollėt e sotėm, me profesione njėri mjek dhe tjetri magjistėr administrativ pėrbėjnė sipas autorit italian, pasardhėsit e tij tė vėrtetė.
Vepra ėshtė e ndarė nė tri pjesė, ku nė tė parėn “Histori e sipėrfaqshme e shqiponjės dykrenore” me tetė kapituj jepen tė dhėna pėr familjen e Gjergj Kastriotit, pėr Lidhjen e Lezhės, betejat, kėshtjellat, luftėtarėt, krushqitė e princave shqiptarė, udhėtimet dhe fitoret e Skėnderbeut dhe nė Itali, pasardhėsit, etj. Kurse nė pjesėn e dytė: “Histori e thelluar e shqiponjės dykrenore”, autori flet pėr arbėreshėt nė Itali, pėr kėngėt dhe vallet e tyre, zakonet, pėr Kanunin e Lekė Dukagjinit, pėr demokracinė e tij barbare, pėr Besen dhe Kanunin sot, pėr bektashizimin, pėr rapsodėt, madje dhe pėr kafshėt dhe pėrbindshat e Skėnderbeut, etj. “Pjesa e tretė e librit ėshtė befasia mė e bukur, letėrsi tė mirėfilltė, njė dramė e re e autorit Gennaro Francione, ‘Shkalla e Skėnderbeut’ me 12 skena dhe njė epilog, me konceptim modern duke pėrngjarė njėkohėsisht me dramat e antikitetit, ku shfaqen kori dhe tė vdekurit. Personazhet janė historikė, realė, qė nga Gjergj Kastrioti Skėnderbeu, Donika e tij, Lek Dukagjini dhe princa tė tjerė, mbreti i Napolit”, ka thėnė Zhiti.
Duke iu kthyer portretit, Zhiti ka thėnė se “ėshtė detyrė e specialistėve tė pėrcaktojnė, unė vetėm informoj pėr herė tė parė kėtu pėr njė mundėsi tė tillė: portret i Skenderbeut nga Rembrandi”.

http://www.lobi.com.mk/default.asp?pBroj=147&stID=5124

 

 

[AlbClub] Recensioni i recensionit

Pishak Zhgaba pishaku at yahoo.com
Mon Dec 1 12:43:40 EST 2003

Paska edhe keshtu. Ne Itali ka dale libri "Skenderbeu nje hero modern" (hero multimedial), shkruar nga Xhenaro Franēone dhe i recensionuar me pas nga Visar Zhiti. Gazeta "Korrieri" ben nje RECENSION te RECENSIONIT, sepse flet per veshtrimin qe Zhiti i ka bere librit dhe jo per librin vete. Nje operacion paksa postmodern e disi eksperimental, ndoshta per kete arsye edhe pak "enigmatik". Gjithsesi, objektivi i gazetes u arrit: personalisht jam tejet kureshtar per te pare botimin ne fjale. Por ciles shtepi botuese duhet t'i dergoj nje e-mail? Ne artikull nuk flitet per asnje shtepi botuese dhe aq me pak per vitin e botimit. Nejse, po nderroj mendje. Nuk po me intereson me libri per Skenderbeun. Do filloj te bej nje RECENSION TE RECENSIONIT TE RECENSIONIT dhe do ia dergoj "Korrieri"-t. Pishaku ------------------------------- KORRIERI, 1.12.2003 Trokasin dy zbulime te medha per Skenderbeun *Ne Itali jetojne dy pinjollet mashkullore te fisit Kastriotas, Alesandro dhe Xhulio Skanderbeg *Rembrandi ka bere nje pikture kushtuar Skenderbeut, qe eshte vjedhur ne vitin 1992 "Fillimi i dy zbulimeve interesante" per heroin kombetar ka nisur permes nje vezhgimi te publicistit dhe shkrimtarit Visar Zhiti. Ai ka hulumtuar ne Rome ne librin e nje autori vendas, per pasardhesit reale, qe jetojne te Skenderbeut dhe nje portret te panjohur te Rembrandit per heroin, qe pas vjedhjes, tashme kerkohet nga Interpoli Skenderbeu eshte figura e vetme shqiptare, qe i ka shpetuar anatemes kombetare. Ajo qe i ka prekur te gjithe heronjte tane, duket se nuk e ka perbaltur heroin Kombetar. Ai megjithese gati eshte nje hero i koheve moderne ka kaluar me plot te drejte ne mit, qe ne te gjalle te tij. Ndoshta, eshte ky fakti, qe shqiptaret, kudo qe te jene, identifikojne krenarine kombetare me figuren e tij. Libri i fundit i autorit italian Gennaro Francione, "Skenderbeu nje hero modern" (hero multimedial), kushtuar atij, eshte nje sprove, nga ku fillojne dhe dy zbulime interesante per shqiptaret. Kjo deshmi na ka ardhur nga shkrimtari i njohur Visar Zhiti, qe eshte njekohesisht mik i autorit dhe qe ka hulumtuar nga faktet e tij. Thelbi i deshmise, qe i intereson publikut shqiptar, eshte se "Lisi i gjakut", i familjes se Kastrioteve gjallon. Zhiti ka takuar nje prej pinjolleve Kastriotas ne Rome. Fakti tjeter interesant eshte qe piktori i madh i shekullit te XVII, Rembrand, i ka kushtuar nje nga portretet e tij. Deri vone, pak para se te grabitej, ajo ka qene pjese e inventarit privat te pinjolleve Kastriotas ne Itali. Per fat te keq, kemi imazhin e Rembrandit, por jo origjinalin, qe eshte grabitur dhe tashme eshte ne kerkim te Interpolit. Alessandro e Giulio Castriota Scanderbeg D'Albania jane emrat e dy vellezerve Kastriotas, qe e kane nenshkruar hyrjen e librit dhe qe nuk kane sesi mos te mrekullojne me titullin e tyre "Castriota Scanderbeg D'Albania". Te dy pinjollet e sotem, me profesione njeri mjek dhe tjetri magjister administrativ perbejne sipas autorit italian, pasardhesit e tij te vertete. Vepra eshte e ndare ne tri pjese, ku ne te paren "Histori e siperfaqshme e shqiponjes dykrenore" me tete kapituj jepen te dhena per familjen e Gjergj Kastriotit, per Lidhjen e Lezhes, betejat, keshtjellat, luftetaret, krushqite e princave shqiptare, udhetimet dhe fitoret e Skenderbeut dhe ne Itali, pasardhesit, etj. Kurse ne pjesen e dyte: "Histori e thelluar e shqiponjes dykrenore", autori flet per arbereshet ne Itali, per kenget dhe vallet e tyre, zakonet, per Kanunin e Leke Dukagjinit, per demokracine e tij barbare, per Besen dhe Kanunin sot, per bektashizimin, per rapsodet, madje dhe per kafshet dhe perbindshat e Skenderbeut, etj. "Pjesa e trete e librit eshte befasia me e bukur, letersi te mirefillte, nje drame e re e autorit Gennaro Francione, 'Shkalla e Skenderbeut' me 12 skena dhe nje epilog, me konceptim modern duke perngjare njekohesisht me dramat e antikitetit, ku shfaqen kori dhe te vdekurit. Personazhet jane historike, reale, qe nga Gjergj Kastrioti Skenderbeu, Donika e tij, Lek Dukagjini dhe princa te tjere, mbreti i Napolit", thote Zhiti. Duke iu kthyer portretit, Zhiti, sepse per sa i perket pasardhesve te Skenderbeut, ka pasur disa syresh qe kane pretenduar ne kohe te ndryshme, autori thote me modesti se "eshte detyre e specialisteve te percaktojne, une vetem informoj per here te pare ketu per nje mundesi te tille: portret i Skenderbeut nga Rembrandi". B.an

http://www.alb-net.com/pipermail/alb-club/Week-of-Mon-20031201/016852.html

 

 
   
   
http://www.edsh.org/diskutime/post.php?action=reply&fid=71&tid=2229&repquote=10598  
   
la traduzione del articolo di " Korrieri" di Visar Xhiti tradotto da Klodiana.

pubblicato sulla Gazeta Ballkan Tirana, 10.01.2003 Traduzione dall’albanese degli studenti del Corso di Laurea in Studi linguistici e filologici, Facoltą di Lettere e Filosofia, Universitą degli Studi di Roma “La Sapienza”

grazie e tanti saluti da Ilir e Klodiana

 

 

KORRIERI

Un incontro con il pronipote di Scanderbeg.

         (versione italiana, tradotta da Klodiana e controllata da Polovina)

 

 

 

Puņ venire il Principe Alessandro?

 

 

É bastato un solo incontro all’autore per esprimersi (con molta stima) nel suo articolo sul rampollo dei Castriota in Italia. Nei primi momenti neanche lui ha resistito alla tentazione di chiedere allo storico compatriota le ragioni del suo “nascondimento”. Ragioni, che il Nuovo Castriota, un conosciuto neurologo italiano, ha spiegato con tanta cura, come un vero scienziato. Quello che ti colpisce del racconto dell’autore e’ lo sguardo semplice sulla personalitą italiana di storica origine albanese e la stima per i pochi rimasti di sangue blu della nostra Nazione.Dai Castrioai, osserva con orgoglio l’autore, lungo il corso dei secoli, non vi e’ stata nessuna deviazione morale o culturale. I Castriota hanno sempre irradiato rispetto.

 

 

Alessandro Castriota

 

“Il legame forte con la terra dei nostri avi e’ stato per noi, al meno fino ad ora, un fatto del tutto intimo, che ha stimolato ed emozionato sempre la nostra coscienza e che non ha mai avuto e non avrą mai nessuna forma di dichiarazione o manifestazione aperta. In veritą noi siamo italiani da cinquecento anni ed essendo tali sarebbe stato falso presentarci davanti agli albanesi come loro compatrioti.”

 

 

La sera del 7 gennaio di quest’anno siamo partiti dall’ufficio dell’editore Costanzo D’Agostino che si trova dietro il Colosseo a Roma, per uscire a sud della capitale italiana, in direzione dell’Istituto scientifico di cura “Santa Lucia”. L’istituto si trova nella zona “Le grotte Ardeatine”, il posto dove i tedeschi nella seconda Guerra Mondiale fecero un vero massacro contro gli antifascisti del luogo. Ci voleva quasi un’ora nel mezzo al traffico della sera. Quindi D’Agostino aveva abbastanza tempo da guidare ed io potevo riflettere tranquillamente su quello che sarebbe successo alle ore diciassette, ora concordata per l’incontro con Alessandro Castriota Scanderbeg. Esattamente il pronipote del nostro eroe nazionale. Il rampollo della famiglia principesca albanese del quindicesimo secolo,i Castrioti, e’ sposato con la belga Caroline Tulkeus ed ha due figlie Giulia ed Isabella. Lui lavora come medico e dirigente del primo livello nel centro scientifico di ricerche chiamato Istituto “Santa Lucia” ,pregiato centro di ricerche scientifiche di prestigio nazionale ed internazionale ed ospedale specializzato nel riabilitazione neuromotorico. Lavorare in quel centro e soprattutto come dirigente del primo livello significa essere noto fra trecento specialisti. Soltanto cinque di loro avevano questo titolo.

La storia dei nostri contatti

 

 

La storia dei nostri contatti ha avuto inizio nel gennaio dell’anno scorso, quando pubblicai a Tirana in un quotidiano l’articolo “Il ritorno di Scanderbeg, ma a Roma non a Tirana”. Nell’articolo si parlava sulla pubblicazione del libro “Scanderbeg, -un’eroe multimediale”, con autore il conosciuto scrittore e giudice romano Gennaro Francione. I preparativi di questo libro sono iniziati nella seconda metta dell’anno 2001, quando incaricato con la funzione di primo segretario della nostra Ambasciata in Italia, abbiamo sostenuto l’iniziativa dell’autore con dati e libri su Giorgio Castriota, ma si deve chiarire che anche in questo profilo Gennaro Francione fece ricerche lui stesso nella Biblioteca Pubblica di Roma. Autore di molte pubblicazioni e premi nazionali e internazionali, Francione č presidente dell’Associazione dei Giudici Scrittori dell’Unione Europea.

 

L’articolo” Il ritorno di Scanderbeg, ma a Roma non a Tirana” e’ stato tradotto in italiano dall’Istituto degli Studi Albanesi presso l’Universita’ “La Sapienza” a Roma ed e’ stato distribuito in Internet. Tra quelli che reagirono dopo averlo letto e’ stato anche Alessandro Castriota Scanderbeg. Nella conversazione telefonica con l’editore D’Agostino egli era molto emozionato. Era lieto per la pubblicazione del libro ma anche per l’atmosfera interessante che l’evento aveva suscitato in Albania. L’articolo era servito anche come un’occasione tramite il cui si poteva trovare un contatto con la patria del suo antenato. Per di pił era attratto ma altrettanto scosso dal progetto dell’editore italiano (amico conosciuto dell’Albania), che dopo la presentazione a Roma cercava  di organizzare la stessa cosa a Tirana. Secondo D’Agostino in quest’attivitą poteva e doveva essere presente Alessandro stesso.

 

Alla fine della primavera il libro “Scanderbeg, un eroe multimediale” accompagnato da un’introduzione dei fratelli Alessandro e Giulio Castriota e’ stato pubblicato e alcune copie furono mandate in Albania alle personalitą dello stato, della politica, media e del mondo scientifico. Altre copie furono mandate all’Ambasciata Albanese a Roma, il capo della rappresentanza diplomatica della quale, Pellumb Xhufi, e’ allo stesso tempo uno degli storici migliori del medioevo nazionale.

Era una fortuna che tramite lui in vie istituzionali ma anche per una verifica scientifica passasse la realizzazione dell’intero progetto.

Fino in quel momento del sette gennaio di quest’anno, mentre la macchina usciva nella parte meridionale di Roma per arrivare a tempo all’Istituto Scientifico di Cura “Santa Lucia”, gli eventi erano svolti con rapiditą incoraggiante. Alessandro Castriota Scanderbeg aveva fatto la sua prima visita all’Ambasciata Albanese a Roma ed era stato invitato nei festeggiamenti dell’anniversario dell’Indipendenza, il 28 Novembre. Inoltre anche l’ambasciatore Xhufi accompagnato da Alessandro aveva realizzato il primo incontro molto incoraggiante con il direttore dell’Istituto “Santa Lucia”, il dottor Luigi Amando, per assicurare collaborazione ed assistenza per il sistema sanitario albanese. Il discendente del nostro eroe nazionale ha incontrato anche il poeta albanese Visar Zhiti, il quale essendo amico stretto di Gennaro Francione, durante il tempo del suo servizio di diplomatico a Roma ebbe l’opportunitą di realizzare buona conoscenza della comunitą albanese in Italia, inclusa la famiglia principesca dei Castriota. Visar per fare pubblico quest’evento, pubblico in “Korrieri” due pagine speciali, le quali incitarono una truppe televisiva albanese di Scopje a precipitarsi a Roma a registrare la prima intervista con Alessandro. Dieci giorni dopo, quella sera che noi andavamo verso l’Istituto “Santa Lucia”, il 17 Gennaio, l’anniversario della morte di Scanderbeg, l’Ambasciata Albanese a Roma fa in Piazza Albania, quasi al centro della capitale italiana, la cerimonia dell’occasione, che ormai č da anni una tradizione. In questa cerimonia partecipa per la prima volta anche lui, lo scienziato Castriota.

 

Avevamo fatto la conversazione telefonica nella mattinata, ed era successo quasi per caso. Ero nell’ufficio dell’editore D’Agostino quando lui, sorprendente come sempre, tirņ fuori il cellulare e compose subito un numero. Sģ capi dalle prime parole che dall’altra parte era Alessandro. Non rifiutai l’invito del mio amico italiano per incontrarci con il rampollo di Scanderbeg, non solo per educazione. Avevo avuto tempo di chiarire dentro di me, le risposte alle mie domande “astiose” che dove erano stati finora questi Castriota. L’Albania aveva passato un lungo secolo di disordini e di sfortune, aveva provato occupazioni perfino dagli italiani, dittature e violenza, pluralismo pieno di difficoltą e guerra per la liberazione del Kosovo, tentativi di ricostruzione. Avevamo avuto anni di fame e insolazione senza speranza e sogni infranti. Nel frattempo i Castrista italiani non si erano fatti vivi. Non avevano mandato nessun messaggio. Le croniche scrivevano che Ahmet Zogu aveva invitato in un anniversario del 28 novembre un loro discendente di Napoli e che appunto un discendente di questo stesso ramo dei Castriota pochi anni fa era stato registrato in una telecronaca interessante dal regista Namik Ajazi. Egli si chiama Giorgio e la Televisione Statale Albanese e altre televisioni hanno trasmesso alcune volte questo filmato.

 

La mia rabbia dell’inizio, ormai quasi spenta, era accesa anche nella ricerca delle risposte di domande faticose, com’era possibile che a differenza della comunitą degli arberesh in Italia, i Castriota non sapevano neanche una parola in albanese. Anzi, come diceva una nostra compatriota che seguiva con attenzione quest’avvicinamento d’Alessandro Castriota Scanderbeg, almeno potesse pronunciare la parola “patria” in albanese. Inoltre anche i legami dei Castriota con i compatrioti che emigrarono assieme a loro in Italia dopo la morte di Scanderbeg, erano assai indeboliti se non spezzati da qualche tempo.

 

Come se avesse scoperto questo flusso di pensieri dentro di me, Costanzo D’Agostino, l’intermediario di questo avvicinamento, disse l’unica frase di quel viaggio silenzioso nel traffico scombussolato: ”Lo sapevi che Alessandro mi ha chiesto un dizionario italiano-albanese per imparare la lingua del suo bisnonno ed io glielo mandato?”.

 

L’Istituto “Santa Lucia” apparse subito dopo le rovine delle Grotte Ardeatine. Era un complesso d’edifici moderni e dopo aver parcheggiato la macchina la prima cosa che ci avrebbe colpito era il fatto che al meno tre piani di quelli edifici erano sotto terra. Lo studio d’Alessandro si trovava appunto in quella parte dell’Istituto. Evitando l’ascensore e scendendo per le scale, i lavoratori con i camici bianchi si scambiavano di tanto in tanto con i pazienti che si curavano li. Passare per i corridoi sotterranei spiego subito una delle ragioni perché una parte dell’Istituto era sotto terra: li erano installati apparati sofisticati per ricerche e cure tramite raggi. Quando alla fine abbiamo incontrato Alessandro, la prima impressione era quella predefinita dall’editore D’Agostino: ”Alessandro assomiglia all’attore famoso Richard Gere”. Non potevi costatare altro che la veritą di quest’assomiglianza gradevole. Comunque inconsapevolmente la mia coscienza, i miei occhi e la mia mente iniziarono a lavorare per trovare tracce comuni dell’assomiglianza del nuovo scienziato neurologo con il suo bisnonno capo militare e politico del suo popolo seicento anni fa.

 

 

 

Il risveglio naturale del “sangue blu”

 

 

L’incontro duro pił di un’ora. Era cordiale e pieno di pensieri. Essendo un vero scienziato, Alessandro Castriota Scanderbeg era un uomo di poche parole. Spiegava tutto con chiarezza e senza lasciare il sapore amaro di qualche preconcetto speculativo, dietro il suo desiderio di andare un giorno in Albania. In realtą questo era uno degli argomenti scottanti dei miei dubbi di un tempo, dubbi che giustamente possono avere tuttora molti compatrioti. Gli stessi Castriota veri hanno subito non poco dai tanti abusanti dell’eredita scanderbeghiana. Il nostro eroe gode di un gran nome nell’intero continente europeo e fuori. Egli č apprezzato perfino nell’Enciclopedia Americana. Una tale reputazione globale ha aumentato in secoli anche gli impostori. Loro sono stati spagnoli, russi e tanti perfino italiani. Nel mezzo di questa falsitą sono riusciti a provare l’autenticitą in Italia i veri Castriota. Questi Castriota regali attualmente costituiscono in Italia soltanto due rami: quella di Giorgio con residenza un castello modesto a Napoli e quella di Puglia da dove proviene Alessandro.

 

Da questo punto di vista, il risveglio del pronipote di Scanderbeg, realmente considerato e documentato principe e il suo desiderio di visitare l’Albania poteva essere pettegolato come un tentativo per entrare a fare parte della vita politica del paese o al meno come uno sforzo indiretto per dare vita pubblicamente al titolo di nobiltą che aveva anche in Albania. Questo titolo poteva deviarlo e trasformarlo in “Re”. Nel frattempo l’Albania aveva un altro “Re”. Anzi, da due anni viveva in una grande e confortante residenza nel centro di Tirana. Cosģ poteva succedere che un gesto semplicemente culturale (la presentazione in italiano del libro sul suo bisnonno) uscisse dal controllo dei propositi pacifici degli organizzatori e di trasformarsi in una manifestazione politica. Se no in una discussione calda o idiota e cosi s’inventerebbe un nuovo problema per la societą albanese sovraccaricata di tensione. Un abuso che poteva venire ugualmente minaccioso dall’arrivato da Roma oppure anche dai tanti ambiziosi di Tirana, che provocherebbe sicuramente qualche incidente.

 

Nei nostri discorsi di quella sera del 7 Gennaio, niente di simile si progettava nella mente dello scienziato italiano originario lontano di Mat. In un tratto del suo discorso, Alessandro Castriota disse che il suo bisnonno, Scanderbeg, era un principe e che mai si era proclamato o auto proclamato Re. Anzi per prevenire un equivoco se non un successivo mal interpretazione, lui aveva concesso una lunga intervista a Gennaro Francione e quest’ultimo, maestro della comunicazione on line, l’aveva distribuita in Internet. In quell’intervista, il discendente del nostro eroe nazionale insisteva che appunto quello che la loro famiglia non voleva succedesse, era di non considerarsi un’ipocrisia la loro nostalgia per il paese del loro bisnonno.”Il legame forte con la terra dei nostri nonni, e stato per noi, al meno fino ad ora, un fatto interamente intimo, che ha stimolato ed emozionato sempre e solo le nostre coscienze, che non ha mai avuto e non avrą mai nessuna forma di dichiarazione o manifestazione aperta. In realtą noi siamo italiani da cinquecento anni ed essendo tali sarebbe stato falso presentarci davanti agli albanesi come loro connazionali” chiariva Alessandro.

 

Allo stesso tempo lui spiegava che “ i motivi del legame forte con la terra dei nostri antenati non si devono cercare in fattori d’appartenenza comuni di vita ed esperienza. Comunque rimane sempre per noi una traccia del legame della nostra storia famigliare con l’Albania. Anzi per essere pił chiaro, questo legame con gli albanesi, costituisce il momento pił alto e sublime della nostra storia”. Un’espressione cosi sincera e chiara dello scienziato neurologo, era formulata in modo sintetico gia nelle prime righe dell’intervista: ”La storia della nostra famiglia coincide con quella dell’Albania dall’anno 1468, anno sfortunato che in quale la morte di Scanderbeg lascio l’Albania indifesa e senza guida”

 

Quando ci lasciamo e prendemmo di nuovo le scale per arrivare in piano terra, Alessandro Castriota Scanderbeg ci accompagno all’uscita e il gesto caratteristico con la mano lo fece con tanta emozione e pronunciņ forte: ”Forza Albania!”.

 

Una tale acclamazione, quasi un’ovazione, ”Forza Albania!” l’aveva fatto quasi sotto voce anche quando parlammo a telefono il giorno prima. E rimasto sorpreso quando seppe da noi che solo in Italia studiano attualmente quasi settemila giovani albanesi e che dal porto di Durazzo partono ogni giorno al meno due traghetti con connazionali verso la costa italiana.

 

 

La domanda tormentante: Potrą venire il principe in Albania?

 

 

La domanda tormentante era in sč molto semplice: Puņ venire un giorno a Tirana e poi andare a Kruja, Alessandro Castriota Scanderbeg?

 

 

Per quanto riguarda noi perché no. Questo benvenuto deve diventare pubblico. Egli desidera visitare Kruja, Berat, Valona, Korca, Alessio, Scutari, tutta l’Albania. Se č possibile, anche incontrare Ismail Kadare, per il quale Alessandro nutre una speciale simpatia. Mentre visitare Kosovo per lui sarebbe quasi un miracolo. Suo fratello anch’egli principe, Giulio, pochi mesi fa, aveva realizzato una visita incognita a Tirana e a Kruja assieme ad alcuni suoi amici italiani. Era uscito commosso da questa “avventura” segreta, ma anche sospirando “gli albanesi sono ancora molto poveri”.

 

Questo secondo ramo del nostro eroe nazionale, come quella stabilita a Napoli porta con se la storia di seicento anni dei Castriota in Italia. Come si sa, dopo la morte di Giorgio Castriota, la sua famiglia sģ stabili nel Regno di Napoli, dove Giovanni, il figlio di Scanderbeg, assieme alla madre, Donika, vissero per poco tempo nelle proprietą donate dal re Ferdinando d’Aragona. Le proprietą si trovavano in Puglia, i feudi San Giovanni Rotondo e Monte Sant’Angelo.Poi si trasferirono nel ducato San Pietro Galatina e nella contea di Soleto, a Lecce. Donika stessa, fino all’ultimo giorno della sua vita, visse a Napoli, presso i palazzi reali, chiudendo gli anni del lutto assieme alle”regine tristi” la moglie e la figlia del re Ferrandino. Giovanni Castriota sposato con Irena Brancovic Paleologu, l’ultima discendente della famiglia imperiale di Bisanzio, hanno avuto un figlio, Pardo. Da lui sopravissero in sangue maschile per quasi sei secoli solo due rami dei Castriota. Quello al quale appartiene Alessandro (ma anche suo fratello Giulio, giudice amministrativo in Calabria e Paola avocato di cause civili a Lecce) ha dato all’Italia alcuni rappresentanti rispettabili, un sindaco di Lecce, la poetessa conosciuta Isabella, la quale fa parte dell’Enciclopedia italiana dei Personaggi Eminenti, un governatore di Reggio, un Giudice Supremo, l’avvocato Federino, il quale difesi con ardore i repubblicani garibaldini famosi come Luigi Settembrini, Filippo Agresti e Silvio Spaventa. Inoltre del ramo rappresentato da Alessandro, Giulio, Paola e la loro madre, c’e nella biografia della famiglia un comandante della Garda Reale, una coniuge di un Ministro dell’Interno.

Loro padre, Giorgio, morto nel 1996, era un avocato molto conosciuto a Lecce. Tutto il loro amore per lui, i tre Castriotal lo hanno concentrato su loro madre, Maria Teresa.

 

Basterebbero questi pochi dati per provare davanti all’opinione pubblico albanese, che dal tronco del nostro eroe nazionale, Scanderbeg, anche se ormai sono italiani, provengono persone di valore e grande integritą morale. In seicento anni della vita dei principi Castriota in Italia non vi e nessun caso di qualche rampollo senza una gran conoscenza o perdita dei valori morali. Certamente non se ne discorre di sostenitore del regime fascista.

 

In un vocabolario italiano delle famiglie nobili trovi centinaia e migliaia di nomi, i quali si conoscono com’eredi di titoli: principe, duca, conte ecc. Sono chiamati e trattati come tali, anche se il paese e una repubblica e alla famiglia reale era permesso di tornare in Italia a titolo di semplici cittadini. Perņ nella storia questa e una famiglia reale, perciņ sono trattati con cortesia dalla media e la maggiore parte dell’opinione pubblica. Perfino RAI in una trasmissione settimanale, in prima serata ha invitato alcuni di loro.

 

 

Per motivi storici, l’Albania non č ricca di famiglie “sangue blu”. Alcuni di loro, come i Muzake, si sistemarono anche loro dopo il 1468 in Italia. In questo stesso luogo, le ultime quattro o cinque decadi, alcuni Dukagjini sono riapparsi con la pretesa di questi titoli. Durante l’occupazione turca, in Albania il “sangue blu”dei conti o principi albanesi sterminati o immigrati, si sostitui da una nuova classe di “sangue blu” di titoli: Pascia o Bey. In questa deviazione storica di cinquecento anni, il secolo scorso ci riporto nella storia un discendente della famiglia principesca di Leke Dukagjini, il quale si auto declamo re. Pił tardi arrivarono i comunisti i quali hanno delegittimato anche questa famiglia di “sangue blu”, innalzando una casta di “pascia rossi”. Solo dopo pił di sessant’anni una famiglia di “sangue blu” vive a Tirana ed ha un figlio altrettanto simpatico, il quale in una repubblica albanese inconcussa puņ finire da uno scienziato in un discografo. Comunque lui e un principe.

 

Ormai che il nostro popolo ispira l’integrazione in Europa non per snobismo o per imitare i britannici, gli spagnoli o anche gli italiani, c’e bisogno di adempiere fra tanti standard difficili economici, politici, sociali, culturali, della sicurezza e convivenza, anche un vuoto svuotato da noi stessi: Le famiglie nobili. Per esempio, chi di noi nell’intimitą non chiamerebbe “Eccellenza” il signor Jusuf Vrioni, un principe genealogicamente ma anche “un principe” della cultura nazionale.

 

Nel fra tempo, in Italia vi sono dei principi, anzi discendenti del pił grande albanese, Giorgio Castriota, il nostro eroe che pił di ogni altro dirigente politico che abbiamo avuto, ci lega con l’Europa.

 

Non sarebbe romanticismo tardivo o demagogia nazionale, nč trucco politico e tanto meno furberia ed ipocrisia balcanica, di evidenziare ancora di pił queste famiglie nobili. Si capisce che il nostro caso non arriva a creare un dizionario del “sangue blu” albanese, ma modestamente dare il benvenuto a Tirana e ovunque desideri l’italiano Alessandro Castriota. Non c’č momento pił bello, gioioso e pił legittimo della presentazione del libro “Scanderbeg, un eroe multimediale” di Gennaro Francione.     

 

 

Ylli Polovina

 

 

 
 
http://www.panorama.com.al/20040107/faqe21/1.htm

Gjykatėsi italian, nga Drakula te SkėnderbeuFaqe 21 - Kulturė10Tetor 2004 
Botimi

Monografia qė ndriēon mbi figurėn e heroit shqiptar

Gjykatėsi italian, nga Drakula te Skėnderbeu

Loziana Ibrahimi
Mrekullohet nga personazhet e historisė sė viteve 1400-tė. Princi rumun, i 
ashtuquajturi Drakula e mė pas prijėsi shqiptar Skėnderbeu. Magnetizmi 
ndėrmjet dy personazheve ka intriguar gjykatėsin italian, Gennaro 
Francione. Mitikė kėta dy heronj tė popujve tė tyre, tė cilėve historia i 
njeh vetėm njė tė pėrbashkėt, luftėn kundėr pushtuesit turk.
Triumfues tė paepur, luftėtarė tė lindur tė cilėt historia i ka shndėrruar 
nė legjenda. Francione do tė vazhdonte zinxhirin e librave duke gėrmuar 
historinė e personazheve tė njohura pavarėsisht nga humenrat historike qė 
ka hasur gjatė udhės pėr nė vendin e Shqiponjave. Ashtu si njė studiues i 
vėrtetė i historisė sė Shqipėrisė ai ėshtė njohur me prijėsin Gjergj 
Kastriot, pėr tė pėrshkuar sė bashku me tė udhėn e gjatė nė historinė e 
njė kombi dhe jetėn e njė princi, pasardhėsit e tė cilit ai i gjen edhe nė 
ditėt e sotme. Nė librin e tij "Skėnderbeu njė hero modern", autori jep 
pjesė tė tėra mbi historinė e shqiponjės dykrenore.
Drama e njė libri 
Francione pasi ka pėrshkuruar me detaje nė dy pjesėt e para tė librit, ku 
tetė kapituj i kushtohen nė detaje, familjes sė Gjergj Kastriotit, e fakte 
tė rėndėsishme tė historisė sė vendit tonė, me katėr kapituj ai flet pėr 
arbėreshėt nė Itali, pėr Kanunin e Lekė Dukagjinit, pėr demokracinė e tij 
barbare etj do tė ndalej mė shumė nė pjesėn e tretė, pjesėn letrare tė 
librit. Njė dramė e re qė autori e ka shkruar me 12 skena dhe njė epilog. 
Njė konceptim i jetės sė heroit tė Evropės moderne, titulluar "Shkalla e 
Skėnderbeut". Personazhet e tij janė historikė, realė, qė nga Gjergj 
Kastrioti Skėnderbeu, Donika e tij, Lek Dukagjini dhe princa tė tjerė, 
mbreti i Napolit, populli arbėror dhe deri te personazhet e trilluar si 
dervishi Bektash Zyko, shpirti udhėheqės, etj. Vepra paraqet ringjalljen e 
heroit, falė dashurisė sė gjeneratave qė luten pėr kthimin e tij nga bota 
e pėrtejme.
Pasardhėsit Kastriotas
Alessandro e Giulio Castriota Scanderbeg D'Albania. Janė emrat e dy 
vėllezėrve qė mbajnė tė njėtin mbiemėr "Castriota Scanderbeg D'Albania". 
Sipas Franciones eksodet e mėdha tė shqiptarėve pėr nė bregun tjetėr tė 
Adriatikut do tė merrnin me vete dhe familjen e prijėsit tė madhėrishėm 
shqiptar. Faktet zyrtare qė kanė pėrpiluar historinė e ēonin deri nė 
tre-katėr breza vazhdimin e Kastriotėve, pastaj humbte sikur pasardhėsit 
kaluan nė linjėn mėmėsore dhe nuk pati asnjė vazhdim linja atėrore. Heroi 
Kombėtar i shqiptarėve nuk duhej tė kishte pasardhės. Autori i librit 
ndjek rrjedhėn e fisit tė lavdishėm nėpėr shekuj nė Itali.
Djali i vetėm i Skėnderbeut, Gjoni ose Xhovani, pas vdekjes sė tė atit, 
ende i ri, jetoi nė domenin e vet mbi Gargano e mė pas, nė 1485 vendoset 
nė Galatina me titullin Dukė. Gjon Kastrioti martohet me Irena Brankoviē 
Paleologa, pasardhėsja e fundit e familjes perandorake tė Bizantit dhe 
patėn shumė fėmijė, mes tė cilėve Konstandinin, peshkop nė Insernia, 
Ferdinandin, qė qeveriste domenin feudal tė Katriotėve dhe Marien, grua e 
kulturuar qė njihte shkėlqyer letėrsinė greke e latine.
Ferdinandi martohet me Adriana Acquavivan, vajzėn e Dukės sė Nardosė, 
patėn shumė fėmijė si Erinėn, Pardon, Akilin e Xhovanin. Me titullin Baron 
nga kjo degė familjare pati pasardhės deri nė fund tė 1700.
Nė ditėt e sotme
Ndėrsa nga Akil Kastrioti rrjedh dega tjetėr familjare e Skėnderbenjve, tė 
cilėt u shpėrngulėn nė Napoli nė vitet 1700 dhe janė atje deri nė ditėt 
tona. Biri i Pardos, Konstandini, shpėrngulet nė rezidencėn e tij nė 
Copertino, ndėrsa nė fund tė viteve 1600 Aleksandėr Kastrioti Skėnderbeu u 
shpėrngul nė Leēe, pasardhėsit e tė cilit jetuan atje deri mė 1700. Nga 
mesi i viteve '800 mė i madhi i fėmijvė tė kėsaj linje familjare, njė 
tjetėr Aleksandėr, u shpėrngul nė Ruffano, Lece, ku ėshtė dhe sot 
rezidenca princėrore e Kastriotėve tė Skėnderbeut Pėrfaqėsuesit e tanishėm 
tė kėsaj linje familjare janė Alessandro Castriota Scanderbeg, mjek nė 
Romė dhe i vėllai i tij Guilio, gjykatės adminitrativ.
Skėnderbeu i Rembrandit
Nė ballinėn e librit ėshtė vendosur portreti i Skėnderbeut, riprodhuar 
sipas njė fotografie tė origjinalit, qė ishte nė pronėsi tė familjes sė 
dr. Aleksandėr Kastriot Skėnderbeut dhe i atribuohej Rembrandit. Gjithsesi 
portreti ėshtė i shkollės rembrandiane. Qė edhe mund ta ketė realizuar 
ndonjė nga nxėnėsit e njohur tė Rembrandit dhe mė pas ėshtė prekur nga 
dora e Mjeshtrit tė madh.
Ajo qė shtjellon dhe autori nė librin e tij ėshtė pikėrisjht mundėsia se 
si prijėsi shqiptar ka tėrhequr vėmendjen e shkollės sė mjeshtrit 
hollandez duke u u bėrė kėshtu i pavdekshėm nė telajo. Njė tablo e cila 
sipas tė dhėnave ėshtė vjedhur nga muzeu nė tė cilin gjendej nė vitin 1992 
dhe qė sot e kėsaj dite ėshtė ende nė kėrkim.

Drakula, pasioni dhe magnetizmi i Franciones
Nė romanin e tij mbi figurėn e heroit rumun Francione do tė kornizojė 
Evropėn e viteve 400-tė, duke ofruar nga njėra anė kronikat e njė lufte tė 
tmerrshme, nga ana tjetėr momente tė jetuar nė oborrrin e Mattia Corvinos, 
oazi pjellor pėr artistėt dhe letrarėt, vend nė tė cilin pėshpėritej me 
tmerr emri i Kaziklu bej (emri turk i Drakulės). "Qė i vogėl kam qenė i 
mrekulluar nga Drakula, vampiri. Mė pas kam lexuar "Drakula" tė Ivan 
Lantos dhe kėtu pėr mua ishte njė zbulim i vėrtetė. "Vlad, burim 
vampirėsh" nga Stokeri, ka qenė akoma mė entuziasmues se pėrbindėshi qė 
jetonte duke thithur gjakun e njerzve, pėr gjykatėsin italian. "Isha i 
mrekulluar nga personazhi historik por nuk arrija tė ēlirohesha nga 
magnetizmi i kėtij personazhi fantastik, Vlad Tepe", shpjegon ai nė njė 
intervistė. Nga kjo lindi idea e themelimit tė dy momenteve kryesore tė 
jetės sė kėtij personazhi.

Gjykatėsi-shkrimtar i personazheve mitike
Autori Gennaro Francione ėshtė me gjykatės nė Gjykatėn e Romės, anėtar i 
Akademisė Ndėrkombėtare tė Burckhardit, por dhe president i Bashkimit 
europian tė juristėve shkrimtarė, sepse Francione ėshtė dhe romancier, 
eseist, gazetar, regjisor e dramaturg, fitues i shumė ēmimeve letrare. I 
magjepsur me Shqipėrinė, me njerėzit e saj dhe historinė dhe ka nxjerrė nė 
dritė dhe botime tė tjera pėr "vendin e shqiponjave", eseistikė dhe 
letėrsi tė mirėfilltė, libra tė ilustruar pėr shenjtoren tonė Nėnė 
Terezėn, albume, fletė-palosje, edhe pse modestė, por me rėndėsi tė 
veēantė qė ndikojnė, sado pak, nė njohjen e kulturave dhe miqėsinė mes 
popujve. Gennaro Francione ėshtė gjithashtu autor i librit 
"Domineddracula", roman historiko-biografik i fokusuar mbi figurėn e 
vojvodės rumen, Vlad Tepes. "Domineddracula" ėshtė njė vepėr e fortė nė tė 
cilėn pėrqendrohet njohuria mbi historinė rumune dhe evropiane, qė tregon 
dy fytyrat e ndryshme tė princit rumun, i egėr, i pėrgjakshėm dhe nė tė 
njėtėn kohė pėrqafues i Kristianizmit.
© 2003 Gazeta Panorama


http://www.ifrance.com/akshalb/1115.htm

NJE VEPER E RE NE ITALI PER SKENDERBEUN


Gjenealogjia e Familjes se Skenderbeut, sipas dy te ashtequajtur pasardhes se tij

*Ne Itali jetojne dy pinjollet mashkullore te fisit Kastriotas, Alesandro dhe Xhulio Skanderbeg
*Rembrandi ka bere nje pikture kushtuar Skenderbeut, qe eshte vjedhur ne vitin 1992
Nga Visar Zhiti

Kolanen re te botimeve "Heronjte e Europes moderne", botuesi italian Costanzo D'Agostino, e hapi me nje veper befasuese per heroin kombetar te shqiptareve, Gjergj Kastrioti - Skenderbeu, i cili ne Rome ka dhe nje shtatore te madhe ne sheshin "Albania" ku ne piedestal eshte gdhendur 'Mbrojtesi i paepur i qyteterimit perendimor", nje percaktim i shkelqyer ky, do te thoshim, nga ku mund te nenkuptohen mesazhe te rendesishem, pervoja e hershme e popullit tone, mund te nxirren mesime dhe dinjitet, sidomos per politiken e sotme, per kompleksin e saj per ta cuar vendin ne Europe, kur duhet te dine se Shqiperia jone qe ne rilindjen e mrekullueshme europiane paskesh qene mur i madh mbrojtes i atij qyteterimi, pjese e tij duke qene dhe e vetvetes, etj. etj.

Kete do te kene patur parasysh dhe autori dhe botuesi i librit te ri dhe keshtu duket sikur e shohin Skenderbeun, si pararendes se Europes se Bashkuar. 

AUTORI DHE BOTUESI

Autori Gennaro Francione eshte me profesion jurist ne Gjykaten e Romes, anetar i Akademise Nderkombetare te Burckhardit, por dhe president i Bashkimit europian te juristeve shkrimtare, sepse Francione eshte dhe romancier, eseist, gazetar, regjisor e dramaturg, fitues i shume cmimeve letrare, ndersa botusi i tij D'Agostino, do te thoshim, se eshte i magjepsur me Shqiperine, me njerezit e saj dhe historine dhe ka nxjerre ne drite dhe botime te tjera per "vendin e shqiponjave", eseistike dhe letersi te mirefillte, libra te ilustruar per shenjtoren tone Nene Terezen, albume, flete-palosje, edhe pse modeste, por me rendesi te vecante qe ndikojne, sado pak, ne njohjen e kulturave dhe miqesine mes popujve, prandaj dhe ne veprimtarine e tij si impreditor D'Agostino parapelqen te punoje me emigrante shqiptare, t'u gjendet atyre ne ndihme. I mirekuptoj, thote, sepse dhe vete jam i ikur nga Sicilia si shume shqiptare sot per te kerkuar fatin ne Rome qe kur isha 17 vjec dhe, per fat, shton me ironi te sinqerte, atehere nuk kishte "njerez te medhenj" qe te ofronin nje shume te vogel per t'u kthyer pas...



SKENDERBEU NJE HERO MODERN

(hero multimedial)

Keshtu titullohet libri me i ri i Gennaro Francione-s, qe doli kete vit ne Rome, 352 faqsh, me cmim monedhen e re e te perbashket: 18 euro, qe, gjithsesi, ka terhequr vemendjen dhe eshte shperndare ne te dy brigjet e Adriatikut. 

Vepra eshte e ndare ne tri pjese, ku ne te paren "Histori e siperfaqshme e shqiponjes dykrenore" me tete kapituj, jepen te dhena per familjen e Gjergj Kastriotit, per Lidhjen e Lezhes, betejat, keshtjellat, luftetaret, krushqite e princave shqiptare, udhetimet dhe fitoret e Skenderbeut dhe ne Itali, pasardhesit, etj. Kurse ne pjesen e dyte "Histori e thelluar e shqiponjes dykrenore", me kater kapituj autori flet per arbereshet ne Itali, per kenget dhe vallet e tyre, zakonet, per Kanunin e Leke Dukagjinit, per demokracine e tij barbare, per Besen dhe Kanunin sot, per bektashizimin, per rapsodet madje dhe per kafshet dhe perbindshat e Skenderbeut, etj, duke na paraqitur dhe nje bibliografi ne fund qe fillon me Marin Barletin e vepra te tjera te mesjetes si ato te Sansovines, G. M. Biemmit, Fallmerayer, G. Musacchi, qe, sigurisht eshte nga Muzakajt, Nolin, K. Frasherin, etj, etj, autore te huaj qe kane shkruar per Shqiperine, arbereshe, shkrimtare te diaspores, gjuhetare, Kanunin, libra te artit te luftes e deri dhe te kinezi Sunt Tzu, sepse, sipas autorit te librit, historia e Skenderbeut eshte e mrekullueshme, sidomos per strategjine e saj e ate te artit te luftes guerile, qe njeh si mjeshter kinezin e lartpermendur, qe, po sipas autorit, Skenderbeu duhet ta kete pasur te njohur.. 

DRAMA "SHKALLA E SKENDERBEUT"

- thirrje ne boten e pertejme -

Kurse pjesa e trete e librit eshte befasia me e bukur, letersi te mirefillte, nje drame e re e autorit Gennaro Francione, "Shkalla e Skenderbeut", me 12 skena dhe nje epilog, me konceptim modern duke perngjare njekohesisht me dramat e antikitetit, ku shfaqen kori dhe te vdekurit. Personazhet jane historike, reale, qe nga Gjergj Kastrioti Skenderbeu, Donika e tij, Lek Dukagjini dhe princa te tjere, mbreti i Napolit, populli arberor dhe deri te personazhet e trilluar si dervishi Bektash Zyko, shpirti udheheqes, etj. Vepra dramaturgjike na paraqet ringjalljen e heroit, fale dashurise rievokuese e ritualizuese te gjeneratave qe luten per kthim nga bota e pertejme. Na pelqen qe autori perdor here pas here fjale shqip, "o Kruja, o vdekja", kenge e muzike arberore dhe shenon ne krye te pamjeve se me c'pjese muzikore duhet te hapet skena apo te shoqerohet veprimi, si p.sh. me "Gryka e Kacanikut", "Xhamadani i trimerise", apo "Bilbili me vese", o "A kane uje ato burime".

I permendim keto, sepse na pelqen kur arti dhe kultura e te tjereve ne Europe joshen nga arti dhe kultura jone edhe sot, nga historia e popullit tone dhe nga e tanishmja, duke besuar pozitivisht dhe duke na pare si pjese integrale e artit bashkekohor dhe e realitetit te perbashket kulturor ne truallin e madh europian.

TE PAPRITURAT, E PARA: 

nje pasardhes i Skenderbeut ne "Lisin e gjakut".

Ne hyrje te librit ka nje pershendetje dhe falenderim njekohesisht per autorin dhe botuesin, por dhe nje vleresim ndaj librit dhe rendesise se tij, ku nder te tjera cmohet qendresa shqiptare ndaj pushtimeve aziatike mesjetare dhe si nje kontribut direkt ndaj stabilitetit politik te Italise dhe si nje pohim martir shqiptar ndaj vlerave te kultures Perendimore, ku historia duhet te mesoje nga vetvetja. Gjithashtu shpaloset mendimi se ky botim "ndihmon leximin e historise se dy popujve ne nje moment kaq delikat, kur Vendi i Shqiponjave po troket ne portat e Bashkimit Europian me shprese se do te gjeje subjekte shpirterore te vete shpirtit te saj... Dhe tani, kur aktualiteti rezervon spektakle te trishta me pasoja te nje lufte tragjike, ne veshet tane kumbon si nje nxitje profecia ne forme pyetjeje e Skenderbeut tone ne lengaten e aktit te fundit: Do ta fitojme valle paqen e vertete ne te cilen myslimanet, te krishteret dhe besimtaret e cdo riti tjeter do te heqin dore nga perdorimi i dhunes per t'i dhene fund cdo kundershtie?".

Alessandro e Giulio Castriota Scanderbeg D'Albania. 

Jane emrat e dy vellezerve qe nenshkruajne hyrjen e librit dhe ne na befason mbiemri i tyre "Castriota Scanderbeg D'Albania". 

Ne pjesen e pare te librit, ne faqet 201, 202, 203, pasi autori flet per eksodet e medhenj shqiptare per ne bregun tjeter te Adriatikut, hedh nje veshtrim te shkurter mbi pasardhesit e Skenderbeut dhe i gjen deri ne ditet tona. 

Mund te duket si e harruar apo e pazgjidhur vertetueshem, por eshte nje pyetje, qe besoj se shqiptaret e kane bere dhe u pelqen ta dine edhe sot: a ka pasardhes te Skenderbeut? Ku jane dhe cilet? Historia zyrtare e conte deri ne tre-kater breza vazhdimin e Kastrioteve, pastaj e humbte sikur pasardhesit kaluan ne linjen memesore, ne ate te "lisit te tamblit" apo te gjinis, sipas Kanunit dhe s'pati vazhdim ajo e linjes aterore, ajo e "lisit te gjakut", po sipas kanunit. 

Pra, Kastriotet u treten ne Italine e Jugut, s'pati me "trung", keshtu besohej, ndaj dhe nje perkrenare e Heroit te Europes moderne me nje shpate te tijen, prej andej, shkuan ne Viene ku jane edhe sot e kesaj dite ne nje nga muzeumet e njohura te kryeqytetit austriak.

Eshte e vertete se diktaturat nuk donin qe heronjte te kishin pasardhes. I shmangnin ata, o duke u nderruar me detyrim mbiemrat, gje qe ka ndodhur te ne, o duke i burgosur, edhe kjo ka ndodhur te ne, dhe, kur ishin te pamundura dy te parat per shkak te ikjeve o vdekjeve, i kane shpallur tradhtare, armiq, qe duheshin shkulur nga kujtesa kolektive ose i kane lene ne harrese si te paqene, pra behej steriliteti ose tredhja e historise dhe s'mund te prisje hulumtime te tjeterllojta. 

Heroi Kombetar i shqiptareve nuk duhej te kishte pasardhes, pervecse mbretin e shumemevonshem dhe, pas rrezimit te tij, duhej te metamorfozohej te udheheqesi aktual i vendit, madje dhe lavdia arkaike e Heroit duhej te dilte ne pension, qe t'ja linte vendin lavdise se gjalle te diktatorit, etj. etj. 

Por le te dalim te libri ne fjale, qe na thote te kunderten, i cili na befason me dy emrat e pasardhesve te Skenderbeut, pikerisht ata te hyrjes, qe jane te linjes aterore, pra te "lisit te gjakut". Autori i librit ndjek rrjedhen e fisit te lavdishem neper shekuj ne Itali. Ja, shkurtimisht:

- Djali i vetem i Skenderbeut, Gjoni ose Xhovani, sic i thone ne Itali, pas vdekjes se te atit, ende i ri, jetoi ne domenin e vet mbi Gargano e me pas, nga 1485, kur lulezon qyteti i Shen Pjetrit ne Galatina ne Token e Otrantos, vendoset atje, ka titullin Duke, duke i shtuar dhe ate te Kontit te Soletos.

- Gjon Kastrioti u martua me Irena Brankovic Paleologa, pasardhesja e fundit e familjes perandorake te Bizantit dhe paten shume femije, mes te cileve Konstandinin, peshkop ne Insernia, Ferdinandin, qe qeveriste domenin feudal te Katrioteve dhe Marien, grua e kulturuar qe njihte shkelqyer letersine greke e latine.

- Ferdinandi u martua me Adriana Acquavivan, vajzen e Dukes se Nardose, paten shume femije si Erinen, Pardon, Akilin e Xhovanin. (Gjonin)... me titullin Baron dhe nga kjo dege familjare pati pasardhes deri ne fund te 1700.

- Ndersa nga Akil Kastrioti rrjedh dega tjeter familjare e Skenderbenjve, te cilet u shperngulen ne Napoli ne vitet 1700 dhe jane atje deri ne ditet tona.

- Biri i Pardos, Konstandini, shperngul rezidencen e vet ne Copertino. Ndersa ne fund te viteve 1600 Aleksander Kastrioti Skenderbeu u shperngul ne Lece, pasardhesit e te cilit jetuan atje deri me 1700.

- Nga mesi i viteve '800 me i madhi i femijve te kesaj linje familjare, nje tjeter Aleksander, u shperngul ne Ruffano, Lece, ku eshte dhe sot rezidenca princerore e Kastrioteve te Skenderbeut.

- Perfaqesuesit e tanishem te kesaj linje familjare jane Alessandro Castriota Scanderbeg, mjek ne Rome dhe i vellai i tij Guilio, magjister adminitrativ. 

Sidoqofte ndodh qe ne Itali shume emra qe mbajne mbiemrin Catriota (me nje ose dy "t"), paraqiten si pasardhes te Skenderbeut, por eshte detyre e jona, e dijetareve dhe historianeve shqiptare qe te interesohen shkencerisht dhe te percaktojne vertetesine e tyre. Na eshte dhene rasti te takojme te tille, shkrimtare, muzikante, qe mbajne tituj te larte fisnikerie dhe qe mburren me origjinen e Shqiptarit te Madh, por kane keqardhjen se nuk e flasin gjuhen e te pareve, sepse nuk kane jetuar mes komuniteteve arbereshe, por vecmas si konter dhe duke, qe kane nostalgji per Shqiperine, madje dhe kane ardhur pa u shpallur, pa buje e protokoll, etj. A duhet t'i njohe si te tille vendi yne? Normale do te ishte. 

Keto dite ne takuam ne Rome Alessandro Castriota Scanderbeg, i laurear ne mjekesi ne Parma, shkencetar ne neurologji dhe gjenetike, specializuar ne Gjermani, i njohur per studimet e veta dhe ne USA. Te jepte emocion mbiemri i tij ne nje etikete te vogel plastike mbi bluzen e bardhe te mjekut, ndersa nje kamera e televizionit shteteror te Shkupit, seksioni shqip, e intervistonte. Jemi pasardhes te Skenderbeut nga linja mashkullore, po perktheja fjalet e tij, e vertetuar kjo me dokumente, jo vetem te arkivit tone familjar, por dhe te atij shteterorit ne Napoli. Shihja profilin e tij, mundohesha te kapja dicka te larget dhe te mbetur nga Skenderbeu, jo ai i statujti, heroiku, por nga strategu i mencur, i dobeti dhe misteriozi, rembrandiani dhe po prisja me interes si do t'i pergjigjej pyetjes: "A do t'u pelqente te shkonit ne Shqiperi?". Degjova: "Eshte nje enderr e jona..." 



E DYTA: REMBRANDI

ose Skenderbeu i tij(?)

Vertet piktori i madh hollandez Van Rijn, i mbiquajtur Rembrand (1606 - 1669) ka realizuar nje portret te Skenderbeut tone? Keshtu besohet? Po si dhe ku? Dhe ku ndodhet tani kjo veper? 

Ne ballinen e librit "Scanderbeg un eroe moderno" eshte vendosur ky portret, riprodhuar sipas nje fotografie te origjinalit, qe ishte ne pronesi te familjes se dr. Aleksander Kastriot Skenderbeut dhe i atribuohej Rembrandit. Gjithsesi portreti eshte i shkolles rembrandiane. Qe edhe mund ta kete realizuar ndonje nga nxenesit e njohur te Rembrandit dhe me pas eshte prekur nga dora e Mjeshtrit te madh. Te pakten hamendesohet dhe keshtu per shkak te vlerave artistike te portretit. Po ajo teknike e larte e hollandezit te famshem, hijet e forta, muzgjet me kufij te tretur dhe dalja ne drite te forte, duke ruajtur ate stil morbid dhe tejet delikat. Gjysmeerresira gati bie mbi gjysmen e fytyres ku njeri sy duket sikur i perket mistereve, ndersa tjetri veshtron fuqishem, depertues dhe shume pertej. E gjithe magjia, forca e papermbajtur, potenca gjenerale eshte derdhur me nje siguri te frikshme te ky sy qe ngulmon. Mbi vetullat e zeza dhe te drejta thellohet nje rrudhe e vrazhde zemerimi, e ndricuar dhe kjo, kurse mjekra perzihet me erresiren dhe persiper ruba qe mbeshtjell koken. Veshja nuk eshte e rende absolutisht, qe perkon, sipas meje, me vizionin strategjik te bemave te Skenderbeut, nje kemishe e purpurte me lidheza dhe nje rrip lekure mbi gjoks, ndoshta i shpates qe nuk duket apo i cantes me dekumente. 

Teresia e punes mua me kujton disi periudhen rembrandiane te pas 1645 ku teknika e Mjeshtrit te madh nderron gradualisht per shkak te nje izolimi moral dhe shpirteror dhe ringrihet nje dhimbje e re, nje kthelltesi e perndritur vizionare. Rembrandi po u perkushtohej subjekteve biblike dhe evangjelike. Ne portretin rembrandian te Skenderbeut ka shume vetmi, enigme dhe nje vendosmeri sekrete ne perballje me boten.

Rembrandi nuk ka qene ne Itali, por kur ai vendoset ne Amsterdam, punoi per ca kohe me piktorin P. Lastmann, qe kishte jetuar ne Rome dhe kishte perfituar mjaft nga arti italian, nderkaq dihen kontaktet e Rembrandit dhe interesi i tij per iluminizmin karavaxhian. Dhe keshtu, na pelqen te besojme, se do ta kete terhequr vemendjen e Rembrandit apo te grupit te tij ndonje portret italian i Skenderbeut, se dihet, ka te tille, jane bere kur heroi yne shkonte ne Itali, gjate qendrimit ne papat. Por eshte detyre e specialisteve te percaktojne, une vetem informoj per here te pare ketu per nje mundesi te tille: portret i Skenderbeut nga Rembrandi. 

Dhe rendesine e tij, vleren artistike dhe autetincitetin, madje dhe misterin rembrandian, e shton dhe fakti se portreti eshte vjedhur me 1992 dhe eshte ne kerkim nga interpoli. 

Por gjithsesi, me e rendesishme eshte te mos leme harresen dhe bashkepunetoret e saj te vjedhin vlera kulturore dhe kombetare, qe jane pasuri e perbashket.

Visar Zhiti 



Trokasin dy zbulime te medha per Skenderbeun
*Ne Itali jetojne dy pinjollet mashkullore te fisit Kastriotas, Alesandro dhe Xhulio Skanderbeg
*Rembrandi ka bere nje pikture kushtuar Skenderbeut, qe eshte vjedhur ne vitin 1992

"Fillimi i dy zbulimeve interesante" per heroin kombetar ka nisur permes nje vezhgimi te publicistit dhe shkrimtarit Visar Zhiti. Ai ka hulumtuar ne Rome ne librin e nje autori vendas, per pasardhesit reale, qe jetojne te Skenderbeut dhe nje portret te panjohur te Rembrandit per heroin, qe pas vjedhjes, tashme kerkohet nga Interpoli

Skenderbeu eshte figura e vetme shqiptare, qe i ka shpetuar anatemes kombetare. Ajo qe i ka prekur te gjithe heronjte tane, duket se nuk e ka perbaltur heroin Kombetar. Ai megjithese gati eshte nje hero i koheve moderne ka kaluar me plot te drejte ne mit, qe ne te gjalle te tij. Ndoshta, eshte ky fakti, qe shqiptaret, kudo qe te jene, identifikojne krenarine kombetare me figuren e tij. Libri i fundit i autorit italian Gennaro Francione, "Skenderbeu nje hero modern" (hero multimedial), kushtuar atij, eshte nje sprove, nga ku fillojne dhe dy zbulime interesante per shqiptaret. Kjo deshmi na ka ardhur nga shkrimtari i njohur Visar Zhiti, qe eshte njekohesisht mik i autorit dhe qe ka hulumtuar nga faktet e tij. Thelbi i deshmise, qe i intereson publikut shqiptar, eshte se "Lisi i gjakut", i familjes se Kastrioteve gjallon. Zhiti ka takuar nje prej pinjolleve Kastriotas ne Rome. Fakti tjeter interesant eshte qe piktori i madh i shekullit te XVII, Rembrand, i ka kushtuar nje nga portretet e tij. Deri vone, pak para se te grabitej, ajo ka qene pjese e inventarit privat te pinjolleve Kastriotas ne Itali. Per fat te keq, kemi imazhin e Rembrandit, por jo origjinalin, qe eshte grabitur dhe tashme eshte ne kerkim te Interpolit. Alessandro e Giulio Castriota Scanderbeg D'Albania jane emrat e dy vellezerve Kastriotas, qe e kane nenshkruar hyrjen e librit dhe qe nuk kane sesi mos te mrekullojne me titullin e tyre "Castriota Scanderbeg D'Albania". Te dy pinjollet e sotem, me profesione njeri mjek dhe tjetri magjister administrativ perbejne sipas autorit italian, pasardhesit e tij te vertete.

Vepra eshte e ndare ne tri pjese, ku ne te paren "Histori e siperfaqshme e shqiponjes dykrenore" me tete kapituj jepen te dhena per familjen e Gjergj Kastriotit, per Lidhjen e Lezhes, betejat, keshtjellat, luftetaret, krushqite e princave shqiptare, udhetimet dhe fitoret e Skenderbeut dhe ne Itali, pasardhesit, etj. Kurse ne pjesen e dyte: "Histori e thelluar e shqiponjes dykrenore", autori flet per arbereshet ne Itali, per kenget dhe vallet e tyre, zakonet, per Kanunin e Leke Dukagjinit, per demokracine e tij barbare, per Besen dhe Kanunin sot, per bektashizimin, per rapsodet, madje dhe per kafshet dhe perbindshat e Skenderbeut, etj. "Pjesa e trete e librit eshte befasia me e bukur, letersi te mirefillte, nje drame e re e autorit Gennaro Francione, 'Shkalla e Skenderbeut' me 12 skena dhe nje epilog, me konceptim modern duke perngjare njekohesisht me dramat e antikitetit, ku shfaqen kori dhe te vdekurit. Personazhet jane historike, reale, qe nga Gjergj Kastrioti Skenderbeu, Donika e tij, Lek Dukagjini dhe princa te tjere, mbreti i Napolit", thote Zhiti.

Duke iu kthyer portretit, Zhiti, sepse per sa i perket pasardhesve te Skenderbeut, ka pasur disa syresh qe kane pretenduar ne kohe te ndryshme, autori thote me modesti se "eshte detyre e specialisteve te percaktojne, une vetem informoj per here te pare ketu per nje mundesi te tille: portret i Skenderbeut nga Rembrandi". B.an

Gjenealogjia e Familjes se Skenderbeut, sipas dy te ashtequajtur pasardhes se tij
- Djali i vetem i Skenderbeut, Gjoni ose Xhovani, sic i thone ne Itali, pas vdekjes se te atit, ende i ri, jetoi ne domenin e vet mbi Gargano e me pas, nga 1485, kur lulezon qyteti i Shen Pjetrit ne Galatina ne Token e Otrantos, vendoset atje, ka titullin Duke, duke i shtuar dhe ate te Kontit te Soletos.

- Gjon Kastrioti u martua me Irena Brankovic Paleologa, pasardhesja e fundit e familjes perandorake te Bizantit dhe paten shume femije, mes te cileve Konstandinin, peshkop ne Insernia, Ferdinandin, qe qeveriste domenin feudal te Katrioteve dhe Marien, grua e kulturuar qe njihte shkelqyer letersine greke e latine.

- Ferdinandi u martua me Adriana Acquavivan, vajzen e Dukes se Nardose, paten shume femije si Erinen, Pardon, Akilin e Xhovanin. (Gjonin)... me titullin Baron dhe nga kjo dege familjare pati pasardhes deri ne fund te 1700.

- Ndersa nga Akil Kastrioti rrjedh dega tjeter familjare e Skenderbenjve, te cilet u shperngulen ne Napoli ne vitet 1700 dhe jane atje deri ne ditet tona.

- Biri i Pardos, Konstandini, shperngul rezidencen e vet ne Copertino. Ndersa ne fund te viteve 1600 Aleksander Kastrioti Skenderbeu u shperngul ne Lece, pasardhesit e te cilit jetuan atje deri me 1700.


- Nga mesi i viteve '800 me i madhi i femijve te kesaj linje familjare, nje tjeter Aleksander, u shperngul ne Ruffano, Lece, ku eshte dhe sot rezidenca princerore e Kastrioteve te Skenderbeut.

- Perfaqesuesit e tanishem te kesaj linje familjare jane Alessandro Castriota Scanderbeg, mjek ne Rome dhe i vellai i tij Guilio, magjister adminitrativ.


 

VIZITA/ Alesandro Kastriota Skanderbeg, stėrnipi i heroit tonė kombėtar, nė promovimin e “Skenderbeu, njė hero multimedial”

                                

 Alesandro, nė Tiranė pėr stėrgjyshin

 Pasardhėsi vė kėmbė nesėr pėr herė tė parė nė dheun e atyre, qė veē emrit i kanė dhėnė edhe krenarinė

 Nga Ylli POLOVINA

Historia e kontakteve me princin Alesandro Kastriota Skanderbeg (Alessandro Castriota Skanderbeg) kishte nisur nė janar tė vitit 2003, kur publikova nė njė nga tė pėrditshmet tona shkrimin “Rikthimi i Skenderbeut, por nė Romė, jo nė Tiranė”. Nė tė bėhej fjalė pėr publikimin e pritshėm tė librit “Skenderbeu - njė hero multimedial”, me autor shkrimtarin dhe gjyqtarin e njohur nga Roma, Xhenaro Franēone (Gennaro Francione). Nė tė vėrtetė puna pėr pėrgatitjen e kėtij libri kishte nisur nė gjysmėn e dytė tė njė viti mė parė, kur nė ambasadėn tonė nė Itali pėrkrahėn nismėn e autorit dhe e mbėshtetėn me adresarin e disa tė dhėnave e librave rreth Gjergj Kastriotit. Xhenaro Franēone ėshtė autor i mjaft botimeve dhe ēmimeve kombėtare e ndėrkombėtare, po ashtu edhe edhe president i Shoqatės sė Shkrimtarėve Gjykatės tė Bashkimit Evropian.

Ndodhi qė shkrimin “Rikthimi i Skenderbeut, por nė Romė, jo nė Tiranė” nė Institutin e Studimeve Shqiptare pranė Universitetit “La Sapienza” nė Romė e pėrkthyen nė italisht dhe menjėherė e shpėrndanė nė internet. Ndėr ata qė reaguan, pasi e lexuan, ishte edhe Alesandro Kastriota Skanderbeg. Nė bisedėn telefonike me botuesin D’Agostino, ai kishte qenė mjaft i emocionuar dhe i gėzuar nga libri pėr stėrgjyshin e tij tė famshėm.

Mė nė fund, nė pranverė 2003, libri “Skenderbeu - njė hero multimedial”, i shoqėruar me njė parathėnie nga vėllezėrit Alesandro e Xhulio Kastriota (Giulio Castriota), u botua dhe qė nė kopjet e tij tė para, disa prej tyre, iu dėrguan nė Shqipėri personaliteteve kryesore tė shtetit, tė politikės, medias dhe botės shkencore. Po ashtu edhe ambasadės shqiptare nė Romė. Atė kohė Alesandro Kastriota Skanderbeg punonte pėrkohėsisht nė kryeqytetin italian, nė Institutin Kurues Shkencor “Santa Luēia” dhe kishte bėrė vizitėn e parė nė ambasadė. Mė pas ishte ftuar nga kjo ambasadė nė festimet e Ditės sė Flamurit, mė 28 Nėntor. Po ashtu ambasadori, i shoqėruar prej tij, kishte realizuar edhe vizitėn e takimin e parė me drejtorin e Institutit “Santa Luēia”, dr. Luixhi Amadi (Luigi Amadi) pėr tė siguruar bashkėpunim dhe ndihma pėr sistemin shėndetėsor shqiptar.

Nis ngjarja kulturore

Kėto ditė, ndėrsa do tė pėrkujtojmė Ditėn e Pavarėsisė dhe 60-Vjetorin e Ēlirimit,  nė Tiranė stėrnipi i Skenderbeut do tė vijė me bashkėshorten e tij, juristen belge, Karolin Tylkens (Caroline Tulkens). Bashkė me ta nė kryeqytetin shqiptar do tė jetė i pranishėm edhe botuesi i librit “Skenderbeu-njė hero multimedial”, Kostanco D’Agostino. Kėshtu nė njė farė mėnyre pas dy vjetėsh do tė ketė jo vetėm rikthim tė Skenderbeut nė Romė, por edhe nė Tiranė. Sipas programit tė kėsaj vizite, e cila do tė nisė nesėr nė mesditė, nė mjediset e Muzeut Kombėtar bėhet prezantimi para medias i librit nė gjuhėn italiane “Skenderbeu - njė hero multimedial”, vepėr e Xhenaro Franēones. Kjo ngjarje kulturore, pas takimit me dr. Moikom Zeqon, do tė vijojė me njė bisedė nė Drejtorinė e Arkivave tė Shtetit, me prof. Shaban Sinanin, pėr tė vijuar po atė ditė me Thimi Nikėn, drejtorin e Institutit Kombėtar tė Diasporės. Pas njė vizite nė Berat, ku do ta presė kryetari i bashkisė, Fadil Nasufi, ditėn e dielė, i pritur nga kryetari i bashkisė sė Krujės, Ismail Dane, stėrnipi i Skenderbeut me bashkėshorten e tij do tė kenė rastin tė shohin Muzeun Kombėtar “Gjergj Kastrioti Skenderbeu” dhe tė shmallen me kryeqytetin heroik tė stėrgjyshit tė tyre tė famshėm nė tė gjithė botėn. Pastaj do tė rikthehet nė vendin e tij, Itali. Prania e tij disaditore nė Shqipėri mbetet brenda njė vizite malli dhe nuk ka asnjė lidhje me interesa tė tjera, ca mė pak politike.  

 VĖLLAI

 Xhulio Kastriota, vizitė “incognito” nė Shqipėri

Ndėrsa Alesandro Kastriota Skanderbeg nuk e ka parė Shqipėrinė, vėllai i tij, Xhulio, e ka bėrė kėtė gjė njė vit mė parė. Ka qenė njė vizitė “incognito” nė Tiranė dhe mė pas nė Krujė. Bashkė me disa shokė tė tij italianė. Ka dalė nga kjo “aventurė” e fshehtė i pėrmallur, por edhe duke psherėtirė: “Shqiptarėt janė akoma tė varfėr”.

Nė kėtė pragvizite Alesandro ndihet mjaft i emocionuar. Duke qenė njė mjek i njohur, radiolog me emėr evropian dhe autor i shumė studimeve, pra njeri “i ftohtė“, gjithsesi kėsaj radhe ndihet mjaft i emocionuar. Profesioni mbase e ndihmon nė njė aftėsi tjetėr: si shkencėtar, qė njeh mirė procesin e rehabilitimit tė shpejtė tė njė njeriu, ai beson se kjo ndodh edhe me popujt. Sigurisht edhe me atė tė shqiptarėve, stėrgjyshėrve tė tij. Ndihet entuziast kur mėson se aktualisht nė Itali studiojnė pothuaj shtatė mijė tė rinj shqiptarė dhe se nga porti i Durrėsit ēdo ditė drejt bregut apeninas nisen jo mė pak se dy tragete tė mbushur me bashkėkombas, se ēdo ditė njė avion zbarkon nga Rinasi nė Bari dhe njė tjetėr fluturonte pėr nė Romė apo Milano, se tragete drejt Italisė niseshin ndėrkaq edhe nga porti i Vlorės. Kur herėn e fundit u ndamė nė shkallėt e Institutit Kurues “Santa Lucia”, ai shqiptoi fort “Forza Albania”!

 GJENEALOGJIA/ Gjyqtarėt, governatorėt dhe komandantėt qė i kanė rrėnjėt e familjes te Kastriotėt e Krujės

 Kush janė stėrnipėrit “italianė” tė Gjergj Kastriotit

Lexuesi sigurisht qė e di se pasardhėsit e ligjshėm tė Gjergj Kastriot Skenderbeut ekzistojnė dhe janė qė tė gjithė nė Itali. Ata pėrbėjnė dy degė, njėra nė Napoli dhe tjetra e vendosur nė krahinėn e Pulias. Pėr stėrnipin skenderbegas, Xhorxhon (Gjergjin) qė banon nė Napoli, telegazetari Namik Ajazi ka prodhuar njė dokumentar, tė cilin vite mė parė e ka shfaqur TVSH. Ky dokumentar i bukur akoma rishfaqet me sukses edhe sot.

Edhe dega e dytė e heroit tonė kombėtar, si edhe ajo e vendosur nė Napoli, mbart me vete historinė gjashtėshekullore tė Kastriotėve nė Itali. Siē dihet pas vdekjes sė Gjergj Kastriotit familja e tij u vendos nė Mbretėrinė e Napolit, ku Gjoni, djali i Skenderbeut, bashkė me tė jėmėn, Donikėn, jetuan pak kohė nė pronat e dhėna nga mbreti Ferdinand i Aragonės. Ato ishin nė Pulia feudet San Giovanni Rotondo dhe Monte Sant’Angelo. Pastaj u tranferuan nė dukatin San Pietro Galatina dhe nė kontenė e Soletos, nė Leēe. Vetė Donika, deri sa vdiq, jetoi nė Napoli, pranė pallateve mbretėrore, duke i mbyllur vitet e zisė bashkė me “mbretėreshat e trishtuara”, gruan dhe vajzėn e mbretit Ferrandino. Gjon Kastrioti i martuar me Irena Brankoviē Paleologun, pasardhėsen e fundit tė familjes peradorake tė Bizantit, lindi Pardon. Prej kėtij mbijetuan nė gjak mashkullor pėr pothuaj gjashtė shekuj vetėm dy degė tė Kastriotėve. Ajo tė cilės i pėrket edhe Alessandro (por edhe vėllai i tij Giulio, gjykatės administrativ nė Kalabri, dhe Paola, avokate ēėshtjesh civile nė qytetin e Leēes), i ka dhėnė Italisė disa pėrfaqėsues tė respektuar. Midis tyre ėshtė njė kryetar bashkie i Leēes, poetesha e njohur Izabela, e cila ka zėnė vend edhe nė Enciklopedinė italiane tė Njerėzve tė Shquar, njė governator i Rexhos, njė Gjykatės i Lartė, avokati Federino, i cili u bėri njė mbrojtje tė zjarrtė republikanėve garibaldinė tė famshėm si Luixhi Setembrini, Filipo Agresti dhe Silvio Spaventa. Po ashtu nga dega qė sot pėrfaqėsohet prej Aleksandrit, Giulios, Paolės dhe nėnės sė tyre, Maria Terezės, ka nė biografinė e familjes po ashtu njė komandant Garde Mbretėrore, njė bashkėshorte ministri tė Brendshėm. Babai i tyre, Gjergji, i cili ka vdekur mė 1996, ka qėnė njė avokat i shumėnjohur nė Leēe.

 KASTRIOTĖT

 Njerėzit e familjes sė madhe shqiptare

EMRAT

Gjergji, avokat i shumėnjohur nė Leēe

Giulio, gjykatės administrativ nė Kalabri

Paola, avokate ēėshtjesh civile nė Leēes

Izabela, poeteshė

Avokati Federino, mbrojtės i republikanėve garibaldinė

POSTET

Njė kryetar bashkie i  Leēes

Njė governator i Rexhos

Njė Gjykatės i Lartė

Njė komandant Garde Mbretėrore

 MUNGESA/ Xhenaro Franēone, gjyqtari-shkrimtar qė e quan Skėnderbeun  pioner tė BE-sė nuk do tė ejtė nė promovimin e librit tė tij

 “Skenderbeu - njė hero multimedial”, nė Tiranė pa autorin

Nė kėtė ngjarje thjeshtėsisht kulturore, qė nė prag tė festave tona kombėtare tė fundnentorit do tė zgjasė disa ditė, do tė mungojė autori i librit “Skenderbeu, njė hero multimedial”, gjykatėsi Xhenaro Franēone. Mosprania e tij ka arsye tė ngutshme pune, njė seancė gjyqėsore nė Romė. Por gjykatėsi i njohur ishte para njė muaji nė Shqipėri. Qendroi nė Vlorė, nė Teatrin “Petro Marko”. Nė skenėn e tij trupa profesioniste e qytetit dhe Kompania Teatrore “Pirandelo” vunė nė skenė njė pjesė dramatike tė Franēones. Ajo quhet “Merimanga” dhe ka pėr subjekt korrupsionin nė sistemin e drejtėsisė. Shfaqja e trupės teatrore tė Vlorės, nė prani edhe tė autorit, pati sukses. Deviza e Solonit “drejtėsia ėshtė si njė merimangė ku bien dhe qendrojnė tė kapur insektet e vogla, ndėrsa tė mėdhenjtė prishin rrjetėn dhe ikin’, me regjinė e Besnik Aliajt, gjeti interpretuesė tė spikatur tek Kristaq Skrami, Astrit Mamaj, Valbona Imami, Ilirjan Ali dhe Vasil Goda.

Sigurisht mė 25 nentor, nė prezantimin qė Dr. Moikom Zeqo do t’i bėjė nė mjediset e Muzeut Kombėtar librit tė Xhenaro Franēones “Skenderbeu - njė hero multimedial”, ky i fundit do tė kishte dashur tė ishte. Franēone ėshtė njė ndėr gjykatėsit mė tė njohur italianė. Vendimet e tij nė favor tė emigrantėve kanė gjetur jo pak hapėsirė polemike nė gazetat mė tė mėdha tė Italisė, pėrfshi edhe “Corriere della Sera” me tirazh njė milion kopje. Franēone ėshtė edhe njė shkrimtar i dėgjuar, autor i mbi njėqind librave. Duke qėnė edhe presidenti i Shkrimtarėve Gjykatės tė Bashkimit Evropian, nė njė farė mėnyre ai ėshtė edhe mbartės mesazhesh nga BE. Njė deklaratė e shkrimtarit bashkimo-evropianas, e thėnė nė njė intervistė pėr median italiane me rastin e botimit tė librit “Skenderbeu - njė hero multimedial”, kumton se gjenerali dhe mbreti shqiptar Gjergj Kastrioti, duke qėnė njė mbrojtės i famshėm dhe i pėrkushtuar i Evropės, ka tė drejtėn morale tė quhet edhe njė nga pionierėt e hershėm tė Bashkimit Evropian.

Kjo ide e guximshme e Xhenaro Franēones pėrputhet me njė aksion tė tij si shkrimtar, nė tė cilėn do tė plotėsohet nė Itali kolona e njė cikli veprash pėr promocionuesė tė hershėm tė BE-sė. Nė Romė mė parė se tė publikohej “Skenderbeu, njė hero shumėmediatik”, ishte botuar libri tjetėr i tij “Domine Dracula”. Nė afro gjashtėqind e pesėdhjetė faqet e tij rrėfehet jeta dhe lufta e princit rumun Vlad Tepes, i thirrur nga populli i vet “I Pamposhturi”. Si edhe Skėnderbeu prijėsi rumun luftoi pėr tė mbrojtur identitetin perėndimor tė Evropės nga pushtimi lindor osman.

24 novembre 2004

http://www.gazetadita.com/html/speciale.html

 

http://www.gazetadita.com/html/kulture.html

Prezantimi/ Nė Muzeun Historik Kombėtar publikohet libri “ i shkruar nė italisht Skėnderbeu, njė hero modern”

 Skėnderbeg: “Mė vinte turp qė s’dija shqip”

 Stėrnipi i Heroit Kombėtar tregon arsyet pse nuk ka ardhur mė parė nė Shqipėri.

Anila Ēuli

TIRANĖ – Njė libėr i shkruar nė gjuhėn italiane i ėshtė dedikuar heroit tė madh Gjergj Kastriot Skėnderbeut. Libri me titull ”Skėnderbeu, njė hero

modern”, ėshtė prezantuar ditėn e djeshme nė Muzeun Historik Kombėtar. Nė kėtė takim merrnin pjesė stėrnipi i Gjergj Kastriot Skėndėrbeut, Alesandro Katriota Skėnderbeg, bashkėshortja e tij, Karolina, si dhe botuesi i librit, pasi autori i tij, Genario Francone, nuk ka mundur tė vinte, pasi ishte i zėnė me punė personale. Gjatė takimit drejtori i MHK, Zeqo, ka falėnderuar nga afėr tė ftuarit, duke treguar rėndėsinė e kėtij libri.

Ē’pėrmban libri

Libri i prezantuar ka parė dritėn e botimit nė fund tė vitit 2003. Ai ėshtė botuar nė gjuhėn italiane nė 400 kopje, ka treguar botuesi i tij. Nė kėtė libėr jepen detaje mbi historinė e familjes sė Kastriotėve dhe kryesisht mbi figurėn e heroit kombėtar. Nė kėtė libėr njė rėndėsi e madhe i jepet faktit ku

pasqyrohen dhe momente tė rėndėsishme nga histroia e Shqipėrisė. Autori Francone ka bėrė njė sėrė kėrkimesh, duke mbledhur mjaft elemente dhe fakte historike qė i ka renditur nė kėtė libėr. Ky libėr nuk ėshtė thjesht njė libėr historik kushtuar figurės sė heroit kombėtar, por aty ka tė dokumentuara tė dhėna mbi Kanunin e Lekė Dukagjinit dhe Bektashinjve dhe familjes sė tyre.

Mė vinte turp, qė s’flisja gjuhėn e stėrgjyshit

I pyetur se pėrse stėrnipi i Gjegj Kastriot Skėnderbeut, Alesandro, nuk kishte ardhur mė parė nė Shqipėri, ai u pėrgjigj: “Kjo ėshtė hera e parė qė unė

vij nė Shqipėri. Duke menduar qė unė kisha njė prejardhje tė tillė, mė vinte shumė turp, qė nuk mundja tė flisja shqip. Kjo mbase ka qenė dhe njė nga arsyet qė mė ka penguar tė vij mė shpesh nė Shqipėri”, ka treguar ai. Ndėrsa pėrsa i pėrket origjinės dhe gjakut tė tij, ai ėshtė shprehur se e dinte prej kohėsh, pasi ia kishte thėnė i ati qė kishin njė prejardhje tė tillė. Ai ka treguar pėrpara mediave pemėn gjenealogjike tė familjes sė Kastriotėve, tė cilėn mė pas do t’ia dhurojė Arkivit tė Shtetit Shqiptar. Nė kėtė vizitė, tė cilėn e kishte pėr herė tė parė, Alesandro shoqėrohej nga bashkėshortja e tij belge, Karolina, e cila u shpreh se nuk i bėnte shumė pėrshtypje qė

 i  shoqi rridhte nga njė familje e tillė. Ndėrsa bashkėshorti i saj ėshtė shprehur mjaft optimist dhe tepėr krenar pėr njė prejardhje tė tillė.

 Njė dramė brenda librit pėr Skėnderbeun

Nė librin kushtuar Skėndėrbeut ėshtė bashkėngjitur njė dramė. Vetėm pėrkthimi i pjesės sė dramės ėshtė realizuuar nga njė vajzė shqiptare, e cila quhet Viola Gjylbegu, e diplomuar nė Itali. Ende nuk ėshtė bėrė i mundur botimi i tij, pasi po bisedohet me shtėpi tė ndryshme pėr ta botuar. Po kėshtu, sė shpejti pritet qė i gjithė libri i botuar nė italisht tė pėrkthehet dhe tė sillet pėr publikun nė gjuhėn shqipe. Drama e shkruar ėshtė vendosur diku nė mes tė librit. Drejtori Zeqo shpjegoi se libri nė fjalė pėrbėn njė interesim tė madh si pėr publikun tonė, ashtu dhe pėr Akademinė e Shkencave, e cila duhet ta mirėpresė. Ky libėr, me karakter popullor, ėshtė i bazuar mbi historinė dhe vėrtetėsinė

 

“Shqipėria nė Evropė, qė nė kohėn e Skėnderbeut” Ministria e Rendit: 55 tė arrestuar nė 20 ditė Mehmeti: Bisedat e mia me Mao Ce Dunin Miza dhe Merimanga E ē’ėshtė kjo “pedagogjia e gjysheve”? NATALI’ Strategjia kombėtare: Kosova tė vetėvendosė Tri foshnje me 55 tė sėmurė mendorė Kryepolici: Si kemi rikthyer sigurinė nė Shkodėr “Nuk besojmė tek gjyqtarėt pėr numėrimin e votave” Ismail Kadare: Ja pse shqiptarėt janė proamerikanė

                                  GAZETA     "PANORAMA"

Panoraam 26 novembre 2004

http://www.panorama.com.al/

 

Ka ardhur nė Shqipėri pėr tė vizituar vendin e tė parėve. Alessandro Castriotta Scanderbeg, stėrstėrnipi i Skėnderbeut, ka ardhur dje pėr herė tė parė nė Shqipėri. Me vete ka sjellė edhe dokumente qė dėshmojnė prejardhjen e tij

Alessandro, njė pinjoll i Skėnderbeut nė Tiranė

 

Shekulli

Ai vjen pėr herė tė parė nė tokėn e stėrstėrgjyshit. Padyshim qė ndihet krenar. E kush nuk do tė ishte, nėse nė dejtė e tij do tė rridhte gjaku i Skėnderbeut tė madh. Dje, pėr herė tė parė, Alessandro Castriotta Skanderbeg, njė nga stėrstėrnipėrit e heroit tonė Kombėtar, Gjergj Kastriotit, ka ardhur nė Shqipėri, pėr tė zbuluar diēka prej prejardhjes sė tij dhe pėr tė njohur njerėzit e tė njėjtit gjak. Ai ėshtė i gatshėm t’u pėrgjigjet tė gjitha pyetjeve rreth prejardhjes sė tij, madje ka ardhur i “armatosur” me dokumentacione qė vėrtetojnė lidhjen e tij me familjen e Kastriotėve. Me vete ka marrė njė pemė gjenealogjike, tė cilėn do t’ia falė arkivave tona. Nė pamje tė parė, nuk ka asgjė nga tiparet me tė cilat e kemi veshur historikisht figurėn e Skėnderbeut. Nuk ėshtė hundėshkabė e shpatullgjerė, nuk ka sharm luftėtari, ėshtė imcak, por ka njė vėshtrim tė mprehtė, qė tė bėn tė ndiesh se tek ai ka diēka prej kastriotėve. Nė vizitėn e tij ai ka ardhur i shoqėruar nga bashkėshortja e tij dhe dėshira e tij e madhe ėshtė tė vizitojė qendrat mė tė rėndėsishme historike nė Shqipėri, si Krujėn e Beratin.

Jeni pėr herė tė parė nė tokėn e Skėnderbeut, ē’mund tė na thoni pėr kėtė?
Kjo ėshtė hera e parė qė e vizitoj Shqipėrinė dhe jam shumė i emocionuar qė gjendem nė vendin tim tė prejardhjes, prej tė cilit stėrgjyshėrit e mi janė larguar pesė shekuj mė parė. Mė vjen keq qė nuk arrij tė flas e tė kuptoj gjuhėn tuaj, por kam filluar tė studioj nga pak, madje unė udhėtoj me njė fjalor tė gjuhės shqipe nė xhep.
Jam i lumtur qė jam pasardhės i Skėnderbeut, qė jam me ju, sepse edhe unė jam njė si ju.
Ēfarė ju bėri mė tepėr pėrshtypje, sapo mbėrritėt nė Tiranė?
Pa dyshim qė menjėherė mė bėri pėrshtypje ……………………………..busti i Skėnderbeut, i vendosur nė qendėr tė qytetit, i cili ėshtė shumė mė ndryshe nga ai qė ndodhet nė Romė. Skėnderbeu i Tiranės, ka njė pamje shumė mė krenare se ai nė Itali.
Ruani dokumente, apo dėshmi qė vėrtetojnė prejardhjen tuaj prej Heroit tonė kombėtar?
Patjetėr qė kam shumė dokumente, njėra prej tyre ėshtė edhe pema gjenealogjike, qė ėshtė edhe njė nga dėshmitė e mia, nė tė cilėn janė paraqitur brez pas brezi, tė gjithė paraardhėsit e mi. Kėtė dokument ne do t’ia dhurojmė Drejtorisė sė Pėrgjithshme tė Arkivave Shqiptare. Ndėrkohė qė familja ime disponon edhe shumė dokumente tė tjera qė dėshmojnė pėr prejardhjen time. Nuk e di se sa materiale mund tė ketė nė arkivat shqiptare, por jam i bindur qė ka shumė nė ato italiane, sepse nė periudhėn e Skėnderbeut, siē edhe mund ta dini, ka pasur marrėdhėnie tė ngjeshura diplomatike, relacione e letėrkėmbime me Mbretėritė e Napolit e tė Venecias. Atje ka dokumente interesante.
Po ndonjė objekt, apo relike tė Skėnderbeut?
Objekte tė Skėndėrbeut, fatkeqėsisht nuk kemi, por familja jonė ruan shumė dokumente tė vjetra, sidomos libra, si edicioni i parė i librit tė Barletit i vitit 1508, La Vardinit, e tė gjithė biografėve tė mėdhenj tė Skėnderbeut. Gjithashtu nė shtėpi ruaj kujtimin e njė paraardhėsit tim, Aleksandrit, tė vitit 1670, ku pėrmenden dokumente qė ai kishte nė atė kohė, qė mendohet tė kenė qenė tė Gjonit, birit tė Gjergjit dhe gruas sė tij.
Cilat kanė qenė raportet tuaja me Shqipėrinė?
Raportet tona me Shqipėrinė kanė qenė gjithmonė ideale, pasi realiteti historik, apo personal, nuk na ka dhėnė mundėsi tė krijojmė raporte konkrete, por tashmė qė kemi miq kėtu, shpresojmė qė tė kemi lidhje mė tė forta dhe tė krijojmė edhe marrėdhėnie nė nivelin shkencor, si nė atė tė dokumentacioneve, tė provave dokumentare.
Pėrse nuk keni ardhur mė parė nė Shqipėri?
Eshtė e vėrtetė qė unė nuk kam qenė, por nė vitin 1992, nė Shqipėri ka qenė motra ime dhe njė vit mė parė, vėllai im. Por nuk ka qenė e lehtė tė vish nė Shqipėri.
Jemi kuriozė tė dimė diēka rreth jush…
Jam mjek dhe punoj nė Leēe nė spitalin “Tre shtėpitė”, por kam xhiruar nga pak nė gjithė Italinė. Deri nė gushtin e kėtij viti, pėr tetė vjet, kam punuar nė Romė. Jam radiolog e pediatėr, por tani merrem me rezonancėn manjetike. Kam bėrė shumė kėrkime dhe kam publikuar disa studime. Vėllai im Giulio ėshtė gjykatės, ndėrsa motra, Paola, ėshtė avokate.

Dje ėshtė prezantuar libri i shkruar nga shkrimtari italian Gennaro Francione
Historia e njė heroi modern
Njė tjetėr arsye qė e solli nė Shqipėri, pasardhėsin e Skėnderbeut, ishte edhe promovimi i njė libri, mbi Gjergj Kastriotin, botuar njė vit mė parė nė Itali nga “D’Agostino”. “Skėnderbeu, njė hero modern”, ėshtė shkruar prej shkrimtarit Gennaro Francione, President i Bashkimit tė Shkrimtarėve Juristė tė Bashkimit Evropian dhe shoqėruar me njė parathėnie nga Alessandro Castriota Skanderbeg dhe i vėllai i tij, Giulio. Nė kėtė libėr sillen fakte mbi jetėn e heroit, por edhe tė tjera momente tė periudhės nė tė cilėn ai jetoi, si Kanuni i Lekė Dukagjinit, apo feja.
“Titulli i librit “Skėnderbeu, njė hero modern”, ėshtė shumė i gjetur. Nuk ka tė bėjė me njė titull komercial, por me anėn konceptuale tė njeriut, pėr atė qė quhet moderne. Ky libėr, i cili nuk ėshtė thjesht njė libėr historik, apo monografik, mund tė quhet njė palimpest i Gjergj Kastriot Skėnderbeut, pasi nė tė, nuk gjejmė vetėm tė dhėna mbi heroin tonė Kombėtar, por kemi edhe tė dhėna mbi kanunin e Lekė Dukagjinit, madje gjendet edhe njė kapitull pėr Bektashizmin, njė guidė spirituale, qė prek njė nga temat mė tė mprehta qė historianėt tanė e kanė anashkaluar, por qė ka qenė edhe njė nga faktet mė interesante, sepse nė qoftė se, sipas historisė, Skėnderbeu ka qenė tek Jeniēerėt, ata kanė patur njė guidė spirituale, qė ka qenė bektashizmi”, - thotė Moikom Zeqo, i cili ka bėrė edhe prezantimin e librit. Sipas Zeqos, kjo vepėr ka tė bashkangjitur edhe njė dramė, pėr tė cilėn prof. Franēesko Altimari ka shprehur njė mendim shumė pozitiv, qė plotėson palimsestin dhe qė i jep veprės njė frymėmarrje dhe zgjeron horizontet e komunikimit. “Ky libėr ėshtė i mbėshtetur mbi njė bibliografi, e cila pa dyshim nuk ėshtė shteruese, pasi bibliografia pėr Skėnderbeun, arrin tė paktėn nė 4 mijė zėra dhe ėshtė e pamundur qė tė bėsh konsultimin me tė gjitha, por pėr realizimin e tij janė shfrytėzuar burimet kryesore, si Marin Barleti dhe literatura italiane”, - shton Zeqo. Njė tjetėr vlerė tė kėtij libri, pėrbėn edhe kopertina e tij, nė tė cilat gjendet njė nga pikturat mė interesante, e cila i atribuohet Rembrandit, por nė fakt, sipas studimeve shkencore, ajo i pėrket shkollės sė piktorit. Sipas Zeqos, ai ėshtė njė portret, i cili ėshtė trashėguar nė familjen e kastriotėve nė Itali dhe ikonografikisht, ėshtė nga mė tė veēantėt e njohur deri mė tani.

 

26/11/2004

 

http://www.shekulli.com.al/index.php?page=shownews&newsID=62329&PHPSESSID=37ee8832886a2645b4e261a04eb2ae0b

 

Tema: Rikthimi Skėnderbeut, nė Romė, por jo nė Tiranė
Shkruajtur mė 12 Janar, 2003 17:51 12. Janar 2003 17:51
autore Malsor
Rikthimi Skėnderbeut, nė Romė, por jo nė Tiranė

Nga Ylli Polovina




Qė heroi ynė kombėtar, Gjergj Kastrioti, e ka njė statujė tė tij nė njė nga sheshet mė tė mėdha tė Romės, kėtė e dinė jo pak bashkėkombas. Ndėrkohė, vetėm njė pjesė modeste e dinė qė ngjitur me Presidencėn
italiane, pranė shatėrvanit tė famshėm Fontana di Trevi, ndodhet njėherėsh njė rrugicė qė mban emrin e Skėnderbeut, njė restorant pėr turistėt si edhe hoteli, ku nė njė pllakė bronxi shkruhet se aty mbreti ynė ka bujtur gjatė vizitės sė tij nė Romė, nė mes tė shekullit XV.
Jo shumė prej nesh e dinė se nė Itali pėrveē librave tė shumtė, tė shkruara nga arbėreshėt, stemave, distinktiveve, flamurėzave, statujave tė mėdha e tė vogla, vetėm klube letrare, rrethe apo shoqata kulturore, ēmime artistike e deri restorante dhe hotele nė zonat e banuara nga arbėreshėt, tė cilat mbajnė emrin e Skenderbeut, mund tė jenė rreth njėqind e pesėdhjetė.
Ndėrkohė, jo pak mund edhe tė kenė harruar se libri i vyer dhe i bukur i Sabri Godos, "Skėnderbeu", prej vitesh ėshtė i pėrkthyer dhe i botuar nė gjuhėn e popullit fqinj. Pak e dinė se edhe njė libėr me emrin "Moto di Scanderbeg" ("Motorri i Skenderbeut"), me autor Karmine Abate, botuar vetėm dy vite mė parė, ende
merr ēmime kombėtare. Akoma mė pak e dinė se regjimi komunist, njė diktaturė qė me tė drejtė ia kemi zhvlerėsuar shumė mburrje, u ka dhuruar tė gjitha vendbanimeve arbėrore nė Itali, qė janė rreth pesėdhjetė, nga njė bust tė madh pėr ta vėnė nė qendėr tė sheshit kryesor tė komunave tė tyre.
Por, sigurisht, lexuesit tanė akoma nuk e dinė se pėr Gjergj Kastriotin ka shumė shpejt edhe njė ngjarje tjetėr: nė Romė gjendet nė prag tė botimit libri i Giennaro Francione (Xhenaro Franēone) "Scanderbeu, multimedial hero".
Ndokujt ky lajm mund t'i duket fare i zakonshėm dhe pa joshjen e ndonjė noviteti. Pėr heroin tonė kombėtar nė mjaft gjuhė tė botės, e jo vetėm nė italisht, janė shkruar aq shumė libra sa me kohė ėshtė kaluar shifra njėmijė.
Veē libri "Skėnderbeu - njė hero shumėmediatik" ka diēka qė nuk duhet lėnė tė rrėmbehet nga rutina.
Autori i saj, Xhenaro Franēone, si edhe botuesi Kostanco D'Agostino, librin e kanė projektuar, shkruar dhe nė mars tė kėtij viti edhe e nxjerrin nė treg, veēanėrisht pėr turistėt e shumtė qė vizitojnė Romėn, me njė motiv tė caktuar. Ata mendojnė se mbreti ynė, Gjergj Kastrioti, ėshtė njė pionier i Bashkimit Evropian.
Pas kėsaj qė kumtuam lexuesi ka tė drejtė tė tė thotė "tani ndale pak penėn, o mik, se e teprove!"
Dhe duke e ditur fare mirė se pionierėt e BE-sė, ėndėrrimtarėt, projektuesit e themeluesit e tij, gjenden nė hapėsirat e qendrės sė kontinentit dhe aspak nė juglindjen e tij tė thellė e ca mė shumė nė Shqipėri, lėēitėsi i nderuar i kėtij shkrimi do tė humbasė besimin se po i themi njė lloj tė vėrtete. Ai ėshtė i sigurtė se po e bėjmė viktimė informative e njėrės prej atyre dėnglave tė shpeshta, sipas tė cilave disa ekspozita, botime librash apo koncerte me autorė shqiptarė pėrshkruhen sikur mahnitin Londrėn, tronditin Parisin, shtangin Berlinin dhe lenė pa mend Nju Jorkun.
Por ne, gjithnjė nė shenjė respekti pėr lexuesin, do tė tregohemi mė kėmbėngulės pėr tė shpjeguar se vėrtet botuesi Kostanco D'Agostino (dy vite mė parė "Rilindja Demokratike" i kushtoi njė interviste me tė dy faqe
speciale), njihet nga rrethi i miqve tė tij, si edhe nga ambasada jonė nė Romė si njė mik mjaft entuziast i Shqipėrisė. Ta lėmė pėr njė ēast mėnjanė atė edhe si autor tė librit "Shqipėria do tė bėhet mrekullia e pasvitit dymijė".
Tė merremi pak me autorin e librit, Xhenaro Franēionen. Ky ėshtė njė ndėr gjykatėsit mė tė njohur italianė, vendimet e tij nė favor tė emigrantėve kanė gjetur jo pak hapėsirė polemike nė gazetat mė tė mėdha tė Italisė, pėrfshi edhe "Corriere della Sera" me tirazh njė milion kopje. Franēone ėshtė edhe njė shkrimtar i dėgjuar, autor i mbi njėqind librave dhe fitues i shumė ēmimeve. Ndėrkohė, ėshtė edhe presidenti i Bashkimit Evropian tė Shkrimtarėve Gjykatės.
Ja ku dolėm tek BE-ja. Pra, tek njė njeri, pėrfaqėsues i kėtij komuniteti tė madh tė vendeve tė zhvilluara tė kontinentit dhe ku dėshirojmė tė bėjmė pjesė njė ditė, me tė drejta e detyrime tė plota, ne shqiptarėt.
Sigurisht, Xhenaro Franēone nuk ėshtė Doris Pak, pėr deklaratat e sė cilės e tėrė politika shqiptare bėhet e vėmendshme dhe e gjithė masmedia jonė jep pa kursim hapėsira informimi. Veē ne kemi tė drejtė qė njė deklaratėze tė shkrimtarit bashkimoevropianas, e thėnė tani pėr tani nė intimitet dhe mbase nė pranverė tė kėtij viti e shkruar edhe nė parathėnien e librit, t'i japin rėndėsinė normale: ta shpallim para publikut.
Sipas Xhenaro Franēones, gjenerali dhe mbreti shqiptar, Gjergj Kastrioti Skėnderbeu, duke qenė njė mbrojtės i famshėm dhe i pėrkushtuar i Evropės, ka tė drejtėn morale tė quhet edhe njė nga pionierėt e hershėm tė saj. Sepse, shtojmė ne, BE-ja e sotme nuk ėshtė gjė tjetėr veē Evropa e djeshme, kontinenti i hershėm qė tashmė vit pas viti po e rikompleton gjeografinė e tij me pranimin e shteteve historikisht tė veta, por qė plotėsojnė jo kushtet e rendomta tė tė bėrit pjesė nė tė njėjtėn hapėsirė, por standardet e larta dhe inteligjente tė demokracisė dhe tė zhvillimit. Skėnderbeu luftoi pėr kėtė tė ardhme tė kėtij kontinenti, jo pėr ndonjė alternativė qė s'do tė mėkėmbėte mė kurrė shekuj mė vonė ndonjė BE. Dhe pėr njė ēerek shekulli treti nė kėtė sakrificė sublime tė gjitha energjitė e popullit tė vet, blatoi nė kėtė altar jetėt e mijėrave nga stėrgjyshėrit tanė.
Madje, qė tė mos e pikturojmė bartėsin e idesė sė guximshme dhe sfidante se Skėnderbeu mund tė konsiderohet njė nga pionierėt e hershėm tė kontinentit tonė tė fortė e tė prosperuar, shtojmė se ndryshe nga miku i tij, botuesi D'Agostino, Xhenaro Franēone nuk vuan nga ndonjė entuziazėm i veēantė pėr Shqipėrinė. Libri "Skėnderbeu, njė hero shumėmediatik" do tė publikohet pasi nė dhjetor tė vitit qė shkoi doli nė treg botimi tjetėr i tij: "Domine Dracula". Nė afro gjashtėqind e pesėdhjetė faqet e tij rrėfehet
jeta dhe lufta e princit rumun Vlad Tepes, i thirrur nga populli i vet "i Pamposhturi".
Si edhe Skėnderbeu, prijėsi rumun luftoi pėr tė mbrojtur identitetin perėndimor tė Evropės nga pushtimi lindor osman. Xhenaro mendon se edhe rumunėt kanė tė drejtė morale ta konsiderojnė princin Vlad Tepes si njė nga pionierėt e Bashkimit Evropian. Sigurisht BE-ja ėshtė njė projekt e realitet i vonė, askush as nė Rumani dhe as nė Shqipėri nuk ka ndėrmend ta zėvendėsojė Shumanin, ministrin e Jashtėm francez, tė njohur botėrisht si pionieri i parė i projektit tė Bashkimit Evropian, as me mbretin Gjergj dhe as me princin Vlad. hjesht, duke bėrė publike njė ide miqėsore tė presidentit tė Bashkimit Evropian tė Shkrimtarėve Gjykatės pėr "rikthimin e Skėnderbeut", pra ritingėllimin e veprės sė tij, mendim i formuluar nė Romė nė fund tė dhjetorit tė shkuar, i pėrcjellim Tiranės njė stimul pėr misionin e madh tė integrimit nė BE qė ka pėrpara. Dhe propozimin: mund t'i rikthehemi edhe ne Skėnderbeut.

--------------------
O MOJ SHQYPNI


O moj Shqypni, e mjera Shqypni,

Kush te ka qitė me krye n'hi?

http://www.albforumi.com/cgi-bin/ultimatebb.cgi?ubb=get_topic;f=2;t=000337;p=


 

 

VJEN NE TIRANE ALESANDRO KASTRIOTA SKANDERBEG, STERNIPI I HEROIT TONE KOMBETAR

 

Nė fillim “Rikthimi i Skenderbeut nė Romė, por jo nė Tiranė”

 

Historia e kontakteve me princin Alesandro Kastriota Skanderbeg (Alessandro Castriota Skanderbeg0 kishte nisur nė janar tė vitit 2003, kur publikova nė njė nga tė pėrditshmet tona shkrimin “Rikthimi i Skenderbeut, por nė Romė, jo nė Tiranė”. Nė tė bėhej fjalė pėr publikimin e pritshėm tė librit “Skenderbeu-njė hero multimedial”, me autor shkrimtarin dhe gjyqtarin e njohur nga Roma, Xhenaro Franēone (Gennaro Francione). Nė tė vėrtetė puna pėr pėrgatitjen e kėtij libri kishte nisur nė gjysmėn e dytė tė njė viti mė parė, kur nė Ambasadėn tonė nė Itali pėrkrahėn nismėn e autorit dhe e  mbėshtetėn me adresarin e disa tė dhėnave e librave rreth Gjergj Kastriotit. Xhenaro Franēone ėshtė autor i mjaft botimeve dhe ēmimeve kombėtare e ndėrkombėtare, po ashtu edhe edhe president i Shoqatės sė Shkrimtarėve Gjykatės tė Bashkimit Evropian.

Ndodhi qė shkrimin “Rikthimi i Skenderbeut, por nė Romė, jo nė Tiranė” nė Institutin e Studimeve Shqiptare pranė Universitetit “La Sapienza” nė Romė e pėrkthyen nė italisht dhe menjėherė e shpėrndanė nė internet. Ndėr ata qė reaguan, pasi e lexuan, ishte edhe Alesandro Kastriota Skanderbeg. Nė bisedėn telefonike me botuesin D’Agostino ai kishte qėnė mjaft i emocionuar dhe i gėzuar nga libri pėr stėrgjyshin e tij tė famshėm.

Mė nė fund, nė pranverė 2003 libri “Skenderbeu-njė hero multimedial”, i shoqėruar me njė parathėnie nga vėllezėrit Alesandro e Xhulio Kastriota (Giulio Castriota), u botua dhe qė nė kopjet e tij tė para disa prej tyre iu dėrguan nė Shqipėri personaliteteve kryesore tė Shtetit, tė politikės, medias dhe botės shkencore. Po ashtu edhe ambasadės shqiptare nė Romė. Atė kohė Alesandro Kastriota Skanderbeg punonte pėrkohėsisht nė kryeqytetin italian, nė Institutin Kurues Shkencor Santa Luēia dhe kishte bėrė vizitėn e parė nė Ambasadė. Mė pas ishte ftuar nga kjo Ambasadė nė festimet e Ditės sė Flamurit, mė 28 nentor. Po ashtu ambasadori, i shoqėruar prej tij, kishte realizuar edhe vizitėn e takimin e parė me drejtorin e Institutit Santa Luēia, Dr. Luixhi Amadi (Luigi Amadi), pėr tė siguruar bashkėpunim dhe ndihma pėr sistemin shendetėsor shqiptar.

 

Nis ngjarja kulturore

 

Kėto ditė, ndėrsa do tė pėrkujtojmė Ditėn e Pavarėsisė dhe 60-vjetorin e ēlirimit,  nė Tiranė stėrnipi i Skenderbeut do tė vijė me bashkėshorten e tij, juristen belge Karolin Tylkens (Caroline Tulkens). Bashkė me ta nė kryeqytetin shqiptar do tė jetė i pranishėm edhe botuesi i librit “Skenderbeu-njė hero multimedial”, Kostanco D’Agostino. Kėshtu nė njė farė mėnyre pas dy vjetėsh do tė ketė jo vetėm rikthim tė Skenderbeut nė Romė, por edhe nė Tiranė. Sipas programit tė kėsaj vizite, e cila do tė nisė nė mesditė tė 25 nentorit, e enjte, nė mjediset e Muzeut Kombėtar bėhet prezantimi para medias i librit nė gjuhėn italiane ”Skenderbeu-njė hero multimedial”, vepėr e Xhenaro Franēones. Kjo ngjarje kulturore, pas takimit me Dr. Moikom Zeqon, do tė vijojė me njė bisedė nė Drejtorinė e Arkivave tė Shtetit, me Prof. Shaban Sinanin, pėr tė vijuar po atė ditė me Thimi Nikėn, drejtorin e Institutit Kombėtar tė Diasporės. Pas njė vizite nė Berat, ku do ta presė kryetari i bashkisė, Fadil Nasufi, ditėn e dielė, i pritur nga kryetari i bashkisė sė Krujės, Ismail Dane, stėrnipi i Skenderbeut me bashkėshorten e tij do tė kenė rastin tė shohin Muzeun Kombėtar “Gjergj Kastrioti Skenderbeu” dhe tė shmallen me kryeqytetin heroik tė stėrgjyshit tė tyre tė famshėm nė tė gjithė botėn. Pastaj do tė rikthehet nė vendin e tij, Itali. Prania e tij disaditore nė Shqipėri mbetet brenda njė vizite malli dhe nuk ka asnjė lidhje me interesa tė tjera, ca mė pak politike.   

Lexuesi sigurisht qė e di se pasardhėsit e ligjshėm tė Gjergj Kastriot Skenderbeut ekzistojnė dhe janė qė tė gjithė nė Itali. Ata pėrbėjnė dy degė, njėra nė Napoli dhe tjetra e vendosur nė krahinėn e Pulias. Pėr stėrnipin skenderbegas, Xhorxhon (Gjergjin) qė banon nė Napoli, telegazetari Namik Ajazi ka prodhuar njė dokumentar, tė cilin vite mė parė e ka shfaqur TVSH. Ky dokumentar i bukur akoma rishfaqet me sukses edhe sot.

Edhe dega e dytė e heroit tonė kombėtar, si edhe ajo e vendosur nė Napoli, mbart me vete historinė gjashtėshekullore tė Kastriotėve nė Itali. Siē dihet pas vdekjes sė Gjergj Kastriotit familja e tij u vendos nė Mbretėrinė e Napolit, ku Gjoni, djali i Skenderbeut, bashkė me tė jėmėn, Donikėn, jetuan pak kohė nė pronat e dhėna nga mbreti Ferdinand i Aragonės. Ato ishin nė Pulia feudet San Giovanni Rotondo dhe Monte Sant’Angelo. Pastaj u tranferuan nė dukatin San Pietro Galatina dhe nė kontenė e Soletos, nė Leēe. Vetė Donika, deri sa vdiq, jetoi nė Napoli, pranė pallateve mbretėrore, duke i mbyllur vitet e zisė bashkė me “mbretėreshat e trishtuara”, gruan dhe vajzėn e mbretit Ferrandino. Gjon Kastrioti i martuar me Irena Brankoviē Paleologun, pasardhėsen e fundit tė familjes peradorake tė Bizantit, lindi Pardon. Prej kėtij mbijetuan nė gjak mashkullor pėr pothuaj gjashtė shekuj vetėm dy degė tė Kastriotėve. Ajo tė cilės i pėrket edhe Alessandro (por edhe vėllai i tij Giulio, gjykatės administrativ nė Kalabri, dhe Paola, avokate ēėshtjesh civile nė qytetin e Leēes), i ka dhėnė Italisė disa pėrfaqėsues tė respektuar. Midis tyre ėshtė njė kryetar bashkie i  Leēes, poetesha e njohur Izabela, e cila ka zėnė vend edhe nė Enciklopedinė italiane tė Njerėzve tė Shquar, njė governator i Rexhos, njė Gjykatės i Lartė, avokati Federino, i cili u bėri njė mbrojtje tė zjarrtė republikanėve garibaldinė tė famshėm si Luixhi Setembrini, Filipo Agresti dhe Silvio Spaventa. Po ashtu nga dega qė sot pėrfaqėsohet prej Aleksandrit, Giulios, Paolės dhe nėnės sė tyre, Maria Terezės, ka nė biografinė e familjes po ashtu njė komandant Garde Mbretėrore, njė bashkėshorte ministri tė Brendshėm. Babai i tyre, Gjergji, i cili ka vdekur mė 1996, ka qėnė njė avokat i shumėnjohur nė Leēe.

 

Mungesa e Xhenaro Franēones

 

Nė kėtė ngjarje thjeshtėsisht kulturore, qė nė prag tė festave tona kombėtare tė fundnentorit do tė zgjasė disa ditė, do tė mungojė autori i librit “Skenderbeu, njė hero multimedial”, gjykatėsi Xhenaro Franēone. Mosprania e tij ka arsye tė ngutshme pune, njė seancė gjyqėsore nė Romė. Por gjykatėsi i njohur ishte para njė muaji nė Shqipėri. Qendroi nė Vlorė, nė Teatrin “Petro Marko”. Nė skenėn e tij trupa profesioniste e qytetit dhe Kompania Teatrore “Pirandelo” vunė nė skenė njė pjesė dramatike tė Franēones. Ajo quhet “Merimanga” dhe ka pėr subjekt korrupsionin nė sistemin e drejtėsisė. Shfaqja e trupės teatrore tė Vlorės, nė prani edhe tė autorit, pati sukses. Deviza e Solonit “drejtėsia ėshtė si njė merimangė ku bien dhe qendrojnė tė kapur insektet e vogla, ndėrsa tė mėdhenjtė prishin rrjetėn dhe ikin’, me regjinė e Besnik Aliaj, gjeti interpretuesė tė spikatur tek Kristaq Skrami, Astrit Mamaj, Valbona Imami, Ilirjan Ali dhe Vasil Goda.

Sigurisht mė 25 nentor, nė prezantimin qė Dr. Moikom Zeqo do t’i bėjė nė mjediset e Muzeut Kombėtar librit tė Xhenaro Francones “Skenderbeu-njė hero multimedial”, ky i fundit do tė kishte dashur tė ishte. Franēone ėshtė njė ndėr gjykatėsit mė tė njohur italianė. Vendimet e tij nė favor tė emigrantėve kanė gjetur jo pak hapėsirė polemike nė gazetat mė tė mėdha tė Italisė, pėrfshi edhe “Corriere della Sera” me tirazh njė milion kopje. Franēone ėshtė edhe njė shkrimtar i dėgjuar, autor i mbi njėqind librave. Duke qėnė edhe presidenti i Shkrimtarėve Gjykatės tė Bashkimit Evropian, nė njė farė mėnyre ai ėshtė edhe mbartės mesazhesh nga BE. Njė deklaratė e shkrimtarit bashkimo-evropianas, e thėnė nė njė intervistė pėr median italiane me rastin e botimit tė librit “Skenderbeu-njė hero multimedial”, kumton se gjenerali dhe mbreti shqiptar Gjergj Kastrioti, duke qėnė njė mbrojtės i famshėm dhe i pėrkushtuar i Evropės, ka tė drejtėn morale tė quhet edhe njė nga pionierėt e hershėm tė Bashkimit Evropian.

Kjo ide e guximshme e Xhenaro Franēones pėrputhet me njė aksion tė tij si shkrimtar, nė tė cilėn do tė plotėsohet nė Itali kolona e njė cikli veprash pėr promocionuesė tė hershėm tė BE-sė. Nė Romė mė parė se tė publikohej “Skenderbeu, njė hero shumėmediatik”, ishte botuar libri tjetėr i tij “Domine Dracula”. Nė afro gjashtėqind e pesėdhjetė faqet e tij rrėfehet jeta dhe lufta e princit rumun Vlad Tepes, i thirrur nga populli i vet “I Pamposhturi”. Si edhe Skenderbeu prijėsi rumun luftoi pėr tė mbrojtur identitetin perėndimor tė Evropės nga pushtimi lindor osman.

 

“Forca Albania”

 

Ndėrsa Alesandro Kastriota Skanderbeg nuk e ka parė Shqipėrinė, vėllai i tij,  Xhulio, e ka bėrė kėtė gjė njė vit mė parė. Ka qėnė njė vizitė “incognito” nė Tiranė dhe nė pas nė Krujė. Bashkė me disa shokė tė tij italianė. Ka dalė nga kjo “aventurė” e fshehtė i pėrmallur, por edhe duke psherėtirė “shqiptarėt janė akoma tė varfėr”.

Nė kėtė prag vizite Alesandro ndihet mjaft i emocionuar. Duke qėnė njė mjek i njohur, radiolog me emėr evropian dhe autor i shumė studimeve, pra njeri “i ftohtė“, gjithsesi kėsaj rradhe ndihet mjaft i emocionuar. Profesioni mbase e ndihmon nė njė aftėsi tjetėr: si shkencėtar qė njeh mirė proēesin e rehabilitimit tė shpejtė tė njė njeriu ai beson se kjo ndodh edhe me popujt. Sigurisht edhe me atė tė shqiptarėve, stėrgjyshėrve tė tij. Ndihet entuziast kur mėson se aktualisht nė Itali studjojnė pothuaj shtatė mijė tė rinj shqiptarė dhe se nga porti i Durrėsit ēdo ditė drejt bregut apeninas nisen jo mė pak se dy tragete tė mbushur me bashkėkombas. Se ēdo ditė njė avion zbarkon nga Rinasi nė Bari dhe njė tjetėr fluturonte pėr nė Romė apo Milano. Se tragete drejt Italisė niseshin ndėrkaq edhe nga porti i Vlorės. Kur herėn e fundit u ndamė nė shkallėt e Institutit Kurues Santa Lucia, ai shqiptoi fort “Forza Albania!”.

 

Ylli Polovina

 

Tiranė, mė 22.11.04

 

 

Articolo pubblicato oggi sul "Korrieri", www.korrieri.com.al.

 

MIRESIA ME TE CILEN SHQIPTARET RRETHUAN KASTRIOTET

 

 

Familja Kastrioti u largua nga Shqipėria nė mbrėmjen e 28 nentorit. Iku nga porti i Durrėsit, aty ku edhe nė mėngjezin e 25 nentorit kishte hyrė. Nga organizatorėt u pėrdor udhėtimi me traget pėr tė shfrytėzuar maksimalisht katėr ditėt e punės. Dy prej tyre u konsumuan nė Tiranė, e treta nė Berat, e katėrta dhe e fundit, finalja, nė Krujė, nė kryeqytetin e stėrgjyshit tė tyre. Ndėrsa ishim nė brendėsi tė portit dhe nė sfond vagėllonin kurorat e dritave tė anijes sė pasagjerėve "Adriatika", njė prej miqve tė ardhur pėrsėriti edhe njėherė tjetėr atė qė poeti Visar Zhiti e kishte ravijėzuar me finesė nė pritjen qė Kastriotėve u bėri nė Muzeun "Gjergj Kastrioti Skenderbeu" tė Krujės kryetari i bashkisė sė qytetit, Selami Dane: ėshtė njė simbolikė e bukur qė pasardhėsit e Heroit tonė Kombėtar hyjnė nė kėtė kėshtjellė mė 28 nentor, ditėn qė afro gjashtė shekuj mė parė Skenderbeu ngriti flamurin arbėror. Porse nė tė vėrtetė gjithēka ishte organizuar qė mė parė saktėsisht pėr tė ndodhur pikėrisht kėshtu. Vizita private e familjes italiane Kastriota Skanderbeg u projektua tė pasuronte modestisht gėzimin kombėtar tė festės sė shpalljes sė pavarėsisė, Ditėn e Flamurit. Gjatė gjithė historisė sė tyre tė vėshtirė shqiptarėt ishin munduar ta mbanin tė pashlyer nė kujtesė ditėn e shenjtė skenderbegase tė 28 nentorit, pėr ta ringjallur atė mė 1912, kur mėvetėsuan shtetin e tyre. Nė kėtė traditė funksionoi edhe organizimi i vizitės sė tre italianėve me gjakun e pashprishur arbėror.

Ajo gjer nė ēastin e fundit shkoi shumė mirė, pa asnjė ngjarje tė papėlqyer. Nuk mund t’i japim rendėsi ēfarė u dėrdėlliti atyre njė mbrėmje njė i moshuar nė Hotel Rogner, duke kembėngulur se Skenderbeu ishte njė figureė e fryer nga propaganda nacionaliste. Duhet lėnė mėnjanė edhe ajo shaka banale e disa tė rinjve poshtė malit tė Krujės tek hodhėn e shpėrthyen kapsolle tė fuqishme poshtė njėrės prej dy makinave tona. Apo pėrse na kreu ndalim njė postobllok policor nė tė hyrė tė Durrėsit dhe menjėherė na lejoi tė vazhdonim rrugėn. Apo pėrse duhej ai "rregulli" i ftohtė nė tė gjithė labirinthin e hyrjes e tė shėrbimeve nė portin e trageteve, nė largimin e Kastriotėve, kur njė polic tjetėr, dy ditė mė parė, tek i njėjti vend i nderoi dhe u kapi me dashuri duart.

Ajo qė u vu re dhe dėshirojmė ta ritheksojmė publikisht nėpėrmjet kėtij shkrimi, ėshtė mikpritja fisnike qė iu bė Kastriotėve dhe ngrohtėsia me tė cilėn ata u rrethuan kudo ku shkuan. E shprehim kėtė mirėnjohje jo vetėm nga qė prej bashkėkombasve u manifestua njė edukatė e lartė qytetare, por edhe sepse kjo vizitė realisht mbartėte disa pika "tė dobėta", ku mund tė kanosej dhe rėnohej fare lehtėsisht. Ngutja e njė ftese pėr tė vizituar Shqipėrinė do tė kishte pėrbėrė, mė sė pari, veprėn mė tė pakėshilluar. Do tė kishte qėnė qė nė krye vetėm njė spektakėl, njė shpėrdorim. Pėr ata qė do tė vinin nė Shqipėri, po ashtu edhe pėr organizatorėt. Ja pėrse i gjithė ky "operacion" zgjati mė tepėr se tre vjet dhe sqaroi gjithēka qė mund ta kompromentonte.

Ai nisi kur nė mes tė vitit 2000  Xhenaro Franēone, gjykatės i njohur nė Romė dhe shkrimtar po aq emėrspikatur, nėpėrmjet botuesit tė tij Konstanco D’Agostino, do tė na kėrkonte tė dhėna pėr njė libėr rreth Skenderbeut. D’Agostino kishte nisur njė kolanė me figurat mė tė ndritura tė Rilindjes Evropiane dhe sapo kishte mbaruar librin e parė kushtuar princit rumun Vlad Tepes, tė thirrur ndryshe edhe Domine Dracula. I dyti do tė ishte arbėrori Gjergj Kastrioti. Duke qėnė se botimi nė italisht i njė libri pėr Gjergj Kastriotin, "mbrojtėsin e patundur tė Krishtėrimit dhe tė Evropės", do t’i shėrbente jo pak pėrpjekjes sonė kombėtare pėr t’u integruar nė Bashkimin Evropian, menjėherė nė dispocion tė Xhenaro Franēones u vu njė bibliografi e tėrė, duke filluar nga Marin Barleti e pėrfunduar me kryeveprat historiko-letrare "Kėshtjella" e Ismail Kadaresė dhe "Skenderbeu" i Sabri Godos. Ndėrkohė autori u ngul nė sallat e Bibliotekės Kombėtare nė Romė. Kur libri, tashmė nėn titullin provizor "Skenderbeu, njė hero multimedial", kishte pėrfunduar si dorė e parė, e publikuam ngjarjen nė njė "speciale" tė tė njė tė pėrditshmeje shqiptare. Ndėrkohė kishte pėrfunduar po ashtu edhe njė proēes i tėrė verifikimi historik i degės pulieze tė familjes Kastrioti. Kastriotėt falsė kishin bėrė ligjin e manipuluar pambarimisht kujtesėn e shqiptarėve, sidomos gjatė periudhės kur Shqipėria u bė shtet i mėvetėsishėm dhe nevojat e ditės sė qeverisėsve tė kohės nuk kishin aq shumė hall vėrtetėsinė historike se sa vetėm imazhin imediat politik.

Kur libri i ardhshėm kapėrxeu dorėn e dytė dhe piktorja italiane Pamela Erinxhi pėrfundoi restaurimin e njė kopjeje tė njė pikture rembradiane me portretin e Skenderbeut, Visar Zhiti publikoi dy faqe speciale nė gazetėn "Korrieri". Qė prej kėtij ēasti nė adresė tė botuesit dhe autorit ranė shumė telefona, mes tyre edhe i radiologut tė njohur Alessandro Castriota Skanderbeg. Po ashtu njė ekip i njė televizioni shqiptar nga Shkupi fluturoi pėr nė Itali. Kur libri pritej tė futej nė shtypshkronjė autori i kėtyre rradhėve mori pėrsipėr tė plotėsonte njė dėshirė tė botuesit italian: nė hyrje tė ishin edhe dy-tre rradhė nga Presidenti Alfred Moisiu. Dorėshkrimi i librit tashmė me titullin pėrfundimtar "Gjergj Kastrioti Skenderbeu, njė hero modern", iu dorėzua njėrit prej kėshilltarėve tė Kryetarit tė Shtetit. Pėr rrethana jo fort qarta, por me sa duket jo pėr mungesė dėshire, boceti dhe propozimi pėr dy muaj rresht nuk mori asnjė pėrgjigje. Atėhere nevojės urgjente tė njė hyrjeje iu pėrgjegjėn vėllezėrit  Alesandro dhe Xhulio Skanderbeg. Aty edhe shpjeguan lajtmotimin e rizgjimit tė tyre: "Libri i Franēones" vjen nė njė moment delikat kur "Vendi i Shqiponjave" troket nė dyert e Evropės me shpresė pėr tė gjetur atje mendje e dėshira qė ia ēmojnė kontributin qė ka dhėnė pėr tė, i udhėhequr nga Skenderbeu…". Kur libri doli nė treg njė "speciale" tjetėr tek "Korrieri", e pėrkthyer mė pas nė italisht e shpėndarė nė internet, ēoi mė tej popullarizimin e degės sė Pulias tė familjes Kastrioti. Paralelisht me shpėndarjen e disa kopjeve tė librit "Skenderbeu, njė hero modern" pėr pėrfaqėsuesit kryesorė tė Shtetit shqiptar, klasės sė tij politike dhe elitės intelektuale, nė shtypin tonė organizatorėt publikuan edhe dy speciale tė tjera. Me ndihmėn e Ambasadės nė Romė u nxit bashkėpunimi i Qendrės Kuruese "Santa Lucia" tė Romės, ku Alessandro ishte njė nga drejtuesit, me njė spital nė Tiranė. Po ashtu nė mjediset e kėsaj ambasade nė fund tė vitit 2003 u bė prezantimi i librit. Pėr prezantimin e tij nė Tiranė u kėrkua kohė e mjaftueshme qė opinioni tė ishte aq i informuar saqė tė mos ndodhte asnjė keqkuptim. Vetėm nė fund tė kėtij nentori, pas afro tre vitesh pėrkujdesjeje mediatike, familja italiane Kastrioti Skanderbeg mundi tė zbriste publikisht nė truallin e stėrgjyshit tė tyre. Mė 1992 Paola Kastriota Skanderbeg, avokate, kishte ardhur nė Shqipėri inkonjito. Mė 2003 po ashtu inkonjito Tiranėn dhe Krujėn e kishte vizituar edhe vėllai i saj, gjykatėsi Xhulio. Alesandro, i treti i tyre, nuk mund e nuk duhej tė vinte fshehurazi. Ata kishin vetėm mall pėr tokėn e tė parėve tė tyre dhe nuk kėrkonin asgjė tjetėr. Qė nė mes tė vitit 2003 kėtė kredo tė tyre jashtė ēdo nėnteksti politik apo pretendimi pronėsor e shpallėn nė njė intervistė tė gjatė nė internet.

Kėshtu nė mėngjezin e 25 nentorit 2004 vizita private e familjes Kastrioti nisi udhėn e vet dhe njė protokoll takimesh me pėrfaqėsues tė botės shkencore si edhe vizitat nė Berat e Krujė do ta mbanin "tė shtrenguar" rreptė jashtė ēdo shpėrdorimi dhe keqkuptimi. Ngjarja mė e brishtė paraqitej konferenca e domosdoshme pėr shtyp, ku edhe Dr. Moikom Zeqo mori pėrsipėr prezantimin pėr herė tė parė nė Shqipėri tė librit "Skenderbeu, njė hero modern" Tre ditė mė parė se tė ndodhte ky takim me shtypin nga njė redaksi televizioni pyetėn mos tė ardhurit ishin Kastriotė falsė, kurse nga njė zyrė gazete shprehėn mėrzinė pėr heshtjen e tyre ndėrsa shqiptarėt kishin hequr vėshtirėsi tė mėdha. Dy ditė para se tė zbrisnin nė portin e Durrėsit Alesandro Kastriota Skanderbeg i dėrgoi autorit tė kėtyre rradhėve njė email, ku mes tė tjerash i shkruante se bashkshortja e tij, belgia Caroline Tulkens, shfaqte ankthin se mos kanosej politikisht nė Tiranė.

Por nė konferencėn e shtypit nuk ndodhi asgjė e pahijshme. Njė shumicė e madhe gazetarėsh treguan mirėsjellje dhe interes profesionist. Niveli i lartė i mendimeve tė shkembyera me Drejtorin e Arkivave tė Shtetit, Prof. Shaban Sinani, i sugjestionoi. U lanė gjurmė tė pashlyera muzeumet “Onufri” nė Berat, ai “Gjergj Kastriot Skenderbeu” dhe Muzeu Etnografik nė Krujė, tufat e luleve qė u dhanė beratasit apo shpjegimi inteligjent qė iu bė nė muzeumet krutjane, kryetarėt e bashkive tė dy qyteteve, tė cilėt qendruan gjithė kohėn me ta, artikujt e shumtė dhe specialet nė edicionet informative tė televizioneve. Njė mirėsi e pėrgjithshme e shqiptarėve i mbuloi tre Kastriotėt. Sapo mbėrritėn nė rezidencėn e tyre nė Leēe, nė emėr tė tė gjithė familjes, Alesandro dėrgoi kėtė mesazh: “Dėshiroj tė shpreh mirėnjohjen e thellė pėr ditėt e mrekullueshme qė kaluam nė Shqipėri, ditė shumė tė bukura qė nė kujtesėn time do tė ruhen pėrjetėsisht. Mė besoni, kėto nuk janė fjalė tė thėna formalisht. Ky udhėtim nė Shqipėri ishte njė ndėr pėrvojat mė tė bukura qė kemi patur nė jetė, shpirtėrisht mė e pasura”.

 

Ylli Polovina

 

Tiranė, mė 1 dhjetor 2004

 

http://akshalb.ifrance.com/1115.htm

NJE VEPER E RE NE ITALI PER SKENDERBEUN


Gjenealogjia e Familjes se Skenderbeut, sipas dy te ashtequajtur pasardhes se tij

*Ne Itali jetojne dy pinjollet mashkullore te fisit Kastriotas, Alesandro dhe Xhulio Skanderbeg
*Rembrandi ka bere nje pikture kushtuar Skenderbeut, qe eshte vjedhur ne vitin 1992

Nga Visar Zhiti

 

 

Gennaro Francione,  Scanderbeg. Un eroe moderno

 C. D’Agostino editore, Roma 2003, pp. 350.

 

Nel novero dei miei studi sull’antica Albania Tarantina e su Giorgio Castriota Scanderbeg, ho sempre apprezzato la voce di quanti hanno saputo cogliere la complessa e straordinaria fisionomia di un Uomo che ha fatto della Patria e della Religione gli ideali della sua spada e del suo cuore, ma non avevo ancora studiato il pregevole volume a firma di Gennaro Francione, il “giudice-scrittore”, la cui gią nota statura cultura non abbisogna certamente di presentazione alcuna.

      Intanto, il fascinoso titolo del volume lo trovo gią spiegato – con fine e acuta intuizione – dai due diretti discendenti del Castriota, i principi Alessandro e Giulio Castriota Scanderbeg d’Albania, che, nella loro Introduzione, riflettono sulla “modernitą” del loro nobilissimo antenato. Modernitą che si legittima per almeno tre connotazioni essenziali: “la sua visione unitaria dello Stato, frutto prematuro del superamento del particolarismo feudale; la sua lotta estrema e vincente per la salvaguardia dell’autodeterminazione dei popoli e della sovranitą territoriale” e, infine, la lucida prefigurazione di quel teorema di pace fraterna tra i popoli e le civiltą, definito dalle stesse parole di Scanderbeg morente, quando dice, col tono di un profeta:”Conquisteremo mai una pace giusta in cui mussulmani, cristiani e fedeli di ogni altro rito rinunceranno all’uso della violenza, per dirimere alla fine ogni controversia?”. 

        Per quel che attiene l’impianto strutturale del volume di Gennaro Francione, questo si avvale di una solida e meditata ideazione, felicemente supportata da doviziose e fortunate ricognizioni d’archivio. Il narrato scorre quasi come la trama di un romanzo, scandita in tre sezioni:

-         la prima, Scanderbeg. Storie di superficie dell’aquila bicipite, comprensiva di otto compendiosi capitoli;

-         la seconda offre un esito espositivo di quattro capitoli, con capotitolo Scanderbeg. Storie di profonditą dell’aquila bicipite;

-         la terza, La scala di Scanderbeg, č un dramma il cui surreale tessuto compositivo č quanto mai ricco nell’intreccio di eventi e personaggi.

E, in primis, mi fermo proprio a questa terza parte del lavoro del Francione, tra l’altro anche stimato drammaturgo, non solo sul suolo nazionale.

                                             

Il suo dramma, La scala di Scannerebecco si apre con un prologo, dove la potenza creativa dell’Autore proietta il lettore in una suggestiva quanto emblematica corale di figure di vivi e di morti, che si muovono negli inquietanti luoghi di un cimitero antico, in quel magico e misterioso momento della notte, che trascolora nel giorno santo della Candelora. Poi, invocata, ecco l’apparizione di Scanderbeg, che torna dal regno dei morti. L’eroe si mostra spettrale e pallidissimo, ma fiero e regale nel portamento, nell’attesa-evocazione degli eventi, il cui narrato ricostruisce e testimonia la leggendaria epopea del generale albanese, quand’era ancora in vita.

Eventi, tutti magistralmente e finemente ricostruiti, che ruotano nelle ricche dodici scene successive e che si concludono nell’atmosfera rarefatta di un epilogo, capace di muovere il lettore tra realtą e visione, nel mentre Scanderbeg fa ritorno al regno dei morti, nel “paradiso degli eroi”.

Miti ancestrali, rituali etnici, marce di guerra, faide d’amore, inni sacri e canti patriottici, adornano e amplificano il personaggio-protagonista del dramma.

E se ai pił potrebbe apparire strano leggere un libro, iniziando dalla ultima sua parte; a me invece convince il fatto che questo sia il percorso che meglio introduce e accosta il lettore alla conoscenza dell’Eroe-Uomo e alla comprensione della figura mitica del principe-condottiero albanese.

     Tornando, finalmente, alla prima sezione del volume, l’Autore ricompatta in otto ampi capitoli, con uno scaltrito uso di documenti e citazioni, le straordinarie vicende che videro il farsi della storia del  Castriota, da quando venne condotto in ostaggio alla corte turca, ancora bambino, sino al giorno della sua morte. Niente viene taciuto: l’affetto sincero che il Sultano mostrņ per quel giovanissimo e promettente prigioniero, la sua acuta intelligenza e il valore della sua cultura (Giorgio parlava cinque lingue), che unite alla perizia militare, gli valsero il nome di Scander-beg (principe Allesandro), con chiara allusione all’antico re macedone. E ancora, scorrono i fatti circa l’ardita decisione a Nish, di abbandonare il comando dell’esercito della Mezzaluna e andare a liberare la sua Croja; il farsi della diplomatica lega di Lezha, che infranse il particolarismo feudale dell’Albania e vide uniti per la prima volta tutti i feudatari della Terra delle aquile; non si tace dell’affetto che il generale ebbe per la sua umile gente, una folla di pastori laboriosi, quando egli decise di aggiungere al suo elmo, non gią le insegne aristocratiche della sua casata, ma le sembianze di un capro, come tanti ne vedeva tra i verdi pascoli sugli aspri clinari del Mati.

Ma le pagine pił intense sono quelle che ripercorrono le tante eroiche battaglia che umiliarono l’orgoglio di Murad e poi quello di suo figlio Mehemed II, e il disegnarsi di quell’epopea leggendaria, che da subito adornņ la persona di Scanderbeg. E poi, ancora, l’Autore traccia con mano sicura quella provvidenziale e complessa rete di relazioni che lo Scanderbeg seppe tessere con i re aragonesi, Alfonso V e suo figlio Ferdinando, con i papi di Roma, con Venezia, Milano e altri grandi dei paesi balcanici. Una rete che apportņ benefici reciproci e fece dell’Albania di quel tempo l’unico stato capace di garantire una granitica resistenza ai turchi, le cui tattiche belliche e un esercito superiore (e in numero di uomini e per dotazione militare) mai riuscirono a piegare gli albanesi del Castriota o a raggiungere le coste dell’Adriatico, per attaccare l’Occidente cristiano.

Sempre in questa prima parte del lavoro del Francione, preme anche evidenziare che il lettore puņ fare la conoscenza dei tanti notabili che abitavano l’Albania del secolo XV, ovvero i kapedan, le famiglie aristocratiche, spesso in lotta tra di loro e che dopo i fatti di Lezha, finalmente tornarono in pace, fide alleate di Scanderbeg e unite tra di loro con contratti matrimoniali, che ne rafforzavano i patti. Lo stesso Castriota prenderą in moglie una figlia dei ricchi e potenti Araniti, la bella Donika, dalla quale avrą l’unico suo figlio, Giovanni.

Leggendo questo tratto di opera, l’Albania ci appare pił vicina e la sua storia pił ricca e interessante. E cosģ, al volto epico, quasi solitario di Scanderbeg, come tanti lo hanno tratteggiato, si accostano nomi di altri uomini e donne che hanno concorso a promuovere la storia gloriosa dell’Albania di quel tempo.

La seconda parte dell’opera, invece, traccia il doloroso fenomeno dell’immigrazione transadriatica; un fenomeno in cui si riannodano – con la nascita dell’Arberia – i rapporti tra la Matria perduta e la nuova Patria degli esuli albanesi, fuoriusciti dall’Albania dopo la caduta di Croja (1478). Sono pagine intense, che fanno luce sulle origini e il consolidarsi del mito di Scanderbeg, divenuto simbolo dell’albanesitą tra gli abitanti dei tanti casali albanofoni del Regno di Napoli.

Gli inni all’Eroe, la danza di Scanderbeg, un suggestivo quanto ricco rituale etnico (come le vallje o il rito dei morti ritornanti) vedono al centro sempre e soltanto la figura del principe albanese, nel mentre riaffermano – nel cuore della gente di questo nuovo cantone di Albania, al di qua dell’Adriatico – il ricordo tenace e l’amore per la cultura della Matria lontana.

E ancora, appaiono quasi una novitą per noi dell’Occidente, le pagine in cui il Francione descrive il rigido Kanun, il codice dalle norme sacre del vivere albanese, in cui, soprattutto l’onore, la Besa, la parola data, l’ospitalitą e la famiglia, per ogni epirota, sembrano valere pił della stessa vita.

      La scrittura, dai registri espressivi tra i pił vari, č sempre piana e scorrevole, comunque capace di offrire momenti di intimo coinvolgimento al narrato, portando il lettore sui tanti campi di battaglia, che si animano come per magia al grido di libertą di Scanderbeg e fanno tremare i turchi alla vista della sua spada, levata alta, quasi come in una crociata.

E poi, qua e lą, scorci inediti della sofferente Albania medievale, bozzetti inediti della raffinata corte dei Sultani di Adrianopoli e di quella umanista dei re aragonesi, amici dell’Albania. Intanto, sullo sfondo del narrato, in un sapiente affresco storico, si incastonano i segni di una cultura antica, quale sappiamo essere quella albanese, figlia della luminosa civiltą illirica.

Per questo ed altro, vale la pena augurare all’Opera e al suo Autore i dovuti riconoscimenti per la trattazione ardita e il dono pregevole di una materia poco nota a noi occidentali, nel mentre, oggi, con tante speranze, “il Paese delle Aquile bussa alle porte dell’Unione Europea”.

In ultima analisi, non va taciuta la bella veste editoriale del volume, che in copertina, si adorna di un raro quanto prezioso ritratto dell’Eroe albanese, attribuito addirittura alla divina ispirazione del Rembrandt e miseramente trafugato nel 1992.

http://spigolaturesalentine.wordpress.com/2011/06/28/libri-scanderbeg-un-eroe-moderno/#more-29597